БАГТАХ

1. Юмны дотор орох; оролцох: багтаж суух (тогтсон орон зайд хамаарагдан орж суух), багтаж дэлгэрэнгүй... (а. Арай гэж багтах; б. Багтахгүй байх; в. Шахалдах, давчдах; г. [шилжсэн] Хэн нэгэнтэй таарахгүй байх), дотор нь багтах (а. Дотор нь орох; б. [шилжсэн] Уг юмыг хийж чадна гэж өөртөө итгэх), өршөөлд багтах (а. Хайр ивээлийг хүртэх; б. [шилжсэн] Хэрэгтний ялыг хөнгөлсөн тухай ерөнхийлөгчийн зарлиг хүлээн авах), санаанд багтах (санаанд орох; тухайн ажил үйлийг хийж чадмаар санагдах), эгнээнд багтах (а. Эгнээнд орох; б. Элсэх) - Олон эрдэмтэн хүмүүсийн эгнээнд багтах болно. Ж.Дамдин. Үймээний жил., *амандаа багтахгүй үг хэлэх (ярих ярихгүй юм хэлэх, өөрийн нас сэтгэхүйгээс давсан юм ярих), *багтаж шингэхгүй (а. Маш их; б. Орох газаргүй болох), *гэртээ багтахгүй (а. Гэртээ багтах аргагүй том; б. Нэг гэрт амьдрах аргагүй), *дээлэндээ багтахгүй болох (а. Эр бие өсөж том болох; б. [шилжсэн] Байдгаараа уурлах), *батганы хошуу багтахгүй (зай маш бага, пиг дүүрэн), *толгойд багтахгүй (санаанд оромгүй), *тоосонд нь багтах (үйл явдалд оролцох, хамт явах), *хаалгаар багтахаа болих (их зан гаргаж, айлд орохоо болих) - Дарга аа! Манай хаалгаар багтахаа больж дээ, та. Б.Нямаа. Араараа модтой Биндэрьяа., *хормойд нь багтах (их хүний хайр ивээлийг хүртэх), мэргэдийн бие нас нь бага байтал дотор нь огторгуй мэт номууд төгс багтдаг [зүйр цэцэн үг] (эрдэм гэдэг нь хязгааргүй их гэсэн санаа), эр хүний дотор, эмээлтэй хазаартай морь багтдаг [зүйр цэцэн] (эр хүнд гүдэс гүндүүгүй зан, уужим сэтгэл, холч ухаан хэрэгтэй гэсэн санаа);


2. Таарах, тохирох: гутал багтах (гутал таарах), малгай багтах (малгай таарах), толгойд багтах (а. дэлгэрэнгүй...
багтаж суух

тогтсон орон зайд хамаарагдан орж суух

багтаж ядах

а. Арай гэж багтах; б. Багтахгүй байх; в. Шахалдах, давчдах г. [шилжсэн] Хэн нэгэнтэй таарахгүй байх

дотор нь багтах а. Дотор нь орох; б. [шилжсэн] Уг юмыг хийж чадна гэж өөртөө итгэх
өршөөлд багтах а. Хайр ивээлийг хүртэх; б. [шилжсэн] Хэрэгтний ялыг хөнгөлсөн тухай ерөнхийлөгчийн зарлиг хүлээн авах
санаанд багтах

санаанд орох; тухайн ажил үйлийг хийж чадмаар санагдах

эгнээнд багтах а. Эгнээнд орох; б. Элсэх
амандаа багтахгүй үг хэлэх

ярих ярихгүй юм хэлэх, өөрийн нас сэтгэхүйгээс давсан юм ярих

багтаж шингэхгүй а. Маш их; б. Орох газаргүй болох
гэртээ багтахгүй а. Гэртээ багтах аргагүй том; б. Нэг гэрт амьдрах аргагүй
дээлэндээ багтахгүй болох а. Эр бие өсөж том болох; б. [шилжсэн] Байдгаараа уурлах
батганы хошуу багтахгүй зай маш бага, пиг дүүрэн
толгойд багтахгүй

санаанд оромгүй

тоосонд нь багтах үйл явдалд оролцох, хамт явах
хаалгаар багтахаа болих их зан гаргаж, айлд орохоо болих
хормойд нь багтах их хүний хайр ивээлийг хүртэх
мэргэдийн бие нас нь бага байтал дотор нь огторгуй мэт номууд төгс багтдаг эрдэм гэдэг нь хязгааргүй их гэсэн санаа
эр хүний дотор эмээлтэй хазаартай морь багтдаг эр хүнд гүдэс гүндүүгүй зан, уужим сэтгэл, холч ухаан хэрэгтэй гэсэн санаа
гутал багтах гутал таарах
малгай багтах малгай таарах
толгойд багтах

а. Толгойд таарах; б. Тохирох; в. Аливаа зүйл болмоор санагдах