Нэвтрэх
Ашиглах заавар
1. Ямар нэг үйлийн ирээдүйд болох санааг илтгэнэ: болох ажээ (болно), болох байх дэлгэрэнгүй...
2. Ямар нэг юм бүрэлдэн үүсэх, хувирах; алга болох (а. Байхгүй болох, алга болох; б. [шилжсэн] Үрэн таран болох в. [цээр] Нас барах дэлгэрэнгүй...
3. Ямар нэг үйл эзэмших, ажил эрхлэх: анчин болох (авлах мэргэжилтэй болох), багш болох (багшийн үүрэг хүлээх), дэлгэрэнгүй...
4. Ямар нэг юмд нийлэх, хамтрах, холбогдох: айл гэр болох (а. Гэрлэх - Эрт урьд цагт эмгэн өвгөн хоёр дэлгэрэнгүй..., гал болох (а. Айл гэр болох; б. Аяны хүний нэгэн оромжид гал нэгдэх), бараа болох (хань болон дагалдах) - Би тантай хамт явна, танд бараа болно. С.Удвал. Их хувь заяа., гол болох (зонхилох, голлох), түшиг тулгуур болох (дэмжих, туслах), ураг болох (а. Эр эм болох; б. Ургийн холбоо сүлбээ бүхий болох), хань болох (а. Хань бараа болж дагалдаж явах; б. Хань нөхөр болох), эхнэр болох (а. Нөхөрт гарах; б. [хуучирсан] Эхнэр үс, хувцас хэрэглэх);
5. Ямар нэгэн юманд уршиг нөлөө учруулах: гай болох (зовлон учруулах), гарз болох (ашиг завшаан алдах), гэм дэлгэрэнгүй...
6. Нэмэр болох, тус болгох, тус үзүүлэх: аз болох (завшаан тохиох), ашиг болох (нэмэр завшаан хүртэх), зууш дэлгэрэнгүй...
7. Цаг улирлын ээлжлэн солигдох: зун болох (зуны улирал эхлэх), орой болох (нар жаргаж эхлэх) - Орой болох үед дэлгэрэнгүй...
8. Ямар нэг хөл хөгжөөнтэй үйл явдал тохиох: баяр болох (а. Баяр цэнгэл үйлдэх; б. Тэмдэглэлт өдөр тохиох), дажин дэлгэрэнгүй...
9. Хүчинд автагдах, үл тоомсорлох, юмыг оромдох: бичихээр болох (бичихэд хүрэх), идсэн болох (идэж байгаа байдал дэлгэрэнгүй...
10. Өөртөө ямар нэг юм эзлэх, эзэмших: дуртай болох (хүсэл төрөх), их зантай болох (их зан гаргах), өвчтэй дэлгэрэнгүй...
11. Идэх хоол ургамал бүрэн боловсрох, идэж хэрэглэхэд бэлэн болох: жимс болох (жимс боловсрох), тариа болох (тариа дэлгэрэнгүй...
12. Нэг юмнаас нөгөө юм үүдэх: өвөг болох (а. Ачтай болох; б. Дээд төрөл болох), садан болох (ураг садан болох);
13. Ямар нэг юм хүсэх, ихэд санаашрах, мөрөөдөх: хүслэн болох (ихэд хүсэх);
14. Олон юмны дотроос оройлон ялгарах, амжилтад хүрэх: аварга болох (аваргалах, тэргүүлэн шалгарах), магнай нь болох дэлгэрэнгүй...
15. Ямар нэг үйл явдлын сэжиг сэдэв цухалзах: жич болох (дараа тусад нь хийхээр болох), учир болох (учир жиг ургах) дэлгэрэнгүй...
16. Ямар нэг шалтгаанаас санаа сэтгэл алгасах: ичсэндээ болох (ихэд ичих), уурласандаа болох (ихэд уурлах), дэлгэрэнгүй...
17. Ямар нэг үйл явдал эхлэхэд хүрэх: мэдэх болох (мэдэх), унших болох (унших), үзэх болох (үзэх), дэлгэрэнгүй...
18. Болохуйц, болмоор: бичиж болох (бичиж болмоор), идэж болох (идэж болмоор), сурч болох дэлгэрэнгүй...
19. Хүрэх, тулах, учрах: ад болох (зохисгүй муу явдал, хэрэг үйлдсэний улмаас бусдад муу хэлүүлэн шоовдорлогдож явах), насны дэлгэрэнгүй...
20. Буй, бүхий: болох чинээгээрээ (бүхий чадлаараа) - Бодисадын явдалд болох чинээгээрээ зүтгэсүгэй. өвчинд болох (халдварт өвчинд өртөхгүй болох, дархлаатай болох);
21. Бололцооны хэрээр: аль болох (бололцооны хэрээр) - Ботгыг аль болох багаас нь ус уулгаж сургах явдал л чухал.дэлгэрэнгүй...
