1. Хүн, амьтан, машин тэрэг зэргийн газарт үлдэх ул, тавхай, дугуйны ором: морь малын мөр (морь малын дэлгэрэнгүй...
туурайн ором), нулимсны мөр (нулимс урссан ор), хүний мөр (а. Хүний улны ором; б. Хүний хувь заяа) - Мөчит дөрвөн хөлтний мөр нь хүрээгүй оргил. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., гөрөөс, гахайны мөр (гөрөөс, гахайны турууны ором) - Гөрөөс, гахайны мөрнөөс өөр улбаа зөрөггүй энэ зэлүүд буйд хөвчид хүн, амьтан бараг ирдэггүй биз. Б.Догмид. Босоо ороолон., иржгэр мөр (иржгэр ором), мөрөө гаргах (а. Ул мөрөө үлдээх; б. Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө өмнө үзэж тогтоосон сайн зүг рүүгээ явж, жилийн ажил үйлсийн бүтэмжээ даатгах уламжлалт зан үйл);морь малын мөр | морь малын туурайн ором |
нулимсны мөр | нулимс урссан ор |
хүний мөр | а. Хүний улны ором; б. Хүний хувь заяа |
гөрөөс гахайны мөр | гөрөөс, гахайны турууны ором |
иржгэр мөр | иржгэр ором |
мөрөө гаргах | а. Ул мөрөө үлдээх; б. Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө өмнө үзэж тогтоосон сайн зүг рүүгээ явж, жилийн ажил үйлсийн бүтэмжээ даатгах уламжлалт зан үйл |
мөр мөшгөх | а. Явсан замыг даган мөшгөх; б. Хэрэг явдлыг шалган нягтлах |
мөрөө алдах | а. Явсан замаа олохгүй болох; б. Хуулах, унших, бичих зэрэгт эгнээ орхин алгасах; в. [шилжсэн] Гэмт хэрэг хийх, архи уух зэргээр амьдралаа үрэх |
мөрөөрөө явах | а. Урьдын явсан замаараа явах; б. [шилжсэн] Бусдад гэм халгүй амьдрах |
мөр буруулах | замаа өөрчлөх, явж байснаасаа өөр замаар явах |
мөрийн хавилга | дөт зам |
зам мөр | а. Явах одох газар Олон жанжин цэрэг, зам мөр хаа тохиолдогсдын толгойг мөндөр адил цавчин явна. Замлин Сэнчиний намтар оршив б. [шилжсэн] Амьдралын үйл явц, дагаж мөрдөх зүйл |
зам мөрөө хөөх | тус тусын ажил төрлөө эрхлэн явах |
цаасан дээр нэртэй, цасан дээр мөртэй | хийсэн бүтээсэн зүйлтэй гэсэн санаа |
мөрийг нь хөөж, мөчийг нь тоолох | хэрэгтэнг баривчлах гэсэн санаа |
мөр дээр нь гишгэвэл хөл дээр нь яр | муу хүний нөлөө их гэсэн санаа |
мөрөөр ирсэн ус, мөнгөөр ирсэн эд | үнэ хөлстэй буюу ажлын үр дүнд болсон зүйл гэсэн санаа |
гэмт хэргийн мөр | хэрэг гарсан газраас гарах баримт баталгаа |
эд мөрийн баримт | хэргийн газар үлдээсэн ул мөр |
мөрийн хөтөлбөр | хийж гүйцэтгэх ажил хэргийн төлөвлөгөө |
ул мөр | а. Хүн, амьтан болон бусад зүйлийн явсан ор; б. [шилжсэн] Ямар нэгэн хэрэг явдлын дараа үлдээсэн баримт в. [шилжсэн] Хүний туулж өнгөрүүлсэн амьдрал |
ул мөрөө үзүүлэхгүй байх | хэргийн талаар баримт нотолгоо орхин бусдад мэдэгдэхгүйг хичээх |
ул мөрөө баллах | үйлдсэн хэргийнхээ гэрч баримтыг устгах |
ул мөрөө үлдээх | а. Гишгэсэн ором үлдээх; б. Гэмт хэрэгтэн баримт сэлт үлдээх; в. [шилжсэн] Хийсэн бүтээсэн зүйлтэй байх мөр сүүдэр [хоршоо] явсан газарт үлдээх тэмдэг баримт |
хойчийн мөр | ирээдүйн зам, амьдрал |
мөр алгасах | шугам, зураас орхих |
мөр тэтгэх | бичиг зохиолд их хүний нэр, үйл хэргийг хүндэтгэх, тухайн зүйлийг онцлох үүднээс бичиж буй зүйлээсээ сондгойруулан бичих арга |
догол мөр | бичиг зохиолын доторх дарж эхэлсэн шинэ зураас |
гол мөр | гол утга санаа |
дөрвөн мөр | нэг бадаг шүлэг |
шүлгийн мөр | шүлгийн нэг эгнээнд бичсэн зүйл |
мөр шад | нэг эгнээнд бичсэн зүйл болон шад |
хоёр мөрөөр жагсах | хоёр эгнээ жагсах |
нэг мөр хийх | нэг удаа хийгээд дуусгах |
нэг мөр болох | дэг журам, дэс дараалал сайтай болох |
нэг мөр болгох | эмхэлж дуусгах, нэг журам зарчимтай болгох |
үхэхийн мөр | үхэх нь үнэн |
номын мөр хөөх | а. Номд эрдэмд шамдан суралцах; б. Эрдмийн ажил хийх |
буяны мөр | буян хийх, хүн, амьтанд ач тус хүргэх нь |
хутаг мөр | бурхан болох буяны мөр |
мөр хөөх | нэг л зүйлд бие сэтгэлээ зориулан ажиллаж хөдөлмөрлөх, нэг юмыг дагнан эрхлэх |
мөрөөрөө суух | түвэг бололгүй суух |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он