ХҮҮХЭД

Бага насны хөвгүүд охид: нялх хүүхэд: хүүхэд авах (а. Хүүхэд өргөж авах - Хожим хүүхэд үрчлэн дэлгэрэнгүй... С.Лочин нар. Галтай залуу нас; б. Хүүхэд асран харгалзах), хүүхэд амилах ~ хүүхэд хөдлөх (хэвэл дэх хүүхэд амилж хөдөлгөөн орох), хүүхэд ахуй цаг (хүний балчир ахуй нас) - Номынхоо үсгүүдийг цоо хатгасан зэрэг хүүхэд ахуй цагийн гэмт хэргээр олон удаа загнуулж зодуулж байсан билээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., хүүхэд бойжуулах (хүүхдийг өсгөн хүмүүжүүлэх), хүүхэд гажих ~ хүүхэд эвгүйдэх (хүүхэд хэвлий дотроо буруу байрлалтай болох), хүүхэд гарах (хүүхэд төрөх) - Эмгэн түших араг, суух дэвсгэр зэргийг дөнгөж бэлтгээд Мядагийг суулгаж гарыг түшихэд нэг үе хүчтэй өвдөөд хүүхэд нь гарлаа. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн., хүүхэд дурсах ~ хүүхэд дурдах (хүүхэд төрөх гэж өвдөх, нярайлах гэж өвдөх), хүүхэд дүү нар (а. Хүүхэд багачууд; б. Доор үеийн хүмүүс), хүүхэд зан (хүүхдийн нас сэтгэхүйд илрэх зан авир) - Хүү нь тэнд жаргаж байгаа гэж, хүүхдийн зангаар хуурдаг байлаа. Р.Чойном. Хүн., хүүхэд мэт баярлах (нас биед хүрсэн боловч хүүхдийн зангаар хөөрөн баясах) - Аав аа гэж Чимэд чангаар дуудаад балчир хүүхэд мэт баярлан гүйж гарав. С.Эрдэнэ. Хонгорзул., хүүхэд олох (жирэмсэн болох), хүүхэд өргөж авах (бусдын хүүхдийг өөрийн үр болгон авах), хүүхэд саатуулах (хүүхэд зугаацуулах), хүүхэд саатуулах газар (хүүхдийн цэцэрлэг), хүүхэд үрчлэх (бусдын хүүхдийг өөрийн үр болгож авах), хүүхэд харах (хүүхэд асрах), хүүхэд хөдлөх (а. Хэвлий доторх хүүхэд амь орох; б. Эхийн хэвлий дэх хүүхдийн байрлал гажих), хүүхэд эх барих (хүүхдийг төрмөгц хүйг нь огтолж гардан авах), хүүхдийн баяр (а. Хүүхдийн наадам, хүүхдийн баясал; б. Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах тэмдэглэлт өдөр), хүүхдийн дуу (а. Хүүхэд багачуудын чимээ шуугиан; б. Хүүхдэд зориулан зохиосон дуу), хүүхдийн зураг (а. Хүүхэд багачуудын зурсан зураг; б. Хүүхдэд зориулсан зураг), хүүхдийн ном (хүүхдийн сэтгэхүйд тохируулсан ном, сэтгүүл), хүүхдийн сувилал (бие бялдрын болон сэтгэцийн хөгжил муутай хүүхдийг асран хамгаалах газар), хүүхдийн сэтгэл зүй (хүүхдийн сэтгэцийн хөгжлийн ерөнхий жам хуулийг насны нь онцлогоор судлах, сурган хүмүүжүүлэх ухааны нэг салбар ухаан), хүүхдийн уран зохиол (хүүхдэд зориулсан зохиол бүтээл), хүүхдийн тоглоом (хүүхдийн насны онцлогт тохируулан бүтээсэн төрөл бүрийн тоглоом наадгай), хүүхдийн цэцэрлэг (сургуулийн өмнөх насны хүүхэд багачуудыг хүмүүжүүлэх газар), хүүхдийн эмнэлэг (хүүхдийн өвчнийг тусгайлан эмнэх эмнэлэг), хүүхдийн эмч (хүүхдийн өвчнөөр тусгайлан мэргэшсэн эмч) - Хүүхдэд хайртайн учир хүүхдийн эмч болох санаатай. С.