БАЙХ

1. Орших, тогтнох, суух: хотод байх (хот газар түр болон байнга оршин суух), *байхгүй дэлгэрэнгүй... (нас барах), цаг цагаараа байдаггүй, цахилдаг хөхөөрөө байдаггүй [зүйр цэцэн үг] (бүх юм нэг хэвийн байдаггүй гэсэн санаа), байна гээд илүүдэхгүй, байхгүй гээд дутахгүй [зүйр цэцэн үг] (а. Эд юмны хэрэгцээгүй нь; б. Хүний ажилгүй, чадваргүй байдал), заяа байвал жанжин сууна [зүйр цэцэн үг] (санаа зөв бол үйлс зөв);


2. Үйлийн нэр, нөхцөл үйлийн зарим хэлбэртэй хамтран орж, тухайн үйлийн цаг, байр байдал заана: ажилгүй байх (а. Ажил хийхгүй зүгээр дэлгэрэнгүй...
3. Болих, зогсох, тэвчих: бороо орохоо байх (бороо зогсох), тариачнаа байх (тариачин байхаа болих) - Хар дэлгэрэнгүй... Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., хүнээ байх (муу муухай явдлыг олонтоо үйлдэж хүний итгэлийг алдах; хүн чанараа гээх), байх аргагүй (тэсэхийн аргагүй, тэвчишгүй), байж болшгүй (тэсэшгүй), байж цөхөх (тогтож сууж ядах), байж ядах (тэсэж ядах), байх суух [хоршоо] (зогсох суух) - Байх суух аргагүй тэнгэр дуугарч бороо орлоо. Д.Цэвэгмид. Хоньчин Найдан., байя гэтэл нь балбаж, зөрөхгүй гэтэл нь зодох [зүйр цэцэн үг] (зодож жанчиж хашраах);

4. Үйлт нэртэй хавсран орж, таамаглах утга илтгэнэ: очих байх (очиж магадгүй), явах байх (явж магадгүй).

хотод байх хот газар түр болон байнга оршин суух
байхгүй болох нас барах
цаг цагаараа байдаггүй, цахилдаг хөхөөрөө байдаггүй бүх юм нэг хэвийн байдаггүй гэсэн санаа
байна гээд илүүдэхгүй, байхгүй гээд дутахгүй а. Эд юмны хэрэгцээгүй нь; б. Хүний ажилгүй, чадваргүй байдал
заяа байвал жанжин сууна санаа зөв бол үйлс зөв
ажилгүй байх

а. Ажил хийхгүй зүгээр суух; б. Тодорхой эрхэлсэн ажил байхгүй

сууж байх суух
хэвтэж байх хэвтэх
явж байх явах
давхиж байх давхих
уулзаад байх уулзах
ам хуурай байх а. Юм уугаагүй; б. [шилжсэн] Дув дуугүй байх
байн байн дахин дахин, ахин дахин
байн байн арчих дахин дахин арчих
байн байн асуух ахин дахин асуух
байн байн очих ахин дахин очих
байн байн хэлэх дахин дахин хэлэх
бороо орохоо байх бороо зогсох
тариачнаа байх тариачин байхаа болих
хүнээ байх

муу муухай явдлыг олонтоо үйлдэж хүний итгэлийг алдах, хүн чанараа гээх

байх аргагүй тэсэхийн аргагүй, тэвчишгүй
байж болшгүй тэсэшгүй
байж цөхөх тогтож сууж ядах
байж ядах тэсэж ядах
байх суух зогсох суух
байя гэтэл нь балбаж зөрөхгүй гэтэл нь зодох зодож жанчиж хашраах
очих байх

очиж магадгүй

явах байх

явж магадгүй