1. Муу гэдгийн эсрэг утга, шилдэг, чанартай - Улсын ажлыг л сайн хийе гэх бодол төржээ. дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">Н.Банзрагч. Зам., сайн ажилчин (идэвх зүтгэл гаргаж, үр бүтээлтэй ажилладаг хүн), сайн багш (эрдэм ном ихтэй, заах чадвар сайтай, мэдлэгтэй багш) - Шоголтой номоо мартахад сайн багшаа санана, эмээл юүгээ эвдрэхэд ээж юүгээ бодно. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., сайн сурагч (сурлага, хүмүүжлээрээ шилдэг сурагч) - Миний ах дүү болсон нөхрийг аварсан ийм сайн сурагчтай болсондоо би бахархаж байна. П.Хорлоо. Багш., сайн угсаа~сайн язгуур~сайн үүлдэр (чанартай, шилдэг удам угшил, үүлдэр) - Сайн язгуурт амьтны яс болохоор өөд өгсөж... Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., сайн удам (а. Мал, амьтны сайн үүлдэр, угшил; б. Удам сайтай хүний үр), сайн өдөр (а. Аливаа үйл хийхэд бүтэмжтэй гараг; б. Амралтын өдөр, ням гараг) - Уянга өнгөрөгч сайн өдөр ирсэнгүй. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., хагас сайн өдөр (бямба гараг) - Хагас сайн өдрийн орой нэг арга санаанд орлоо. Б.Ринчен. Гүнж., бүтэн сайн өдөр (ням гараг), сайн ёр (ямар нэгэн хэрэг явдлын талаар урдаас сэрэгдэн мэдрэгдэх эерэг бэлгэ тэмдэг) - Сайн ёрын зөн бэлгэт энэ мэдээ хэдийгээр тэр дорхноо тархаж хийдээс хөдөөгүүр түглээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., ажлаа сайн хийх (ажлаа чанартай хийж гүйцэтгэх), *сайн мөрийн зам олох (сайн сайхан явах), *сайн одонд төрөх (азтай, хувьтай төрөх, амны хишигтэй байх);
сайн ажилчин | идэвх зүтгэл гаргаж, үр бүтээлтэй ажилладаг хүн |
сайн багш | эрдэм ном ихтэй, мэдлэгтэй багш |
сайн сурагч | шилдэг сурагч |
сайн угсаа~сайн язгуур~сайн үүлдэр | чанартай, шилдэг удам угшил, үүлдэр |
сайн удам | а. Мал, амьтны сайн үүлдэр, угшил; б. Удам сайтай хүний үр |
сайн өдөр | а. Аливаа үйл хийхэд бүтэмжтэй гараг; б. Амралтын өдөр, ням гараг |
хагас сайн өдөр | бямба гараг |
бүтэн сайн өдөр | ням гараг |
сайн ёр | ямар нэгэн хэрэг явдлын талаар урдаас сэрэгдэн мэдрэгдэх эерэг бэлгэ тэмдэг |
ажлаа сайн хийх | ажлаа чанартай хийж гүйцэтгэх |
сайн мөрийн зам олох | сайн сайхан явах |
сайн одонд төрөх | азтай, хувьтай төрөх, амны хишигтэй байх |
сайн тал | эерэг, ашигтай тал |
сайн үйл | олонд тустай, ашигтай үйл хэрэг |
сайн муу | а. Чанартай болоод чанаргүй Тийнхүү эдийн сайн мууг эрхэлсэн буй заа. В.Инжаннаши. Хөх судар; б. Ашигтай болоод ашиггүй аль аль нь |
сайн үг мянган алтны үнэтэй | цэцэн мэргэн үгний ач тус их гэсэн санаа |
сайн явах санааных сайхан явах болгоомжийнх | сайн сайхан амьдрах эсэх нь зөвхөн тухайн хүнээс өөрөөс нь шалтгаална гэсэн санаа |
сайн эм уухад гашуун боловч өвчинд тустай, сайн үг сонсоход хатуу боловч явдалд тустай | шударга шүүмжлэл чигч сургаал сонсоход эвгүй ч биед тустай гэсэн санаа |
