ТУЛАХ  

1. Тулгуур болгох, түших, баганадах: баганаар тулах (баганаар түших, баганаар тулгуур болгох) - дэлгэрэнгүй...Өргөөний том тооныг сийлбэртэй дөрвөн баганаар тулжээ. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан., модоор тулах (модоор түших, модоор тулгуур хийх), төмрөөр тулах (төмрөөр түших, төмрөөр тулгуур хийх), түших тулах [хоршоо] (а. Унах, хазайх юманд тулгуур хийх; б. [шилжсэн] Ажил хэрэгт нөмөр нөөлөг болгох, бусдын дэм тусыг авах) - Түших төрийн гутал нь хүний биеийн тулгуур хөлийн өмсгөл, түших тулах бат суурьтай явахын утгат хувцас юм. Х.Нямбуу. Хамгийн эрхэм ёсон; *голомт тулах (айл гэр болох) - Ганц хүүгээ цэргээс ирэхэд гал голомт тулаад өгөхгүй гарсан буур шиг хатиар өвгөн гангарах нь ч яамай. Д.Пүрэвдорж. Шарлингийн “хар” хас., тулж өргөхөд чулуу хүнд, бодож буулгахад ураг хүнд [зүйр цэцэн үг] (ураг төрлийн хүнд хатуурхах хэцүү), тулсан мод туулын бургас, туранхай бие богдын шавь [зүйр цэцэн үг] (юу ч үгүй, хоосон гэсэн санаа);

---

2. Тулгуур хийх: гараараа тулах (гараараа түших) - дэлгэрэнгүй...Сүрэнхүү өрсөөд тонгорчихлоо. Тэгэхнээ цаадах нь унахын даваан дээр гараараа газар тулж байгаад давхар тонгороод аваад явчихлаа. Л.Дашням. Нялх ногоо., таяг тулах (таяг буюу урт модоор газар тулгуур хийх), шанаагаа тулах (гарын тохойг ямар нэг зүйлд тулгуурлан гарын алган дээр шанаагаа тавих) - Хурандаа хэдэн минутын турш дуугүй шанаагаа тулж суув. Дожоодорж. Зүүний сүвэгч., эрүүгээ тулах (гарын тохойгоо ямар нэг зүйл дээр тулан, гарын алган дээр эрүүгээ тавих), хоёр хөлөөрөө тулах (хоёр хөлөөрөө тулгуур хийх), *ташаа тулах (а. Ташаан тус газар гараа тавих; б. [шилжсэн] Хэгжүүн, ихэмсэг бардам зан гаргах) - Батмөнх энэ үгийг сонсоод сэтгэл нь их л таатай болсон байдалтай, гэрийн доторх хүмүүсийг ихэмсгээр харж, хултай айргаа нэг амьсгаагаар залгилж, ташаагаа тулж Сатайн ярихыг үргэлжлүүлэн сонсов. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан;

---

3. Юмны эцэс, хаяа, ирмэгт хүрэх - Аймшигт бартаан дундуур нүд анин зүтгэсээр тэнгэр баганадсан сүрлэг яны хаяанд тулж буулаа. дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">Б.Нямаа. Арандалынхан., ёроолд тулах (ёроолд нь хүрэх, эцэст нь хүрэх), ирмэгт тулах (ирмэгт нь тээглэх), *тэнгэрт тултал магтах (хэт хөөргөн магтах), *мохоондоо тулах (а. Арга мухардах; б. Ихэд ядарч туйлдах, зовох; в. Хэрүүл тэмцэл туйлдаа хүрэх);

---

4. Нэлээд ойртох, шахах: тулж очих (нэлээд ойртон очих) - дэлгэрэнгүй...Хулан агсамнан хурдалж, яах ийхийн завгүй тав зургаан морийг гүйцэн, түрүүнд нь яваа гурвын ард тулж очив. Д.Гармаа. Хулан зээрд., аюул гамшиг тулах (аюул гамшиг нүүрлэхэд ойрхон болох) - Аюул гамшиг хаяанд тулж ирчхээд, галав юүлэхийн өмнөх ёрын хар салхи сэвэлзэн байх шиг санагдах юм. Б.Нямаа. Арандалынхан;

---

5. [шилжсэн] Биеэр учрах: нүүр тулж уулзах (биеэр уулзаж учрах) - дэлгэрэнгүй...Хүрлээгийн эх Долгортой нүүр тулж уулзан танилцаж байснаа тодхон санав. П.Хорлоо. Багш;

---

6. [шилжсэн] Байлдах, дайтах: дайсантай тулах (дайсантай байлдах) - дэлгэрэнгүй...Газар нутгийг нь эзэрхсэн дайсны харгис цэрэгтэй тулж эхлэв. С.Дашдэндэв. Улаан наран., байлдах тулах [хоршоо] (дайтах, зэвсэг барин тэмцэх);

---

7. [шилжсэн] Хэрэлдэх, тэмцэлдэх: *ам хэлээр тулах (хэрэлдэх, хэрүүл шуугиан тавих); 9. [шилжсэн] Хоёр юмыг хооронд нь шууд солилцох: дэлгэрэнгүй...үзгээ тулах (үзгээ шууд солилцох), харанхуй тулах (тухайн зүйлсээ урьдчилан үзэж харалгүй шууд солилцох).

---

• баганаар тулах - баганаар түших, баганаар тулгуур болгох
• модоор тулах - модоор түших, модоор тулгуур хийх
• төмрөөр тулах - төмрөөр түших, төмрөөр тулгуур хийх
• түших тулах - а. Унах, хазайх юманд тулгуур хийх; б. [шилжсэн] Ажил хэрэгт нөмөр нөөлөг болгох, бусдын дэм тусыг авах
• голомт тулах - айл гэр болох
• тулж өргөхөд чулуу хүнд бодож буулгахад ураг хүнд - ураг төрлийн хүнд хатуурхах хэцүү
• тулсан мод туулын бургас туранхай бие богдын шавь - юу ч үгүй, хоосон гэсэн санаа
• гараараа тулах - гараараа түших
• таяг тулах - таяг буюу урт модоор газар тулгуур хийх
• шанаагаа тулах - гарын тохойг ямар нэг зүйлд тулгуурлан гарын алган дээр шанаагаа тавих
... үргэлжлүүлэн харах ...
эрүүгээ тулах - гарын тохойгоо ямар нэг зүйл дээр тулан, гарын алган дээр эрүүгээ тавих
хоёр хөлөөрөө тулах - хоёр хөлөөрөө тулгуур хийх
ташаа тулах - а. Ташаан тус газар гараа тавих; б. [шилжсэн] Хэгжүүн, ихэмсэг бардам зан гаргах
ёроолд тулах - ёроолд нь хүрэх, эцэст нь хүрэх
ирмэгт тулах - ирмэгт нь тээглэх
тэнгэрт тултал магтах - хэт хөөргөн магтах
мохоондоо тулах - а. Арга мухардах; б. Ихэд ядарч туйлдах, зовох; в. Хэрүүл тэмцэл туйлдаа хүрэх
тулж очих - нэлээд ойртон очих
аюул гамшиг тулах - аюул гамшиг нүүрлэхэд ойрхон болох
нүүр тулж уулзах - биеэр уулзаж учрах
дайсантай тулах - дайсантай байлдах
байлдах тулах - дайтах, зэвсэг барин тэмцэх
ам хэлээр тулах - хэрэлдэх, хэрүүл шуугиан тавих
үзгээ тулах - үзгээ шууд солилцох
харанхуй тулах - тухайн зүйлсээ урьдчилан үзэж харалгүй шууд солилцох

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.