ХӨХ I

1. Номин чулууны адил өнгө - Хөх даалимбан дээл дээр ногоон бүс сулхан ороосон байв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., хөх агаар (хөхрөн харагдах хөндий агаар), хөх болох (юмны өнгө зүс хөхрөх), хөх бор (хөх туяатай боровтор өнгө), хөх буурал (хөх дээр бор улаан холилдсон адууны зүсэм), хөх ногоо (хөврөн ургаж байгаа ногоо агаарын хөдөлгөөний нөлөөгөөр алсад хөхрөн харагдах нь), хөх огторгуй (хөхрөн харагдах тэнгэр), хөх өвс (хадаж аваад ногоон хэвээрээ хатсан өвс, ногоон өвс), хөх саарал (хөх сортой саарал зүсэм), хөх сарьс (ногоон өнгийн сарьс), хөх сэрх (ямаахай гэдэг ургамлын жил өнжсөнийг нь), хөх тарлан (хөх дэвсгэр дээр цагаан өнгө холилдсон зүсэм), хөх толбо (хөх мэнгэ), хөх тэжээл (ногоон бордоо), хөх тэнгэр (хөхрөн харагдах агаар), хөх хас (хас чулууны нэг зүйл, өнгө номины адил), хөх униар (алсад харагдах агаарын хэлбэлзэх хөдөлгөөн), хөх утаа (утааны хөхрөн харагдах өнгө), хөх үдээр (а. Үсийг нь хусаж, усанд дэвтээсэн арьс; б. [шилжсэн] Хүн амьтны ихэд турж эцсэн байдал), хөх цэнхэр (номин цэнхэр, цагаавтар цэнхэр), хөх ягаан (ягаавтар туяатай хөх өнгө), хөхийн шашин (буддын шашны хятадад дэлгэрсэн нэг зүйл шашин суртахуун), хар хөх (гүн хөх, бараавтар хөх), *хөх инээд хүрэх (а. Дургүйлхэн хорссон байдал гаргах, зэвүүцэх; б. Тавлах, басамжлах - Эрхэнд нь орсон хүн яаж ч чадахгүй байгааг харахдаа ямар нэг хууль дүрмээр хийсэн бамбайгаараа нүүрээ таглаад хөх инээд нь хүрнэ. С.Эрдэнэ. Өгүүллэгүүд), хөх болжмор [амьтан] (хитрүү бялзуухайтай адил бөгөөд хөх толгойтой, сүүлний хоёр хажуу цагаан, нүүдлийн шувуу), хөх бор азарга [амьтан] (өвчүү хөхөвтөрхөн, нуруундаа бараан бидэртэй, сүрэглэн нисдэг нэг зүйл бялзуухай), хөх бух [амьтан] (бух шиг урамддаг нэгэн зүйл шувуу, усны бух), хөх дэглий [амьтан] (цагаан дэглэйгээс баахан их, толгой дээрээ гурван өрвөлөгтэй, бараан шар хольцолдсон өнгөтэй нэгэн зүйл шувуу), хөх ногтруу [амьтан] (хахилгийн нам, хөвчин бие алаг, хар бидэрт шар сэвхтэй, хөлдөө шар ноолууртай нэг зүйл шувуу), хөх түрүү [амьтан] (ялаатай адил боловч бие том, амьтныг хатгах зуух нь хэцүү нэг зүйл ялаа), хөх хархираа [амьтан] (тогоруутай адил байдалтай, үнсэн өнгөтэй, хошуу урт, метр орчим өндөр биетэй нэгэн зүйл шувуу, гэрт тэжээж болно, өнгөтэй хувцас өмссөн хүн үзэгдвэл дуугарч бүжиглэн, дагаж цохилон наадна), хөх хатан хараа [амьтан] (хатан хараатай адилхан бөгөөд өрвөлөг өд хөх нэг зүйл шувуу), хөх цэгцгий [амьтан] (зун ирдэг нэгэн зүйл бялзуухай, өнгө хөх, хүзүү бараан, өвчүү цагаан, гол нуур хөдөө газар алинд ч байдаг), хөх ялаа [амьтан] (ерийн ялаанаас том, өнгө ногоон нэг зүйл ялаа), хөх арвай [ургамал] (нэг зүйл арвай), хөх ороонго [ургамал] (өргөн навчтай, жижиг ногоон баг цэцэгтэй, яслаг хар жимс бүхий тэнзлэг ургамал, эмэнд ордог), хөх хаг [ургамал] (чийгтэй хүүш газрын мод чулуунд ургадаг ногоовтор өнгөтэй нэгэн зүйл ургамал), хөх яргуй [ургамал] (яргуйн зарим зүйл, цэцгийн өнгө хөх) - Малчид түүнийг цэцгийн өнгөөр нь хөх яргуй, шар яргуй гэж ялгадаг. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага;


2. [зурхай] Тэнгэрийн эшийн арван өнгийн нэгдүгээрх.