сайныг муу гутаадаг, мууг сайн дардаг | үнэн зөв эцэстээ ялдаг гэсэн санаа |
тэмээ элсэнд сайн | тэмээ элсэнд явахдаа чадамгай |
сайн бөх | чадал тэнхээтэй, уран барилдаантай бөх |
сайн эхнэр | ая зан сайтай, ажилсаг эхнэр |
сайн эр | а. Хүний мөс, чанараар сайн хүн; б. [хуучирсан] Ард түмний эрх чөлөө, сайн сайхны төлөө баяд ноёдын эсрэг боссон хүн, Алтайгаас олон арван сайн эрчүүд ирээд байна. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн в. [яриа] Хулгайч хүн |
сайн нөхөр | дотнын итгэлт нөхөр |
сайн санаа | бусдад тус дэм болох гэсэн хүсэл эрмэлзэл |
харьцаа сайн | дотно харьцаатай |
сайн зан | аятай, нийлэмжтэй ааш зан |
сайн таарах | а. Ямар нэгэн зүйлс өөр хоорондоо эвцэж тохирох; б. Эв найртай байх |
сайн хандах | элэгсэг дотно хандах |
сайн муудаа хүрэх | маргаан ширүүсэж хэрэлдэх |
сайн муугаа дуудалцах | хэрэлдэн маргалдаж муудалцах |
сайн муудаа тулах | эсрэг этгээдээ элдвээр хэлж хэрэлдэх |
сайн эхнэрийн хүчинд салан эр ханхалзана, сайхан морины сүрт муухай эмээл дэнхэлзэнэ | эхнэр сайн бол нөхөр сайн явна гэсэн санаа |
сайнаас салбал талын дунд, салаасаа салбал далайн дунд | үнэнч дотны хань нөхрөөсөө салбал хэцүүднэ гэсэн санаа |
сайн эр нөхрөө санана, муу эр биеэ санана | үнэнч дотны анд найз нөхдөө үргэлж санаж бодож байдаг бол муу хүн зөвхөн амиа хичээж явдаг гэсэн санаа |
сайн аргыг сараар бодоод олохгүй, самуун аргыг сахлаа шувтарсаар олдог | сайн ухааныг сурахад бэрх, муу ухааныг сурахад хялбар гэсэн санаа |
сааль сайн | сааль сүү элбэг, их |
хур сайн орсон жил | хур бороо их орсон жил |
сайн мэдэх | сайтар мэдэх |
сайн ойлгох | бүрэн гүйцэд ойлгох |
сайн таних хүн | сайтар таньж мэдэх хүн |
сайн харах | ихэд нягтлан харах |
сайн суух | а. Ямар нэгэн зүйл дээр суухдаа лавдуу, гүйцэд суух; б. [шилжсэн] Эрүүл энх, амар тайван амьдрах |
сайн хэлэх | а. Бүрэн гүйцэд ойлготол нь хэлж өгөх Учрыг сайн хэлж өгөх хэрэгтэй. П.Лувсанцэрэн. Хөдөөгийн дуун; б. [шилжсэн] Магтах |
сайныг хэлж өгөөд сурдаггүй, мууг хэлэхгүйгээр сурдаг | хүн сайн зүйлийг хүлээж авахдаа удаан байдаг, харин муу зүйлийг өөрөө хар аяндаа сурчихдаг гэсэн санаа |
сайн нойрсов уу | өглөө босоод хэлэх мэндийн үг |
сайн сайхан | сэтгэлд нийцэхүйц тааламж, хангалуун байдал |
сайн цаг | энх амгалан, тайван цаг |
амар сайн | амар мэнд, аюул осолгүй |
амар сайн уу | уулзан золгоход хэлэх мэнд |
сайн явах | ажил үйлс, аж амьдрал тэгш сайхан амьдрах |
сайн дур | өөрийн хүсэл сонирхол |
сайн дурын цэрэг | а. Ард олны санаачилгаар байгуулагдсан цэргийн анги; б. Өөрийн хүсэл сонирхлын дагуу цэргийн алба хааж буй хүн |
сайн дурын хөдөлмөр | цалин хөлс авахгүйгээр өөрийн санаачилгаар хийж буй ажил |
сайндаа л нэг удаа уулзах | бараг уулзалддаггүй, хааяа л нэг уулзах |
сайн данхар | Цэцэн тотины нэгэн нэр. |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он