1. Ямар нэг үйлийн ирээдүйд болох санааг илтгэнэ: болох ажээ (болно), болох байх дэлгэрэнгүй...
(болно байх), болох биз (болно биз), болох уу (болно уу хэмээн зөвшөөрөл гуйх), *болох болохгүй [хоршоо] (сайн, муу), болсон идээнээс бүү зайл, болох болохгүй хүний үгэнд бүү ор [зүйр цэцэн үг] (дотроо бодолтой, дороо суурьтай яв гэсэн санаа);
болох ажээ | болно |
болох байх | болно байх |
болох биз | болно биз |
болох уу | болно уу хэмээн зөвшөөрөл гуйх |
болох болохгүй | сайн, муу |
болсон идээнээс бүү зайл, болох болохгүй хүний үгэнд бүү ор | дотроо бодолтой, дороо суурьтай яв гэсэн санаа |
болсноос ам хүр, буурлаас үг дуул | ах зах хүний үгийг сонсож бай гэсэн санаа |
алга болох | байсан юм байхгүйд хүрэх |
боос болох | хээлтэх |
гал болох | а. Айл гэр болох; б. Аяны хүний нэгэн оромжид гал нэгдэх |
мах болох | а. Чанаж буй мах гүйцэд болох; б. [шилжсэн] Туйлдаж ядрах, хамаг бие булрах |
мохоо болох | хурц байдал нь алдрах |
мөс болох | мөс болж тогтох |
муу болох | муудах |
сайн болох | а. Сайдах; б. Сайжрах; в. [шилж] Дурлах |
тулам болох | а. Тулам шинж орох; б. Тулманд чихсэн юм шиг байдал орох |
улс болох | тусгаар тогтносон улс байгуулах |
үгүй болох | а. Байхгүй болох, алга болох; б. [шилжсэн] Үрэн таран болох в. [цээр] Нас барах үхэх |
хар болох | а. Юмны өнгө харлах, хир болох; б. Туйлдан цөхрөх; в. Лам ёс жаягаа өөрчлөх |
хир болох | хир буртаг суух |
хэвшил болох | дадах, занших |
хэнхэг болох | а. Хэтэрхий хоолонцор болох; б. Ямарваа юманд хэтэрхий дурлах |
эрүүл болох | өвчин эдгэрэх |
анчин болох | авлах мэргэжилтэй болох |
архичин болох | архи байнга уудаг дон тусах |
багш болох | багшийн үүрэг хүлээх |
бөө болох | бөөгийн шүтлэг хүлээх |
сайд болох | сайдын тушаалд дэвших |
тогооч болох | тогоочийн мэргэжил эзэмших |
дуучин болох | дуулаачийн мэргэжил эзэмших |
айл гэр болох | а. Гэрлэх; б. Айл гэр болон наадах |
бараа болох | а. Ихсийг дагаж үйлчлэн явах; б. Хамтдаа явах |
гол болох | зонхилох, голлох |
түшиг тулгуур болох | дэмжих, туслах |
ураг болох | а. Эр эм болох; б. Ургийн холбоо сүлбээ бүхий болох |
хань болох | а. Хань бараа болж дагалдаж явах; б. Хань нөхөр болох |
эхнэр болох | а. Нөхөрт гарах; б. [хуучирсан] Эхнэр үс, хувцас хэрэглэх |
гай болох | зовлон учруулах |
гарз болох | ашиг завшаан алдах |
гэм болох | гэм зэмд хүрэх, гай учруулах |
дэмий болох | хоосон хэрэггүй болох |
нүгэл болох | гэм бурууд хүрэх |
өр болох | өрөнд орох |
саад болох | саад учруулах |
тээр болох | дараа болох, түвэг учруулах |
хал болох | хал учруулах |
хилэнц болох | хилэнц хураах |
хөө болох | а. Хөө хүрэх; б. [шилжсэн] Гай болох |
ус болох | хор болох, саад болох |
хулгайч болох | хүний юм ёс бусаар өөртөө авдаг муу зуршил тогтох |
мал болох | хэт их согтох |
аз болох | завшаан тохиох |
ашиг болох | нэмэр завшаан хүртэх |
зууш болох | а. Хөнгөн хоол болох; б. [шилжсэн] Бусдад элэглэгдэн хэлцэгдэх; в. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд автагдан ашиглагдах |
идэш болох | а. Хоол тэжээл болох; б. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд орох |
нүд болох | а. Замчлах; б. Олны өмнө шившгээ дэлгэх |
хэл болох | хэл мэдээ залгуулах |
хэрэг болох | а. Ажил бүтэхэд тустай байх; б. Хэрэг үүдэх |
гар хөл болох | а. Ядарсан хүнд тус дэм болох; б. Муу хүнд ашиглагдах |
