Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ӨНДӨГ I

1. Амьтан, ургамлын эр эм бэлгийн эсээс бүрэлдсэн үржлийн үр, т‎эжээвэр тахианы э‎р эстэй нийл‎э‎эгүй дэлгэрэнгүй...

2. Жигүүртэн, мөлхөгч зэрэг амьтдын эр эм бэлгийн эсээс бүрэлдсэн, гадуураа хальстай, зууван хэлбэртэй бөөрөнхий үр төл - Тэр давалгаанд чинь дэлгэрэнгүй... В.Шарма. Таван сургамж., өндөгний тахиа (олон өндөг гаргадаг тусгай үүлдрийн тахиа), өндөгний хальс (өндөгний гаднах хатуу бүрхүүл), өндөгний зулам (өндөгний хатуу хальсны дотор талд байх нимгэн хальс), өндөгний уураг~өндөгний шар (өндгөн доторх шингэн шар зүйл), өндөгний цагаан (өндөгний шарын гадуурх тунгалаг эд), өндгөө дарах (жигүүртэн биеийнхээ илчээр өндгөө дарж нэвчүүлэх), өндөг нэвчих~өндөг дэлбэрэх~өндөг хагарах (ангаахай хатуу хальсаа цоолох), өндөг зулзага [хоршоо] (жигүүртэн болон мөлхөгч зэрэг амьтдын үр төл) - Тэдгээр эм үр, өндөг зулзага минь цөм алагдахгүй юу. В.Инжаннаши. Хөх судар., *өндгөө дарсан шувуу шиг (ямар нэгэн зүйлийг ихэд хайрлан хамгаалж өмгөөлөх байдал) - Маргааш би өндгөө дарсан шувуу шиг болчхоод өөртөө өлөн хир ч нялзаахгүй байх байх. С.Лочин. Үргэлжлэлтэй долоон өдөр., өндөгнөөс яс эрэх, өөхнөөс шөрмөс эрэх [зүйр цэцэн үг] (болж бүтэхгүй зүйл хийх гэсэн санаа), өндгөө хамгаалах шувуу чонын нүдийг сохолдог [зүйр цэцэн үг] (зориг шулуудвал хүчтэй дайсныг дарж чаддаг гэсэн санаа) - Гэвч өндгөө хамгаалсан шувуу чонын нүдийг сохолж дийлсэн үлгэр байдаг юм шүү гэж Магсаржав тайван бөгөөд хэгжүүн хэлэв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир;

3. Өндөг хэлбэртэй, эсвэл өндөгний өнгө шиг: өндгөн хацар (нүдний доорх хоёр түгдгэр хацар), өндгөн чулуу (усанд дэлгэрэнгүй...

өндгөн эс	а. Эм бэлгийн үрийн эс Өндгөн эс эр бэлгийн эстэй нийлж үр тогтоно. Шинжлэх ухаан, амьдрал сэтгүүл б. Ургамлын тоос хүртэх эс
өндөгний тахиа	олон өндөг гаргадаг тусгай үүлдрийн тахиа
өндөгний хальс	өндөгний гаднах хатуу бүрхүүл
өндөгний зулам	өндөгний хатуу хальсны дотор талд байх нимгэн хальс
өндөгний уураг~өндөгний шар	өндгөн доторх шингэн шар зүйл
өндгөний цагаан	өндөгний шарын гадуурх тунгалаг эд
өндгөө дарах	жигүүртэн биеийнхээ илчээр өндгөө дарж нэвчүүлэх
өндөг нэвчих~өндөг дэлбэрэх~өндөг хагарах	ангаахай хатуу хальсаа цоолох
өндөг зулзага	жигүүртэн болон мөлхөгч зэрэг амьтдын үр төл
өндгөө дарсан шувуу шиг	ямар нэгэн зүйлийг ихэд хайрлан хамгаалж өмгөөлөх байдал
өндөгнөөс яс эрэх, өөхнөөс шөрмөс эрэх	болж бүтэхгүй зүйл хийх гэсэн санаа
өндгөө хамгаалах шувуу чонын нүдийг сохолдог	зориг шулуудвал хүчтэй дайсныг дарж чаддаг гэсэн санаа
өндгөн хацар	нүдний доорх хоёр түгдгэр хацар
өндгөн чулуу	усанд элэгдэж мөлгөр болсон өндөг шиг хэлбэртэй чулуу
өндгөн цагаан	Чингис хааны тахилгын нэг зүйл эрдэнийн цагаан морины хүндэтгэл
өндгөн сүй	эцэг эх нь хүүхдүүдээ эхийн хэвлийд байхад болон нялх үед нь хожим гэрлүүлэхээр хэлэлцэн тогтсон ургийн болзоо
өндгөн сүй тавих	ярилцаж тохирсон охины гэрт хүүгийн эцэг эх очиж ургийн болзоог бататган хадаг барих
өндөгний хагсмал бин	жигнэсэн буудайн гурилд өндөг чихэр хийж хайрсан бин
өндгөн хэв	буудайн гурилд тахианы өндөг, гурил хольж маалингын тосонд жигнэсэн нэг төрлийн хоол
өндгөн мөөг	хогонд дарагдсан ялзарсан модны орчимд ургах, орой нь цагаавтар, дотроо бараан өнгөтэй мөөг