22. Аргагүй, хэцүү гэх мэт үгтэй нийлж, үгүйсгэсэн утгатай холбоо үг үүсгэнэ: болох аргагүй (боломжгүй).
| болох ажээ | болно |
| болох байх | болно байх |
| болох биз | болно биз |
| болох уу | болно уу хэмээн зөвшөөрөл гуйх |
| болох болохгүй | сайн, муу |
| болсон идээнээс бүү зайл, болох болохгүй хүний үгэнд бүү ор | дотроо бодолтой, дороо суурьтай яв гэсэн санаа |
| болсноос ам хүр, буурлаас үг дуул | ах зах хүний үгийг сонсож бай гэсэн санаа |
| алга болох | байсан юм байхгүйд хүрэх |
| боос болох | хээлтэх |
| гал болох | а. Айл гэр болох; б. Аяны хүний нэгэн оромжид гал нэгдэх |
| мах болох | а. Чанаж буй мах гүйцэд болох; б. [шилжсэн] Туйлдаж ядрах, хамаг бие булрах |
| мохоо болох | хурц байдал нь алдрах |
| мөс болох | мөс болж тогтох |
| муу болох | муудах |
| сайн болох | а. Сайдах; б. Сайжрах; в. [шилж] Дурлах |
| тулам болох | а. Тулам шинж орох; б. Тулманд чихсэн юм шиг байдал орох |
| улс болох | тусгаар тогтносон улс байгуулах |
| үгүй болох | а. Байхгүй болох, алга болох; б. [шилжсэн] Үрэн таран болох в. [цээр] Нас барах үхэх |
| хар болох | а. Юмны өнгө харлах, хир болох; б. Туйлдан цөхрөх; в. Лам ёс жаягаа өөрчлөх |
| хир болох | хир буртаг суух |
| хэвшил болох | дадах, занших |
| хэнхэг болох | а. Хэтэрхий хоолонцор болох; б. Ямарваа юманд хэтэрхий дурлах |
| эрүүл болох | өвчин эдгэрэх |
| анчин болох | авлах мэргэжилтэй болох |
| архичин болох | архи байнга уудаг дон тусах |
| багш болох | багшийн үүрэг хүлээх |
| бөө болох | бөөгийн шүтлэг хүлээх |
| сайд болох | сайдын тушаалд дэвших |
| тогооч болох | тогоочийн мэргэжил эзэмших |
| дуучин болох | дуулаачийн мэргэжил эзэмших |
| айл гэр болох | а. Гэрлэх; б. Айл гэр болон наадах |
| бараа болох | а. Ихсийг дагаж үйлчлэн явах; б. Хамтдаа явах |
| гол болох | зонхилох, голлох |
| түшиг тулгуур болох | дэмжих, туслах |
| ураг болох | а. Эр эм болох; б. Ургийн холбоо сүлбээ бүхий болох |
| хань болох | а. Хань бараа болж дагалдаж явах; б. Хань нөхөр болох |
| эхнэр болох | а. Нөхөрт гарах; б. [хуучирсан] Эхнэр үс, хувцас хэрэглэх |
| гай болох | зовлон учруулах |
| гарз болох | ашиг завшаан алдах |
| гэм болох | гэм зэмд хүрэх, гай учруулах |
| дэмий болох | хоосон хэрэггүй болох |
| нүгэл болох | гэм бурууд хүрэх |
| өр болох | өрөнд орох |
| саад болох | саад учруулах |
| тээр болох | дараа болох, түвэг учруулах |
| хал болох | хал учруулах |
| хилэнц болох | хилэнц хураах |
| хөө болох | а. Хөө хүрэх; б. [шилжсэн] Гай болох |
| ус болох | хор болох, саад болох |
| хулгайч болох | хүний юм ёс бусаар өөртөө авдаг муу зуршил тогтох |
| мал болох | хэт их согтох |
| аз болох | завшаан тохиох |
| ашиг болох | нэмэр завшаан хүртэх |
| зууш болох | а. Хөнгөн хоол болох; б. [шилжсэн] Бусдад элэглэгдэн хэлцэгдэх; в. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд автагдан ашиглагдах |
| идэш болох | а. Хоол тэжээл болох; б. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд орох |
| нүд болох | а. Замчлах; б. Олны өмнө шившгээ дэлгэх |
| хэл болох | хэл мэдээ залгуулах |
| хэрэг болох | а. Ажил бүтэхэд тустай байх; б. Хэрэг үүдэх |
| гар хөл болох | а. Ядарсан хүнд тус дэм болох; б. Муу хүнд ашиглагдах |
| зун болох | зуны улирал эхлэх |
| орой болох | нар жаргаж эхлэх |
| өглөө болох | үүр цайж гэгээ орох |