Эрдэнэ. Хонгорзул., хүүхдээ хөхүүлэх (хүүхдээ хөхөөр хооллох) - Эхчүүд хүүхдээ хөхүүлэх зуураа өхөөрдөн үнсэж энхрийлэн эвийлэх нь сайхан. Ч.Чимид. Хавар намар., нялх хүүхэд (нярай хүүхэд) - Мядаг хоёр нялх хүүхэдтэй яаж амьдарна гэж уйлсаар хоцорлоо. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн., өлгийтэй хүүхэд (өлгийнд боосон нярай хүүхэд) - Гурван цаг тутам сувилагч нар өлгийтэй хүүхэд хоёр хоёроор тэврээд орж ирнэ. Ч.Чимид. Хавар намар., сургуулийн хүүхэд (өсвөр насны багачуул) - Хэрэв гэртээ орчихсон бол сургуулийн хүүхэд оргоод ирлээ гэж олны дунд муу үг тарах байсан. П.Хорлоо. Багш., томоогүй хүүхэд (гэнэн, ухаан суугаагүй жаал) - Ямар нэгэн цагаан цаасан дээр хэн нэгэн томоогүй хүүхэд хамаагүй сараачсан мэт харагдаж байлаа. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., хөхүүл хүүхэд (эхийнхээ хөхийг хөхөж байгаа нялх хүүхэд), хүүхэд багачууд [хоршоо] (бага насны хүүхдүүд) - Зусландаа зугаатай сайхан амарсан хүүхэд багачууд, зун ажил хийж нар салхинд борлож чийрэгжсэн оюутнууд хичээлийнхээ шинэ жилд эргэн ирцгээжээ. М.Чойжил. Андын нутаг алсдахгүй., хүүхэд шуухад [хоршоо] (хүүхэд багачууд, үр хүүхэд) - Насанхүү ийнхүү хот айлын хүүхэд шуухадтай бужигнан гурав хонов. Н.Банзрагч. Зам., гэргий хүүхэд [хоршоо] (эхнэр хүүхэд), үр хүүхэд [хоршоо] (төрсөн хүүхэд) - Нэгэн насандаа эс барах их буян хурааж, түүнээ үр хүүхдэдээ үлдээх гэж зүтгэн зүтгэсээр өнөөг хүрчээ. Л.Дашням. Нялх ногоо., хүүхэд хөгшид [хоршоо] (олон бага залуу болон хөгшин хүн) - Зэлмийн эцэг Урианхан аймгийн хүний нэр Зарчигуда төрөлх цэцэн мэргэн нүдээрээ шинжигч зүүн нүдэндээ хос цөцгийтэй ил зүйлийг бодож шинжвэл хувилгаан мэт тул газар бүр залж газар нутаг, нүүдэл буудал, хүүхэд хөгшид, морь малыг шинжжээ. В.Инжаннаши. Хөх судар., хүүхэд ээж ааваараа түрээ барих, нохой эзэн гэрээрээ түрээ барих [зүйр цэцэн үг] (бусдын хүчинд дулдуйдах гэсэн санаа), хүүхэдтэй хүн хөл амардаг, хэл амардаггүй [зүйр цэцэн үг] (үртэй хүн жаргалтай ч, хүүхдийнхээ төлөө үргэлж санаа зовж явдаг гэсэн санаа).