зун болох | зуны улирал эхлэх |
орой болох | нар жаргаж эхлэх |
өглөө болох | үүр цайж гэгээ орох |
зуд болох | цас шуурга ихсэх, цасгүйгээр харын хүйтэн болох зэргээр хүн, мал зүдэх, сүйдэх цаг зуурын бэрхшээл тулгарах |
өн болох | цагийн улирал ган зудгүй зохистой байх |
хүйтэн болох | хүйтэн ихсэх, өвөл болох |
халуун болох | халуун ихсэх, зуд болох |
харанхуй болох | а. Шөнө болох; б. Гэгээ гэрэл тасрах |
цаг болох | хугацаа тулах |
шөнө болох | харанхуй болох |
баяр болох | баяр цэнгэл үйлдэх, тэмдэглэлт өдөр болох |
дажин болох | а. Үймэх, самуурах; б. [шилж] Учиргүй баярлаж ихэд хөгжих |
ёслол болох | ёс заншлын дагуу хүндэтгэл үйлдэх |
сүйд болох | а. Гамшиг хохирол учрах; б. Сайн, муу зүйлийн аль нэг нь тохиолдож сүрхий хөл болох |
сүр болох | а. Бага зүйлд ихэд баярлах; б. Сүрийг гаргах |
хөл болох | а. Дайн дажин, үймээн түйвээн үүсэж дэгдэх; б. Үйл үйлдвэр хийхийн тулд ихэд бэлтгэж ихээхэн хүч хөдөлмөр гаргах; в. Ихэд хүндлэн дайлж цайлах |
хөрөнгөтөн болох | өөрийн гэх эд баялагтай болох |
танил болох | танилцах, түншлэх |
хүн болох | а. Өсөж бойжих, хүмүүжих; б. Хүний зан чанар илрэх |
эр болох | өсөж эрийн цээнд хүрэх |
бичихээр болох | бичихэд хүрэх |
машинтай болох | машин өөртөө авах |
идсэн болох | идэж байгаа байдал үзүүлэх |
үзсэн болох | үзэж байгаа байдал үзүүлэх |
хийхээр болох | хийхэд хүрэх |
нүүртэй болох | олонд хүндтэй болох |
дуртай болох | хүсэл төрөх |
их зантай болох | их зан гаргах |
өвчтэй болох | өвчин тусах |
сэтгэлтэй болох | янаг хайртай болох |
талтай болох | а. Олон түмэн нааштай болох; б. Танил талтай болох |
тустай болох | тус болох |
боол болох | эрх чөлөөгөө хасуулж хүний эрхэнд орох |
зарц болох | зарцлагдах |
хамжлага болох | хамжлага зарц болох |
жимс болох | жимс боловсрох |
тариа болох | тариа боловсрох |
хоол болох | а. Хоол боловсрох; б. Хоол сайн шингэх; в. [шилжсэн] Бусдын амны зууш болох |
хоол болтол шийр зугаа | а. Өлссөн цагт бага юм идэж өл дарах; б. Гол ажлаас өмнө аар саар юм хийж цаг нөхцөөх гэсэн санаа |
өвөг болох | а. Ачтай болох; б. Дээд төрөл болох |
садан болох | ураг садан болох |
хүслэн болох | ихэд хүсэх |
аварга болох | аваргалах, тэргүүлэн шалгарах |
магнай нь болох | манлайлах |
сод болох | содон болох |
сор болох | шилдэг нь болох |
жич болох | дараа тусад нь хийхээр болох |
учир болох | учир жиг ургах |
ичсэндээ болох | ихэд ичих |
уурласандаа болох | ихэд уурлах |
яриандаа болох | яриандаа хэт халах |
явсандаа болох | явсан нь сайн болох |
мэдэх болох | мэдэх |
унших болох | унших |
үзэх болох | үзэх |
хийх болох | хийх |
бичиж болох | бичиж болмоор |
идэж болох | идэж болмоор |
сурч болох | сурч болмоор |
хэлж болох | хэлж болохуйц |
явж болох | явж болохуйц |
нөхөрлөж болмоор хүн | нөхөрлүүштэй хүн |
хүрч болмоор | хүрмээр |
ад болох | зохисгүй муу явдал, хэрэг үйлдсэний улмаас бусдад муу хэлүүлэн шоовдорлогдож явах |
насны хэмжээ болох | а. Насны туйлд хүрэх; б. Нас эцэслэх |
уршиг болох | уршиг тарих, саад хийх |
болох чинээгээрээ | бүхий чадлаараа |
өвчинд болох | халдварт өвчинд өртөхгүй болох, дархлаатай болох |
аль болох | бололцооны хэрээр |
болох аргагүй | боломжгүй |
хөрөнгөтэй болох | өөрийн гэх эд баялагтай болох |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он