хөх агаар хөхрөн харагдах хөндий агаар
хөх болох юмны өнгө зүс хөхрөх
хөх бор хөх туяатай боровтор өнгө
хөх буурал хөх дээр бор улаан холилдсон адууны зүсэм
хөх ногоо хөврөн ургаж байгаа ногоо агаарын хөдөлгөөний нөлөөгөөр алсад хөхрөн харагдах нь
хөх огторгуй хөхрөн харагдах тэнгэр
хөх өвс хадаж аваад ногоон хэвээрээ хатсан өвс, ногоон өвс
хөх саарал хөх сортой саарал зүсэм
хөх сарьс ногоон өнгийн сарьс
хөх сэрх ямаахай гэдэг ургамлын жил өнжсөнийг нь
хөх тарлан хөх дэвсгэр дээр цагаан өнгө холилдсон зүсэм
хөх толбо хөх мэнгэ
хөх тэжээл ногоон бордоо
хөх тэнгэр хөхрөн харагдах агаар
хөх хас хас чулууны нэг зүйл, өнгө номины адил
хөх униар алсад харагдах агаарын хэлбэлзэх хөдөлгөөн
хөх утаа утааны хөхрөн харагдах өнгө
хөх үдээр а. Үсийг нь хусаж, усанд дэвтээсэн арьс; б. [шилжсэн] Хүн амьтны ихэд турж эцсэн байдал
хөх цэнхэр номин цэнхэр, цагаавтар цэнхэр
хөх ягаан ягаавтар туяатай хөх өнгө
хөхийн шашин

буддын шашны Хятадад дэлгэрсэн нэг зүйл шашин суртахуун

хар хөх гүн хөх, бараавтар хөх
хөх инээд хүрэх а. Дургүйлхэн хорссон байдал гаргах, зэвүүцэх; б. Тавлах, басамжлах - Эрхэнд нь орсон хүн яаж ч чадахгүй байгааг харахдаа ямар нэг хууль дүрмээр хийсэн бамбайгаараа нүүрээ таглаад хөх инээд нь хүрнэ. С.Эрдэнэ. Өгүүллэгүүд
хөх болжмор

хятрүү бялзуухайтай адил бөгөөд хөх толгойтой, сүүлний хоёр хажуу цагаан, нүүдлийн шувуу

хөх бор азарга өвчүү хөхөвтөрхөн, нуруундаа бараан бидэртэй, сүрэглэн нисдэг нэг зүйл бялзуухай
хөх бух бух шиг урамддаг нэгэн зүйл шувуу, усны бух
хөх дэглий цагаан дэглэйгээс баахан их, толгой дээрээ гурван өрвөлөгтэй, бараан шар хольцолдсон өнгөтэй нэгэн зүйл шувуу
хөх ногтруу хахилгийн нам, хөвчин бие алаг, хар бидэрт шар сэвхтэй, хөлдөө шар ноолууртай нэг зүйл шувуу
хөх түрүү ялаатай адил боловч бие том, амьтныг хатгах зуух нь хэцүү нэг зүйл ялаа
хөх хархираа тогоруутай адил байдалтай, үнсэн өнгөтэй, хошуу урт, метр орчим өндөр биетэй нэгэн зүйл шувуу, гэрт тэжээж болно, өнгөтэй хувцас өмссөн хүн үзэгдвэл дуугарч бүжиглэн, дагаж цохилон наадна
хөх хатан хараа хатан хараатай адилхан бөгөөд өрвөлөг өд хөх нэг зүйл шувуу
хөх цэгцгий зун ирдэг нэгэн зүйл бялзуухай, өнгө хөх, хүзүү бараан, өвчүү цагаан, гол нуур хөдөө газар алинд ч байдаг
хөх ялаа ерийн ялаанаас том, өнгө ногоон нэг зүйл ялаа
хөх арвай нэг зүйл арвай
хөх ороонго өргөн навчтай, жижиг ногоон баг цэцэгтэй, яслаг хар жимс бүхий тэнзлэг ургамал, эмэнд ордог
хөх хаг чийгтэй хүүш газрын мод чулуунд ургадаг ногоовтор өнгөтэй нэгэн зүйл ургамал
хөх яргуй яргуйн зарим зүйл, цэцгийн өнгө хөх
Ижил үг:

ХӨХ II

ХӨХ III

ХӨХ IV

ХӨХ V