1. Дөрвөн хөлт амьтны хөлийн төгсгөлийн хэсэг, нарийн шилбэний яс, таахайн хамт: үхрийн шийр (үхрийн дэлгэрэнгүй...
нарийн шилбэний яс, таахайн хамт), хонины шийр (хонины нарийн шилбэний яс, таахайн хамт), шийр цагаан (мал амьтны хөлөөрөө цагаан зүсэм) - За явъя даа гэж Цолмон хамар дороо дүнгэнэж шийр цагаан хүрнийхээ зуузайг хантайран мордохдоо зориг нэгэнт шийдсэн байв. З.Баттулга. Уяхан замбуутив., шийр цувдай [хоршоо] (төхөөрсөн малын шилбэний яс, таахайн хамт, мөн бог малын дотор мах), борви шийр [хоршоо] (мал амьтны тойгийн яс болон нарийн шилбэний яс), толгой шийр [хоршоо] (мал амьтны толгойн болон шилбэний яс, таахай) - Ядаж толгой шийртэй нь идэхгүй юм. Л.Түдэв. Уулын үер., *шийр барих (шийр хатаах) - Яагаа ч үгүй эцгийн шийр барьсан, ямар л хүн болох бол доо. С.Удвал. Их хувь заяа., *шийр заах (а. Яс заах, шөрмөс заах - Чамайг ингэтлээ шийр заалаа гээд танай танай улаантнууд мөн хайрлахгүй нь лав. Ч.Лувсанжав. Дамдины бага хүү: б. Зориг хатуужил гаргах: в. Яс сайтай, шөрмөстэй хүн - Хэдэн сайн морьдынхоо тавхайд хадаас шааж доголон болгон, түүнээс гар татаж, шийр зааж үлджээ. Ч.Лувсанжав. Дамдины бага хүү), *шийр хатаах (эцэг эхийнхээ ажил үйлсийг үргэлжлүүлэх, эцэг эхийгээ дуурайх) - Миеэдорж маань анх удаа хадуурын ишээс барьж байгаа боловч, эцгийн шийр хатааж, Юмхүү бид хоёроос нэг ч их дутахгүй байв. Б.Нямаа. Бид гурав., *аавын шийрийг хатаах (аавынхаа ажил үйлсийг үргэлжлүүлэх), *бодоод бодоод бодын шийр дөрөв (ахиж дэвшихгүй, байрандаа л байх) - Бодоод бодоод бодын шийр дөрөв гэгчээр, хэн нэгэн хүнийг гомдоож өөртөө өс хонзон хадгалахад хүргээгүй санагдав. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., *ишгэн шийр ч үгүй (юу ч үгүй, ядуу хоосон гэсэн санаа), *тэмээний шийр тэврэх (хөшүүн хойрго байх), *хоол болтол шийр зугаа (а. Өлссөн цагт бага юм идэж өл дарах; б. Гол ажлаас өмнө аар саар юм хийж цаг нөхцөөх гэсэн санаа) - “Хоол болтол шийр зугаа” гэж Григорий нэг шил дарс авч өгөөд хэлэв. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү:үхрийн шийр | үхрийн нарийн шилбэний яс, таахайн хамт |
хонины шийр | хонины нарийн шилбэний яс, таахайн хамт |
шийр цагаан | мал амьтны хөлөөрөө цагаан зүсэм |
шийр цувдай | төхөөрсөн малын шилбэний яс, таахайн хамт, мөн бог малын дотор мах |
борви шийр | мал амьтны тойгийн яс болон нарийн шилбэний яс |
толгой шийр | мал амьтны толгойн болон шилбэний яс, таахай |
хөл шийр | юмны суурь, тулгуур |
шийр барих | шийр хатаах |
шийр заах | а. Яс заах, шөрмөс заах; б. Зориг хатуужил гаргах; в. Яс сайтай, шөрмөстэй хүн |
шийр хатаах | эцэг эхийнхээ ажил үйлсийг үргэлжлүүлэх, эцэг эхийгээ дуурайх |
аавын шийрийг хатаах | аавынхаа ажил үйлсийг үргэлжлүүлэх |
бодоод бодоод бодын шийр дөрөв | ахиж дэвшихгүй, байрандаа л байх |
ишгэн шийр ч үгүй | юу ч үгүй, ядуу хоосон гэсэн санаа |
тэмээний шийр тэврэх | хөшүүн хойрго байх |
хоол болтол шийр зугаа | а. Өлссөн цагт бага юм идэж өл дарах; б. Гол ажлаас өмнө аар саар юм хийж цаг нөхцөөх гэсэн санаа |
бууны шийр | бууны суурь, хөл |
дурангийн шийр | дурангийн суурь, хөл |
ханын шийр | ханын хөл |
нохойн шийр | нэг зүйл ургамал |
тарваган шийр | буурцагтан овгийн, гурвалсан нийлмэл навчтай, шар цэцэгтэй, олон наст өвс эмд орно |
шийрээ цааш нь ав | хөлөө цааш нь ав |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он