Хувь төөрөг, зовлон: үйлийн үр (үйлдсэн муу явдлын уршиг нөлөө, үр боловсрол), үйлийн дэлгэрэнгүй...
үргүй (а. Үйлдсэн муу юмгүй; б. Маш тун), үйлийн үргүй адилхан (маш адилхан), үйлийн үрээ хүлээх (үйлээ үзэх), үйлийн үрээ үзэх (үйлээ үзэх), үйлээ эдлэх (а. Зовлонгоо эдлэх; б. Хийсэн нүглийнхээ хариуг үзэх) - Дэрэн тэчьяадан –Тэгвэл, манай мал чухамдаа манай биш, тэр пүүсийн мал болох нь ээ, зуны халуун өвлийн хүйтэнд бидний зүдэрч зовж явдаг маань ховдог хомхой наймаа нарын улам баяжихын төлөө ингэж үйлээ эдэлж байгаа хэрэг үү гэж асуужээ. Б.Ринчен. Үүрийн туяа., үйл заяа [хоршоо] (заяа тавилан, хувь төөрөг) - Би үйл заяандаа хавчигдаад ураг бүлээсээ алслагдав. Галидас. Үүлэн зардас., үйл зовлон [хоршоо] (зовлон зүдүүр) - Үйл зовлон үздэггүй үнэний газар амьдрах. ААЗ., үйл зохиол [хоршоо] (заяа тавилан, хувь зохиол, төөрөг тавилан), үйл лай [хоршоо] (гай барцад, үйлдсэн муу явдлын үр) - Үнэн сүжгээр шүтвэл үйл лайг арилгах хангай байна. Халх ардын тууль., үйл намжир [хоршоо] (хийсэн бүтээсэн зүйл, элдэв зан үйл) - Эл бүхий үйл намжир бол хуучин оны худал хазгайг тэгшлэхийн тулд билээ. Шүлэгч Лувсандондовын бүтээл., үйл там [хоршоо] (зовлон зүдүүр), үйл тамаа үзэх (туйлаас зовж зүдрэх) - Бид өртөө алба хааж үйл тамаа үзэж байна. Б.Ринчен. Үүрийн туяа., *үйлийг нь үзэх (бусдыг зовоох тамлах), *үйлийн үргүй (үнэхээр, яахын аргагүй) - Үйлийн үргүй өөрийг минь өвчсөн үрийн минь эх хань минь. Б.Явуухулан. Зуны шөнө богинохон., *үйлээ үзэх (ихэд зовж зүдрэх) - Гэтэл би алс хязгаар газар, элс тоосонд дарагдаж, зэрлэг монголчуудтай үйлээ үзэж байдаг гэж дотроо атаархан явлаа. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан., *үйл тамаа цайх ~ үйлээ үзэх (ихэд зовлон эдлэх, амсах) *үйл нь ирэх (үхэл нь ирэх), *үйл нь татах (үйл нь хөдлөх), *үйл нь хатгах (бүтэхгүй дээрээ зовлон болох хэргийг хийх гэж дур хөдлөх), ямар үйл нь хатгасан юм бол доо (юундаа бүтэхгүй юмыг хийх гэж тэмүүлээд байгаа юм бол доо); *үйл нь хөдлөх (хийхгүй байж болох хэргийг заавал хийнэ гэж байгаад зовлон амсах), *үйлээ хүлээх (хувь заяандаа найдаж хүнд хүчрийг тэсвэрлэх), *үйлийг нь үзэж үсийг нь сөргөөх (зовоох, шаналгах, тарчлаах), үйл ирэхэд уул нурах [зүйр цэцэн үг] (үйлийн үрээс зугтаах аргагүй), *үйл нь ирсэн хулгана муурын сүүлээр тоглох (үйлээ дуудах, гай дуудах гэсэн санаа).үйлийн үр | үйлдсэн муу явдлын уршиг нөлөө, үр боловсрол |
үйлийн үргүй | а. Үйлдсэн муу юмгүй б. Маш тун |
үйлийн үргүй адилхан | маш адилхан |
үйлийн үрээ хүлээх | үйлээ үзэх |
үйлийн үрээ үзэх | үйлээ үзэх |
үйлээ эдлэх | а. Зовлонгоо эдлэх; б. Хийсэн нүглийнхээ хариуг үзэх |
үйл заяа | заяа тавилан, хувь төөрөг |
үйл зовлон | зовлон зүдүүр |
үйл зохиол | заяа тавилан, хувь зохиол, төөрөг тавилан |
үйл лай | гай барцад, үйлдсэн муу явдлын үр |
үйл намжир | хийсэн бүтээсэн зүйл, элдэв зан үйл |
үйл там | зовлон зүдүүр |
үйл тамаа үзэх | туйлаас зовж зүдрэх |
үйлийг нь үзэх | бусдыг зовоох тамлах |
үйлийн үргүй | үнэхээр, яахын аргагүй |
үйлээ үзэх | ихэд зовж зүдрэх |
үйл тамаа цайх үйлээ үзэх | ихэд зовлон эдлэх, амсах |
үйл нь ирэх | үхэл нь ирэх |
үйл нь татах | үйл нь хөдлөх |
үйл нь хатгах | бүтэхгүй дээрээ зовлон болох хэргийг хийх гэж дур хөдлөх |
үйл нь хөдлөх | хийхгүй байж болох хэргийг заавал хийнэ гэж байгаад зовлон амсах |
үйлээ хүлээх | хувь заяандаа найдаж хүнд хүчрийг тэсвэрлэх |
үйлийг нь үзэж үсийг нь сөргөөх | зовоох, шаналгах, тарчлаах |
үйл ирэхэд уул нурах | үйлийн үрээс зугтаах аргагүй |
үйл нь ирсэн хулгана муурын сүүлээр тоглох | үйлээ дуудах, гай дуудах гэсэн санаа |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он