Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ХУВЬ V

1. Өөрийн бие, тус хүн: хувь хүн (а. Өөрийн бие буюу тус бие; б. Хамт нийтийн бус), хувь дэлгэрэнгүй...хүний санал (тухайн хүний санал), хувиа бодох (амиа бодох, зөвхөн өөрийгөө бодох) - Хөлгийн жолоо атгуулан, багш болгож явуулахдаа, амиа борлуулж хувиа бодож яваад ир гэж явуулаагүй юм. П.Хорлоо. Багш., хувиа борлуулах (амин хувийнхаа ажил хэргийг, бусдын оролцоогүйгээр дөнгөх, хийх) - Таван өөр зүгт чиглэсэн тамганы ишнүүд нь, мөн тэдний эздийн таван салгуу амь зуухын шинж болох, хувиа борлуулах гэдэг бодлын бэлгэ тэмдэг мэт бодогдоно. Л.Түдэв. Нүүдэл., хувиа хичээх (амиа бодох) - Би л жаргалтай байх ёстой гэж, хувиа хичээж болохгүй шүү дээ энэ чинь? Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., хувиа хөөх (хувийн амьдралаа бодох, өөр бусадтай харилцахгүй байх), хувиараа хөдөлмөр эрхлэх (иргэд хөдөлмөрийн гэрээнээс гадуур бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, төлбөртэй ажил үйлчилгээ эрхлэх), хувиараа эрхлэх аж ахуй (ганц эзэнтэй аж ахуйн нэгж), хувийн амьдрал (хувь хүний амьдрал, өөрийн амьдрал) - Хувийн амьдралаа ний нуугүй ярьсанд баярлалаа. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., хувийн өшөө (хувь хүний өш хонзон) - Амин хувийнхаа өшөө хорслоо авахын тулд эмч хүний оюун бодлыг арчаагүй хов үгээр сольж, амьтан хүний амь биеийг ямагт хайрлах ариун санаагаа гээхээс адгийн юм яаж байх вэ? С.Эрдэнэ. Хонгорзул., хувийн яриа (аминчлан ярих яриа) - Даштайгаа уулзаж, амин хувийн жаахан яриа дэлгэе байз гэж бодож байтал ах даллаж байна. С.Лочин нар. Галтай залуу нас., хувь хувьдаа (өөр өөртөө, тус тусдаа) - Хувь хувьдаа цэцэрхэх дуртай дарга зааварлагч нартай үг хэлээ олж болоод байх сан жээ. Ч.Чимид. Хавар намар., хувьдаа завших (улс, нийгмийн хөрөнгийг өөрийн ашиг тусын тулд зарцуулах) - Хувьдаа завшсанаас гарцаагүй гэж эрүү шүүлт тулгав. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., амин хувь (хувиараа, өөрөө) - Ноднин уржнангаас эхэлж төв суурин газраас айл гэр албан шахалт шавдалтаар юм уу, амин хувиар хөдөө орон нутгийг чиглэн нүүсээр байлаа. Д.Цэдэв. Айргийн амт., хувиан бодвол биенд нэр, түмнээн бодвол түүхэнд нэр [зүйр цэцэн үг] (амин хувиа хичээлгүй, түмэн олноо бодож яв гэсэн санаа);

