Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ХАЗГАЙ

1. Тэгш биш, хэлтгий, хэвгий: хазгай газар (хэвгий газар) - Хазгай газар майхнаа шаачихсан байдаг байх дэлгэрэнгүй...шүү. Н.Банзрагч. Зам., хазгай ширээ (тэгш бус ширээ), хазгай хэвгий [хоршоо] (хэлтгий, тэгш бус), хазгай музгай [хоршоо] (тэгш биш, хэлтгий);

2. Зөрүү, гажуу, муруй: хазгай зам (муруй зам, дөт биш зам);

3. Эндүү, ташаа, буруу, осол эндэлтэй: хазгай гишгэх (а. Буруу гишгэх; б. [шилжсэн] Буруу зүйл хийх, эндэл гаргах, буруудах), дэлгэрэнгүй...хазгай явдал (буруу явдал) - Хазгай явдалтай муу хаанууд дайсанд харагдвал хайрлагч сайн хаанд амиа шургах болъюу. Субашид., хазгай явдалтай (буруу явдалтай) - Дугар нэг л хазгай явдалтай байгааг анзаарсангүй. Н.Банзрагч. Зам., хазгай хэлэх (буруу хэлэх; ташаа хэлэх), хазгай сонсох (буруу сонсох, ташаа сонсох) - Арандал хазгай сонссон нь тодорхой болжээ. Б.Нямаа. Арандалынхан., хазгай ташаа [хоршоо] (андуу ташаа, эндүү) - Сонсогч олныг хүндэтгэдэггүй хазгай ташаа хэлдгээ засаж авахыг хичээгүүштэй. Б.Ринчен. Марк Твений минь махыг нь идэж дээ., хазгай хузгай [хоршоо] (буруу ташаа), хазгай буруу ~ буруу хазгай [хоршоо] (андуу, эндүү ташаа, зөв биш) - “Нэгдэлд ийм юм байх ёсгүй баймаар даа” гэж бухимдан энэ тухай нэгдлийн дарга нарт хэлье үү гэж бодовч буруу хазгай юм хэлчих болов уу гэж айдаг байв. Д.Гармаа. Араншин;

4. [шилжсэн] Буруу, хар, хуурмаг: хазгай санах (хар санах), хазгай бодох (буруугаар бодох, эндүүрэх) - Доржид дэлгэрэнгүй... Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., *хазгай гишгэх (хэрэг хийх, буруу зүйл хийж алдаа гаргах) - Доосог амаа барьснаа, -Ээ цөмөөрөө Сүхээ болон өнөөх болдоггүй гэгдсэн хэдийгээ хазгай гишгэх болгоныг нь тоолж байгаад цэргээс аль нэг аргаар холдуулах юм уу, эсвэл ял янханд унагааж тэднээс салж явъя. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., *мордохын хазгай (хэрэг явдал эхнээсээ буруудах, бүтэлгүйтэх) - Манай ажил яагаад мордохын хазгай болчхов оо? гэж Балдан элдвийг бодон гэдрэг харж гараа салаавчлан энэ тэрийг бодно. Д.Даржаа. Нөхөд., *ам хазгай (олноор муу хэлдэг, олонд нэр нүүргүй) - Тэр маш зальтай, ер нь өнөөдөр цагаан гэж байснаа маргааш нь хар гэж өөрт нь аль ашигтай талынхны үзлийг дагах зальтай хүн гэж ам хазгай боловч зарлигаар томилсон сайд аман дотроо муушаан буруушаахаас татан авч хаях аргагүй. Б.Ринчен. Сандо амбан., мордох нь хазгай бол морилох нь хазгай [зүйр цэцэн үг] (ажил хэрэг эхнээсээ буруудвал үр дүн нь бас бурууддаг гэсэн санаа);

5. [шилжсэн] Хааш яаш, салан задгай: хазгай муруй (а. Тэгш биш; б. Зөв биш - Би таны өөдөөс ганц ч удаа буудаагүй хатантан мэднэ дэлгэрэнгүй... Б.Догмид. Нэхэл хатуу орчлон; в. [шилжсэн] Хааш яаш).

хазгай газар	хэвгий газар
хазгай ширээ	тэгш бус ширээ
хазгай хэвгий	хэлтгий, тэгш бус
хазгай музгай	тэгш биш, хэлтгий
хазгай зам	муруй зам, дөт биш зам
хазгай гишгэх	а. Буруу гишгэх; б. [шилжсэн] Буруу зүйл хийх, эндэл гаргах, буруудах
хазгай явдал	буруу явдал
хазгай явдалтай	буруу явдалтай
хазгай хэлэх	буруу хэлэх ташаа хэлэх
хазгай сонсох	буруу сонсох, ташаа сонсох
хазгай ташаа	андуу ташаа
хазгай хузгай	буруу ташаа
хазгай буруу ~ буруу хазгай	андуу, эндүү ташаа, зөв биш
хазгай санах	хар санах
хазгай бодох	буруугаар бодох, эндүүрэх
хазгай гишгэх	хэрэг хийх, буруу зүйл хийж алдаа гаргах
мордохын хазгай	хэрэг явдал эхнээсээ буруудах, бүтэлгүйтэх
ам хазгай	олноор муу хэлдэг, олонд нэр нүүргүй
мордох нь хазгай бол морилох нь хазгай	ажил хэрэг эхнээсээ буруудвал үр дүн нь бас бурууддаг гэсэн санаа
хазгай муруй	а. Тэгш биш; б. Зөв биш - Би таны өөдөөс ганц ч удаа буудаагүй хатантан мэднэ гэж хазгай муруй хэлээр ээрэн өгүүлээд тонголзон мөргөлөө. Б.Догмид. Нэхэл хатуу орчлон; в. шилжсэн Хааш яаш

ХӨРШ ҮГ

Өргөн хэрэглээний үг

Явцуу хэрэглээний үг

Аман зохиол

Нэр томьёо

ЖОМБОГО

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ХӨРШ ҮГ

ЖОМБОГО

Мэдээлэл

Бусад

Сошиал сайт

Толийн тухай