ТӨВШИН
1. Хазгай биш, гажуугүй, тэгш: төвшин газар (тэгш газар), төвшин талбай (тэгш дэлгэрэнгүй...
талбай);
2. [шилжсэн] Төлөв томоотой, дөлгөөн, талбиу - Эрдэмтэн мэргэд, харшлах дайсанд ч үүрд төвшин аалиар явбал сайн. Субашид., төвшин сэтгэл (амгалан тайван сэтгэл), төвшин хүн (төлөв томоотой хүн), төлөв төвшин [хоршоо] (төлөв томоотой), шударга төвшин ~ төвшин шударга [хоршоо] (цэгц шулуун, үнэнч), дөлгөөн төвшин [хоршоо] (амарлингуй тайван), төвшин даруу [хоршоо] (зан ааш төлөв томоотой бөгөөд номхон дөлгөөн) - Бат Сономыг хэзээнээс сайн мэднэ. Харах царайнд хан гарди шиг атлаа төвшин даруу зантай ажил хөдөлмөрт гаргуун сайн, нутаг усныхандаа хүндтэй хүн. С.Эрдэнэ. Шар навчны халуун;
3. [шилжсэн] Энх тунх, тогтуун, аятай - Төр нь төвшин, ард нь амгалан байна. Б.Нямаа. Арандалынхан., дэлгэрэнгүй...төвшин цаг (энх тайван цаг), төвшин жаргах (энх амгалан амьдрах), төвшин амгалан [хоршоо] (айх аюулгүй амар амгалан, аятай тогтуун) - Харин төвшин амгалан замаар зуун зүйлийн хүнд бэлэг барив. В.Инжаннаши. Хөх судар., төвшин тогтнуун [хоршоо] (а. Зан ааш намуун зөөлөн, тогтуун; б. Сэтгэл санаа тайван, санаа зовох зүйлгүй), энх төвшин [хоршоо] (энх тунх, амар амгалан), төвшин жаргал [хоршоо] (амар амгалан, зовлон зүдүүргүй), тайван төвшин [хоршoo] (а. Айх аюулгүй амар амгалан, амар жимэр; б. Зан ааль тогтуун, намуун), төвшин өлзий [хоршоо] (энх тунх, амар амгалан) - Чи миний эх Тайхугийн насанд хүрвээс дэлхий дахины төвшин өлзий болоход юунд зовно. В.Инжаннаши. Хөх судар., төвшин сайхан [хоршоо] (айх аюулгүй амар жимэр, аз жаргалтай, тайван тогтуун) - Унтах газарт хүртэл түймэр шатаж байтал басхүү төвшин сайхан зүүдээ хайрламуй хэмээгч чухам үүнийг хэлсэн болой. В.Инжаннаши. Хөх судар.
төвшин газар |
тэгш газар |
төвшин талбай |
тэгш талбай |
төвшин сэтгэл |
амгалан тайван сэтгэл |
төвшин хүн |
төлөв томоотой хүн |
төлөв төвшин |
төлөв томоотой |
шударга төвшин ~ төвшин шударга |
цэгц шулуун, үнэнч |
дөлгөөн төвшин |
амарлингуй тайван |
төвшин цаг |
энх тайван цаг |
төвшин жаргах |
энх амгалан амьдрах |
төвшин амгалан |
айх аюулгүй амар амгалан, аятай тогтуун |
төвшин тогтнуун |
а. Зан ааш намуун зөөлөн, тогтуун; б. Сэтгэл санаа тайван, санаа зовох зүйлгүй |
энх төвшин |
энх тунх, амар амгалан |
төвшин жаргал |
амар амгалан, зовлон зүдүүргүй |
тайван төвшин |
а. Айх аюулгүй амар амгалан, амар жимэр; б. Зан ааль тогтуун, намуун |
төвшин өлзий |
энх тунх, амар амгалан |
төвшин сайхан |
айх аюулгүй амар жимэр, аз жаргалтай, тайван тогтуун |
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он