ЦЭЭЖ I

1. Хүн, амьтны бэлхүүс, хүзүү хоёрын хоорондох хэсэг: цээжин бие (бүсэлхийнээс дээших хэсэг), дэлгэрэнгүй...


2. Хувцас хунарын бэлхүүснээс дээших хэсэг: дээл цээжээрээ элбэгдэх (дээлийн бэлхүүснээс дээших хэсэг элбэгдэх, томдох);
3. [шилжсэн] Үзсэн сонссоноо мартахгүй тогтоох чадвар: цээж бичиг ~ цээж бичлэг (сурагч багшийн уншиж хэлснийг юм харахгүй бичих дэлгэрэнгүй...
4. [шилжсэн] Ухаан санаа, оюун ухаан: цээж муутай (а. чээжиндээ гэмтэй, өвчтэй; б. Юм тогтоохдоо муу), цээж сайтай дэлгэрэнгүй...
5. [шилжсэн] Аливаа юмны дээд талын хэсэг.

цээжин бие

бүсэлхийнээс дээших хэсэг

өргөн цээжтэй

цээжний хэмжээ өргөн

цээж багатай

цээж нь бага

цээж дүүрэн амьсгалах

а. Цээжээ дүүртэл амьсгалах; б. Уужуу амьсгалах

цээж дүүрэх цээж тэлэх

өвчүүний дотоодод ихэд өвдөх, цээжээр хатгуулах, дүүрч амьсгал бүтэх өвчин

цээжний хөндий

өрцнөөс дээших хөндий, хэнхдэг

цээжний хэнхэрцэг

өвчүү, хавирга, сээрийн яснаас бүрдсэн шоовон хэлбэртэй ясан хайрцаг

цээж авах

морины цээжинд гэм суулган, хөлийг нь доголуулах

цээж онгойх

ухаан санаа уужрах

цээж түрэх ~ цээж тэлэх

а. Цээжээ урагш болгох; б. [шилжсэн] Омгорхог зан ааш гаргах, ханхалзах

цээж тэнийх

сэтгэлийн зовлон, дарамт арилах

цээж уужрах

а. Цээж дүүрэхээ болих; б. Сэтгэл санаа тайвшрах

цээжний бөх

ухаантай, мэргэн цэцэн

цээжээ уудлах

санасан бодсоноо нуулгүй, бүгдийг ярих, хэлэх

цээжнийхээ махыг барж идэх

сэтгэл туйлын их зовох

аавын цээж

а. Хаахгар, давлиун зантай хүүхэд буюу залуу - Ахмад хүний дэргэд их үг хэлж болохгүй. Тэгвэл аавын цээж гэж муу хэлнэ. С.Дашдооров. Говийн өндөр; б. [яриа] УАЗ маркийн бага оврын ачааны автомашин.

аавын цээж гаргах

нас бага хүүхэд, хаахгар, давлиун зан гаргах

хөндий цээж

юу ч мэдэхгүй мөртөө, мэдэмхийрдэг, бардам сагсуу

цээжин дотор түймэр шатавч утааг нь хамраараа гаргах

биеэ барих, хэчнээн уур хүрч байвч түүнээ мэдэгдэхгүй байх

цээжний хөндий рүү юм хаях

идэх эрүү толгой зодолдуулах

эр хүний цээжинд эмээлтэй хазаартай морь багтана

эр хүний ухаан бодол уужуу гэсэн санаа

дээл цээжээрээ элбэгдэх

дээлийн бэлхүүснээс дээших хэсэг элбэгдэх, томдох

цээж бичиг ~ цээж бичлэг

сурагч багшийн уншиж хэлснийг цээжээр бичих бичгийн ажил

цээж ихтэй

а. Хүн амьтны цээж, эх биеэс хэтэрхий их; б. Үзсэн сонссоноо мартдаггүй хүн цээжтэй

цээж сайтай

хүний оюун ухаан хурц, сэргэлэн, юмыг мартдаггүй

цээжээр бичих

бодсон санасан, тогтоосон зүйлээ бичих

цээжээр бодох

тоо бодлогыг бичилгүйгээр бодох

цээжээр ярих

бичиг, ном харалгүйгээр ярих

цээж зүрх

сэтгэл санаа, зориг зүрх

цээж муутай

а. Цээжиндээ гэмтэй, өвчтэй; б. Юм тогтоохдоо муу

цээж сайтай

юм тогтоохдоо сайн, оюун ухаан сайтай

цээж саруул

ухаан санаа, ухаан бодол уужуу

цээж дүүрэн

сэтгэл санаа баясгалантай

цээж дүүрэн баяртай алхлах

сэтгэл санаа, баяр баяслаар дүүрэн алхах

цээжээ хавтаслах

ном эрдэмтэй болох, ном зохиол их уншиж мэдлэгтэй болох

Ижил үг:

ЦЭЭЖ II:

ЦЭЭЖ III

цээжний баян

цээжний баян

Зочин 2019-05-23 21:29:04