| зуд болох | цас шуурга ихсэх, цасгүйгээр харын хүйтэн болох зэргээр хүн, мал зүдэх, сүйдэх цаг зуурын бэрхшээл тулгарах |
| өн болох | цагийн улирал ган зудгүй зохистой байх |
| хүйтэн болох | хүйтэн ихсэх, өвөл болох |
| халуун болох | халуун ихсэх, зуд болох |
| харанхуй болох | а. Шөнө болох; б. Гэгээ гэрэл тасрах |
| цаг болох | хугацаа тулах |
| шөнө болох | харанхуй болох |
| баяр болох | баяр цэнгэл үйлдэх, тэмдэглэлт өдөр болох |
| дажин болох | а. Үймэх, самуурах; б. [шилж] Учиргүй баярлаж ихэд хөгжих |
| ёслол болох | ёс заншлын дагуу хүндэтгэл үйлдэх |
| сүйд болох | а. Гамшиг хохирол учрах; б. Сайн, муу зүйлийн аль нэг нь тохиолдож сүрхий хөл болох |
| сүр болох | а. Бага зүйлд ихэд баярлах; б. Сүрийг гаргах |
| хөл болох | а. Дайн дажин, үймээн түйвээн үүсэж дэгдэх; б. Үйл үйлдвэр хийхийн тулд ихэд бэлтгэж ихээхэн хүч хөдөлмөр гаргах; в. Ихэд хүндлэн дайлж цайлах |
| хөрөнгөтөн болох | өөрийн гэх эд баялагтай болох |
| танил болох | танилцах, түншлэх |
| хүн болох | а. Өсөж бойжих, хүмүүжих; б. Хүний зан чанар илрэх |
| эр болох | өсөж эрийн цээнд хүрэх |
| бичихээр болох | бичихэд хүрэх |
| машинтай болох | машин өөртөө авах |
| идсэн болох | идэж байгаа байдал үзүүлэх |
| үзсэн болох | үзэж байгаа байдал үзүүлэх |
| хийхээр болох | хийхэд хүрэх |
| нүүртэй болох | олонд хүндтэй болох |
| дуртай болох | хүсэл төрөх |
| их зантай болох | их зан гаргах |
| өвчтэй болох | өвчин тусах |
| сэтгэлтэй болох | янаг хайртай болох |
| талтай болох | а. Олон түмэн нааштай болох; б. Танил талтай болох |
| тустай болох | тус болох |
| боол болох | эрх чөлөөгөө хасуулж хүний эрхэнд орох |
| зарц болох | зарцлагдах |
| хамжлага болох | хамжлага зарц болох |
| жимс болох | жимс боловсрох |
| тариа болох | тариа боловсрох |
| хоол болох | а. Хоол боловсрох; б. Хоол сайн шингэх; в. [шилжсэн] Бусдын амны зууш болох |
| хоол болтол шийр зугаа | а. Өлссөн цагт бага юм идэж өл дарах; б. Гол ажлаас өмнө аар саар юм хийж цаг нөхцөөх гэсэн санаа |
| өвөг болох | а. Ачтай болох; б. Дээд төрөл болох |
| садан болох | ураг садан болох |
| хүслэн болох | ихэд хүсэх |
| аварга болох | аваргалах, тэргүүлэн шалгарах |
| магнай нь болох | манлайлах |
| сод болох | содон болох |
| сор болох | шилдэг нь болох |
| жич болох | дараа тусад нь хийхээр болох |
| учир болох | учир жиг ургах |
| ичсэндээ болох | ихэд ичих |
| уурласандаа болох | ихэд уурлах |
| яриандаа болох | яриандаа хэт халах |
| явсандаа болох | явсан нь сайн болох |
| мэдэх болох | мэдэх |
| унших болох | унших |
| үзэх болох | үзэх |
| хийх болох | хийх |
| бичиж болох | бичиж болмоор |
| идэж болох | идэж болмоор |
| сурч болох | сурч болмоор |
| хэлж болох | хэлж болохуйц |
| явж болох | явж болохуйц |
| нөхөрлөж болмоор хүн | нөхөрлүүштэй хүн |
| хүрч болмоор | хүрмээр |
| ад болох | зохисгүй муу явдал, хэрэг үйлдсэний улмаас бусдад муу хэлүүлэн шоовдорлогдож явах |
| насны хэмжээ болох | а. Насны туйлд хүрэх; б. Нас эцэслэх |
| уршиг болох | уршиг тарих, саад хийх |
| болох чинээгээрээ | бүхий чадлаараа |
| өвчинд болох | халдварт өвчинд өртөхгүй болох, дархлаатай болох |
| аль болох | бололцооны хэрээр |
| болох аргагүй | боломжгүй |
| хөрөнгөтэй болох | өөрийн гэх эд баялагтай болох |
Мэдээлэл
Бусад
Сошиал сайт
Толийн тухай
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он