2. Нийгмийн биш, улсын биш, аминд ногдох зүйл: хувийн аж ахуй (аминд оногдох, хувь хүний мэдлийн аж ахуй), хувийн аж дэлгэрэнгүй...ахуйтан (а. [хуучирсан] Нэгдэл, хамтрал зэрэгт ороогүй, амины аж ахуйгаар амьдрагсад - Бид нэгдэл гэдэг юу болохыг хувийн аж ахуйтанд харуулна. С.Дашдооров. Говийн өндөр; б. Амьжиргааны гол орлогыг эрхэлж буй ажлаасаа ашиг олох тодорхой чиглэлээр ажил эрхлэгч хүн), хувийн дугаар (тус бүрийн дугаар) - Харин сэлүүн зэлүүд газар болохоор, манай хавь орчноор хувийн дугаар бүхий өнгө өнгийн тэрэг л олонтаа цахилж үзэгдэх юм. Д.Цэдэв. Айргийн амт., хувийн дэлгүүр (хувь хүний эзэмшлийн дэлгүүр), хувийн газар (өмчилж авсан амины газар) - Хувийнхаа ногооны газар орой болтол ажилладаг байв. Л.Содов. Хаврын нар., хувийн дээд сургууль (хувь хүний болон олон хүний хувь нийлүүлсэн өмчөөр байгуулагдсан дээд боловсрол олгох байгуулллага), хувийн мал (амины мал сүрэг) - Байгаль дэлхийг захирах ёстой байтал захирагдаад, хувийн хэдэн малаа хар амиа бодоод л бөөцийлөх юм. Л.Түдэв. Нүүдэл., хувийн мөрдөгч (хувь хүний ашиг сонирхлын үүднээс мөрдөх тагнах үйл ажиллагааг тусгай гэрээ болон хөлстэйгээр гүйцэтгэх мэргэжлийн хүн), хувийн нууц (хувь хүний, өөрийн нууц) - Хувийн нууцыг хуулиар хамгаалдаг болохоор яая гэхэв. Л.Түдэв. Нүүдэл., хувийн орон сууц (өмнө нь улсын хөрөнгө байгаад хувьчилж авсан, эсвэл хувь хүний хөрөнгөөр баригдсан байшин барилга), хувийн өмгөөлөгч (хувь хүний ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор, тодорхой хөлстэйгөөр ажиллах, хуулийн боловсрол бүхий мэргэжилтэн), хувийн өмч (а. [хуучирсан] Хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа эд хөрөнгө - Хувийн өмч, нийгмийн өмч, улсын өмч гэдэг чинь яв явсаар ганц том ойлголт болж нийт ард түмний өмч болно доо. Л.Түдэв. Нүүдэл; б. Хуулиар тухайн хүний өмч гэдэг нь батлагдсан тухайн эзэн нь зарж борлуулах, бэлэнчлэх зэрэг эрхээр хангагдсан бүх төрлийн эзэмшил зүйлс), хувийн өмчлөл (үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүнийг хувь хүн өөрөө өмчлөх хэлбэр), хувийн үйлдвэр (улсын харьяаны бус хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан, хувьчлалд орсон үйлдвэрлэл явуулах газар) - Нийслэлийн хэмжээнд хувийн үйлдвэр 2000 шахам бөгөөд хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч олон мянган хүн ажиллаж байна. ”Ардын эрх” сонин: хувийн хөрөнгө (а. Хувь хүний мэдэлд байгаа үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүн; б. Хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа бүхий л бэл хөрөнгө), хувийн хэвшлийнхэн (хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан компани, аж ахуйн нэгжид ажиллагсад) - Хувийн хэвшлийнхэн дотор хөл дээрээ тогтоогүй хэсэг хүмүүс байх бөгөөд тэднийг дэмжих талаар улсаас анхаарах цаг болсон байна. "Ардын эрх" сонин; хувийн хэрэг (а. Хувь хүний хэрэг явдал: хувийн хэргээр хөдөө явах (амин хувийн ажлаар хөдөө явах) - Нийтийн амьдралд тус нэмэртэй явбал, хүний хувийн хэрэг бүтэх юм гэж бодож явдгаа хүүхэн аяархан ярьжээ. С.Эрдэнэ. Хонгорзул., б. Хүний зан байдал, ажилласан тодорхойлолт зэрэг тухайн хүнд холбогдох хэрэглэгдэхүүн сэлт), хувийн эд хогшил (хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа ахуйн хэрэгсэл ба үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл зэрэг хөрөнгө хогшил), хувийн юм (өөрийн, амины юм) - Албаны тэргээр, хувийн юм ачиж байна гэжээ. Н.Банзрагч. Зам;

3. Хүний байр суурь: даргын хувьд (дарга хүний ёсоор) - Шүтээний өргөөний хоймор талд ардын баг цэргийн бичээч Гэрэл сууж, дэлгэрэнгүй... С.Дашдэндэв. Улаан наран., миний хувьд (миний тухайд) - Миний хувьд гэвэл тийм гүйгээд байхын хэрэг үгүй билээ. С.Лочин. Газрын дуун., найзын хувиар (найзын ёсоор) - Найзын хувиар зөвлөхөд чи Батмөнхийн талаар арай буруу ойлголттой байж магадгүй. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., эгэл хөдөлмөрчний хувиар явах (эгэл хөдөлмөрчин хүний ёсоор явах), эзэн хүний хувиар үг хэлэх (тухайн эд юмны эзэн учир үг хэлэх);

4. Ямар нэгэн талаар - Төвөдийг судлагчийн хувиар төвд хэл бичиг, утга соёлыг нь судалсугай... Б.Ринчен. Сандо дэлгэрэнгүй... онолын хувьд (онолын талаар), энэ номын хувьд (энэ номын талаар) - Миний уншсан энэ номын хувьд гэвэл нэр нь хүртэл хачин том ч гэсэн сонирхолтой байв. С.Лочин. Газрын дуун.