хүүхэд авах

а. Хүүхэд өргөж авах; б. Хүүхэд асран харгалзах

хүүхэд амилах ~ хүүхэд хөдлөх хэвэл дэх хүүхэд амилж хөдөлгөөн орох
хүүхэд ахуй цаг хүний балчир ахуй нас
хүүхэд бойжуулах хүүхдийг өсгөн хүмүүжүүлэх
хүүхэд гажих хүүхэд эвгүйдэх хүүхэд хэвлий дотроо буруу байрлалтай болох
хүүхэд гарах хүүхэд төрөх
хүүхэд дурсах~хүүхэд дурдах

хүүхэд төрөх гэж өвдөх, нярайлах гэж өвдөх

хүүхэд дүү нар а. Хүүхэд багачууд; б. Доор үеийн хүмүүс
хүүхэд зан хүүхдийн нас сэтгэхүйд илрэх зан авир
хүүхэд мэт баярлах нас биед хүрсэн боловч хүүхдийн зангаар хөөрөн баясах
хүүхэд олох жирэмсэн болох
хүүхэд өргөж авах бусдын хүүхдийг өөрийн үр болгон авах
хүүхэд саатуулах хүүхэд зугаацуулах
хүүхэд саатуулах газар хүүхдийн цэцэрлэг
хүүхэд үрчлэх бусдын хүүхдийг өөрийн үр болгож авах
хүүхэд харах хүүхэд асрах
хүүхэд хөдлөх а. Хэвлий доторх хүүхэд амь орох; б. Эхийн хэвлий дэх хүүхдийн байрлал гажих
хүүхэд эх барих хүүхдийг төрмөгц хүйг нь огтолж гардан авах
хүүхдийн баяр а. Хүүхдийн наадам, хүүхдийн баясал; б. Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах тэмдэглэлт өдөр
хүүхдийн дуу а. Хүүхэд багачуудын чимээ шуугиан; б. Хүүхдэд зориулан зохиосон дуу
хүүхдийн зураг а. Хүүхэд багачуудын зурсан зураг; б. Хүүхдэд зориулсан зураг
хүүхдийн ном хүүхдийн сэтгэхүйд тохируулсан ном, сэтгүүл
хүүхдийн сувилал бие бялдрын болон сэтгэцийн хөгжил муутай хүүхдийг асран хамгаалах газар
хүүхдийн сэтгэл зүй хүүхдийн сэтгэцийн хөгжлийн ерөнхий жам хуулийг насны нь онцлогоор судлах, сурган хүмүүжүүлэх ухааны нэг салбар ухаан
хүүхдийн уран зохиол хүүхдэд зориулсан зохиол бүтээл
хүүхдийн тоглоом хүүхдийн насны онцлогт тохируулан бүтээсэн төрөл бүрийн тоглоом наадгай
хүүхдийн цэцэрлэг сургуулийн өмнөх насны хүүхэд багачуудыг хүмүүжүүлэх газар
хүүхдийн эмнэлэг хүүхдийн өвчнийг тусгайлан эмнэх эмнэлэг
хүүхдийн эмч хүүхдийн өвчнөөр тусгайлан мэргэшсэн эмч
хүүхдээ хөхүүлэх хүүхдээ хөхөөр хооллох
нялх хүүхэд нярай хүүхэд
өлгийтэй хүүхэд өлгийнд боосон нярай хүүхэд
сургуулийн хүүхэд өсвөр насны багачуул
томоогүй хүүхэд гэнэн, ухаан суугаагүй жаал
хөхүүл хүүхэд эхийнхээ хөхийг хөхөж байгаа нялх хүүхэд
хүүхэд багачууд бага насны хүүхдүүд
хүүхэд шуухад хүүхэд багачууд, үр хүүхэд
гэргий хүүхэд эхнэр хүүхэд
үр хүүхэд төрсөн хүүхэд
хүүхэд хөгшид олон бага залуу болон хөгшин хүн
хүүхэд ээж ааваараа түрээ барих нохой эзэн гэрээрээ түрээ барих бусдын хүчинд дулдуйдах гэсэн санаа
хүүхэдтэй хүн хөл амардаг хэл амардаггүй үртэй хүн жаргалтай ч, хүүхдийнхээ төлөө үргэлж санаа зовж явдаг гэсэн санаа