ИДЭШ

1. Хүн, амьтны хоол болгон идэх юм - Хөлөө мэдэж хөнжлөө, гэдсээ мэдэж идшээ гэж байдаг бус уу. дэлгэрэнгүй... идэш болох (а. Хоол тэжээл болох; б. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд орох), махан идэш (махан хоол), идэш ууш [хоршоо] (идэх уух юм) - Түүний бие мэдээгүй үед Булуу ван эцэг хөвгүүн байн байн идэш ууш ба эм домд хор хольж түүнийг үхүүлэв. В.Инжаннаши. Хөх судар., идэш уушны дэлгүүр (хүнсний дэлгүүр), идэш тэжээл [хоршоо] (мал, амьтны өвс бэлчээр, хоол тэжээл), идэш хоол [хоршоо] (хүнс тэжээлийн зүйл) - Тэдний тэр чингэлэгт лав идэш хоолны зүйл элбэг дэлбэг бий дээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., олз идэш [хоршоо] (үнэ өртөггүй олдсон хүнс, эдийн зүйл);


2. Өвөл, хаврын улиралд хүнсэнд хэрэглэхээр өвлийн эхэн сард төхөөрөх мал мах: идэш авах (а. Идэшний мал авах: б. Хоол идэх), дэлгэрэнгүй...
3. [шилжсэн] Өвөл, хавар хэрэглэхээр тарьж бэлтгэсэн ногоо, жимс - Нэгдлээс гишүүддээ хөдөлмөр өдрийн хөлсөнд нь оролцуулж өгсөн бүтээгдэхүүнд дэлгэрэнгүй... Л.Түдэв. Нүүдэл;

4. [шилжсэн] Бусдын золиос: *идэш авах (бусдыг хяхан мөлжих, хээл хахууль авах), идэш болох (өрөөлд бусдад дэлгэрэнгүй...
5. [шилжсэн] Даалуу, хөлөгт тоглоом зэрэгт алдах, авах хувь юм: идэш авах (идэг авах, идэх), идэш алдах (шатрын хүүг дэлгэрэнгүй...
6. [шилжсэн] Бууны бортогонд хийх дарины хувь хэм - Өвгөн арга буюу хэрэмний толгой алдаж үзээгүй хоёр цэн идэштэй цахиур буугаа тотгоор дэлгэрэнгүй... Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., бууны идэш бэлтгэх (бууны бортогонд дарь хийх);
7. [шилжсэн] Хахууль болгож, бусдаас мөлжин авсан эд уурс: хахууль идэш (авлига), идэш өгөх (а. Хахууль өгөх: б. дэлгэрэнгүй...
8. [шилжсэн] Багажны даах чадал: идэш ихтэй (ир сайтай), идэш харуул (даацтай харуул), идэш хөрөө дэлгэрэнгүй...
идэш болох

а. Хоол тэжээл болох; б. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд орох

махан идэш махан хоол
идэш ууш идэх уух юм
идэш уушны дэлгүүр хүнсний дэлгүүр
идэш тэжээл мал, амьтны өвс бэлчээр, хоол тэжээл
идэш хоол хүнс тэжээлийн зүйл
олз идэш үнэ өртөггүй олдсон хүнс, эдийн зүйл
идэш авах а. Идэшний мал авах; б. Хоол идэх
идэш гаргах идшинд мал төхөөрөх
идэш идэх өвөл хаврын улиралд идэх хүнсэнд зориулж мал нядлах
идэш төхөөрөх идэш хийх, идэшний мал гаргах
идэш хийх идэш идэх
идэш авах бусдыг хяхан мөлжих, хээл хахууль авах
идэш болох

а. Хоол тэжээл болох; б. [шилжсэн] Бусдын эрхшээлд орох

олон хүн эегүй бол оорцог хүний идэш олуулаа байж эв найргүй бол ганцаар явагч хүнд дийлддэг гэсэн санаа
сумны идэш дайнд үрэгдэх этгээд
идэш авах идэг авах, идэх
идэш алдах шатрын хүүг эсрэг талд сул өгөх
идэш идэх тоглоход эсрэг талаас хувь хожих
идэш өгөх зориудаар идүүлэх
бууны идэш бэлтгэх бууны бортогонд дарь хийх
хахууль идэш авлига
идэш өгөх а. Хахууль өгөх; б. Тоглоход зориуд идэш болгох
идэш ихтэй ир сайтай
идэш харуул даацтай харуул
идэш хөрөө турш хөрөө
идэш хуурай ир сайтай хуурай