хувь хүн	а. Өөрийн бие буюу тус бие; б. Хамт нийтийн бус
хувь хүний санал	тухайн хүний санал
хувиа бодох	амиа бодох, зөвхөн өөрийгөө бодох
хувиа борлуулах	амин хувийнхаа ажил хэргийг, бусдын оролцоогүйгээр дөнгөх, хийх
хувиа хичээх	амиа бодох
хувиа хөөх	хувийн амьдралаа бодох, өөр бусадтай харилцахгүй байх
хувиараа хөдөлмөр эрхлэх	иргэд хөдөлмөрийн гэрээнээс гадуур бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, төлбөртэй ажил үйлчилгээ эрхлэх
хувиараа эрхлэх аж ахуй	ганц эзэнтэй аж ахуйн нэгж
хувийн амьдрал	хувь хүний амьдрал, өөрийн амьдрал
хувийн өшөө	хувь хүний өш хонзон
хувийн яриа	аминчлан ярих яриа
хувь хувьдаа	өөр өөртөө, тус тусдаа
хувьдаа завших	улс, нийгмийн хөрөнгийг өөрийн ашиг тусын тулд зарцуулах
амин хувь	хувиараа, өөрөө
хувиан бодвол биенд нэр түмнээн бодвол түүхэнд нэр	амин хувиа хичээлгүй, түмэн олноо бодож яв гэсэн санаа
хувийн аж ахуй	аминд оногдох, хувь хүний мэдлийн аж ахуй
хувийн аж ахуйтан	а. [хуучирсан] Нэгдэл, хамтрал зэрэгт ороогүй, амины аж ахуйгаар амьдрагсад - Бид нэгдэл гэдэг юу болохыг хувийн аж ахуйтанд харуулна. С.Дашдооров. Говийн өндөр; б. Амьжиргааны гол орлогыг эрхэлж буй ажлаасаа ашиг олох тодорхой чиглэлээр ажил эрхлэгч хүн
хувийн дугаар	тус бүрийн дугаар
хувийн дэлгүүр	хувь хүний эзэмшлийн дэлгүүр
хувийн газар	өмчилж авсан амины газар
хувийн дээд сургууль	хувь хүний болон олон хүний хувь нийлүүлсэн өмчөөр байгуулагдсан дээд боловсрол олгох байгуулллага
хувийн мал	амины мал сүрэг
хувийн мөрдөгч	хувь хүний ашиг сонирхлын үүднээс мөрдөх тагнах үйл ажиллагааг тусгай гэрээ болон хөлстэйгээр гүйцэтгэх мэргэжлийн хүн
хувийн нууц	хувь хүний, өөрийн нууц
хувийн орон сууц	өмнө нь улсын хөрөнгө байгаад хувьчилж авсан, эсвэл хувь хүний хөрөнгөөр баригдсан байшин барилга
хувийн өмгөөлөгч	хувь хүний ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор, тодорхой хөлстэйгөөр ажиллах, хуулийн боловсрол бүхий мэргэжилтэн
хувийн өмч	а. [хуучирсан] Хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа эд хөрөнгө - Хувийн өмч, нийгмийн өмч, улсын өмч гэдэг чинь яв явсаар ганц том ойлголт болж нийт ард түмний өмч болно доо. Л.Түдэв. Нүүдэл; б. Хуулиар тухайн хүний өмч гэдэг нь батлагдсан тухайн эзэн нь зарж борлуулах, бэлэнчлэх зэрэг эрхээр хангагдсан бүх төрлийн эзэмшил зүйлс
хувийн өмчлөл	үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүнийг хувь хүн өөрөө өмчлөх хэлбэр
хувийн үйлдвэр	улсын харьяаны бус хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан, хувьчлалд орсон үйлдвэрлэл явуулах газар
хувийн хөрөнгө	а. Хувь хүний мэдэлд байгаа үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүн; б. Хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа бүхий л бэл хөрөнгө
хувийн хэвшлийнхэн	хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан компани, аж ахуйн нэгжид ажиллагсад
хувийн хэрэг	а. Хувь хүний хэрэг явдал хувийн хэргээр хөдөө явах амин хувийн ажлаар хөдөө явах
хувийн эд хогшил	хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа ахуйн хэрэгсэл ба үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл зэрэг хөрөнгө хогшил
хувийн юм	өөрийн, амины юм
даргын хувьд	дарга хүний ёсоор
миний хувьд	миний тухайд
найзын хувиар	найзын ёсоор
эгэл хөдөлмөрчний хувиар явах	эгэл хөдөлмөрчин хүний ёсоор явах
эзэн хүний хувиар үг хэлэх	тухайн эд юмны эзэн учир үг хэлэх
онолын хувьд	онолын талаар
энэ номын хувьд	энэ номын талаар