ХҮҮР

1. Хүний үхдэл, шарил - Шувуу, жижиг араатанд сэглүүлсэн тэр арваад хүүр, цөм цавчуулж цохиулсан бяцар няцар дэлгэрэнгүй... Б.Ринчен. Заан Залуудай., хүүр барих (нас барсан хүнийг хувцаслах, авслах, хөдөөлүүлэх ажилд гар биеэр оролцох), хүүр гаргах (хүүрийг оршуулахаар гэрээс авч явах, хөдөөлүүлэх), хүүр нясгах (а. Үхэгсдийн хүүрийг хайлуулах; б. Хүүр барих), хүүр оршуулах (хүний хүүрийг булшлах, бунхлах, гээх, хаях мэтээр тавих) - Хайрт удирдагчийн алтан хүүрийг оршуулсан тэр нэгэн өдөр нь хэзээ боловч миний нүдний өмнө ив илхэн харагдах мэт санагддаг болой. Д.Гонгор нар. Д.Сүхбаатарын тухай дуртгалууд., хүүр хайлах (хүүр шатаах, чандар болгох), хүүр хөндөх (а. Хүүрийг оршуулахын өмнө гар хүрэх ёслол; б. Нэгэнт оршуулсан булшийг уудлах бусниулах буюу шилжүүлэх), хүүр шатаах (үхсэн хүний цогцсыг занданшуулах) -Уул овооны тахилга бурхныг нурааж устган, хөдөө оршуулсан хүүр шатаасан зэрэг бас бус баримтыг худал гэх үү? Б.Чойндон. Галбын говьд., хүүрийн толбо (нас барсан хүний бие цогцсын доод талд цус, тунгалгийн шингэн арьсанд тунах), хүний хүүр (үхсэн хүний цогцос) - Уул овооны тахилга бурхныг нурааж устган, хөдөө оршуулсан хүүр шатаасан зэрэг бас бус баримтыг худал гэх үү? Хэрмийн гадаа цаад буланд хоёр хүний хүүр хэвтэнэ. С.Дашдэндэв. Улаан наран., хүүр үхдэл [хоршоо] (үхсэн хүн, амьтан) - Амьд үлдсэн хятдууд, өдөр турш үхдэл хүүрүүдээ бөөгнүүлжээ. С.Удвал. Их хувь заяа., хүүр чандар [хоршоо] (нас нөгчсөн хүний цогцос болон түүнийг шатаан үнс болгосон нь), хүүр яс [хоршоо] (үхсэн хүн түүний яс) - Эзний айлдахыг хүлээлгэж хүүр ясыг хөдөлгөсөнгүй. В.Инжаннаши. Хөх судар., хүүрээн булахгүй бол хөндүүлэхийн тэмдэг, хүй элгэн эвлэхгүй бол хөсөр унахын тэмдэг [зүйр цэцэн үг] (эе эвээ хичээж явах нь чухал гэсэн санаа);


2. Үхэгсдийг оршуулсан булш, бунхан: хүүрийн булш (үхдэл оршуулах нүх, түүн дээр бий шороо, дурсгал хөшөө зэрэг юм), хүүрийн дэлгэрэнгүй... (хүүр оршуулах тусгай газар) - Их хойг тэр чигээрээ аварга том хүүрийн газар болон хувирчээ. Д.Маам. Тэмээний дууль., хүүрийн оршил (хүүр оршуулсан газар), хүүрийн тавиур (үхдэлийн авсны тавиур), хүүр булш [хоршоо] (үхэгсдийг оршуулсан газар), хүүр бунхан [хоршоо] (нас барагсдын шарил чандрыг агуулсан орон барилга), хүүр онгод [хоршоо] (үхэгсдийг оршуулсан булш, бунхан);

3. [муушаасан] Хүний бие - Хайрт нөхрөө аварч л авбал миний энэ муу хүүр ямар ч хамаа алга. В.Шарма. Таван дэлгэрэнгүй... *хүүрээ даахгүй амьтан [яриа] (явж чадахгүй болсон хүн амьтан).

хүүр барих нас барсан хүнийг хувцаслах, авслах, хөдөөлүүлэх ажилд гар биеэр оролцох
хүүр гаргах хүүрийг оршуулахаар гэрээс авч явах, хөдөөлүүлэх
хүүр нясгах а. Үхэгсдийн хүүрийг хайлуулах; б. Хүүр барих
хүүр оршуулах хүний хүүрийг булшлах, бунхлах, гээх, хаях мэтээр тавих
хүүр хайлах хүүр шатаах, чандар болгох
хүүр хөндөх а. Хүүрийг оршуулахын өмнө гар хүрэх ёслол; б. Нэгэнт оршуулсан булшийг уудлах бусниулах буюу шилжүүлэх
хүүр шатаах үхсэн хүний цогцсыг занданшуулах
хүүрийн толбо нас барсан хүний бие цогцсын доод талд цус, тунгалгийн шингэн арьсанд тунах
хүний хүүр үхсэн хүний цогцос
хүүр үхдэл үхсэн хүн, амьтан
хүүр чандар нас нөгчсөн хүний цогцос болон түүнийг шатаан үнс болгосон нь
хүүр яс үхсэн хүн түүний яс
хүүрээн булахгүй бол хөндүүлэхийн тэмдэг хүй элгэн эвлэхгүй бол хөсөр унахын тэмдэг эе эвээ хичээж явах нь чухал гэсэн санаа
хүүрийн булш үхдэл оршуулах нүх, түүн дээр бий шороо, дурсгал хөшөө зэрэг юм
хүүрийн газар хүүр оршуулах тусгай газар
хүүрийн оршил хүүр оршуулсан газар
хүүрийн тавиур үхдэлийн авсны тавиур
хүүр булш үхэгсдийг оршуулсан газар
хүүр бунхан нас барагсдын шарил чандрыг агуулсан орон барилга
хүүр онгод үхэгсдийг оршуулсан булш, бунхан