САЛГАХ  

1. Хамт байсан зүйлийг ангид болгох, тусгаарлахдэлгэрэнгүй... - Самбууг заамдан барьж авахад хэдэн хөлчүү хүмүүс тэр хоёрын дундуур орж салгах гэж ноцолдов. Б.Догмид. Цэнхэрлэн харагдана., арьс хөрснөөс нь салгах (тухайн зүйлийг бүрхэж байсан арьс хөрсийг нь хуулах), модыг мөчрөөс нь салгах (модны мөчрийг цавчин цэвэрлэх, модыг мөчиргүй болгох), өрх салгах (өрх тусгаарлах) - Ач хүү чинь танаас ам өрхөө салгая гэнэ. С.Дашдэндэв. Үүрийн цолмон., наалт салгах (наалдсан хэсгийг нь хуулан ховхлох), лацыг нь салгах (лацыг нь авах, хөндөх), утас салгах (нийлсэн утаснуудыг тусгаарлах), салгаж авах (ямар нэгэн зүйлийг тусгаарлан авах), таслан салгах (бөөндөө байсан зүйлийг хэсэглэн хувааж тусгаарлах) - Дайсны нуман жагсаалыг бүх сэжүүр жагсаалаар таслан салгах дохиог тугаараа мэдэгдэн тушаав. Б.Ринчен. Гүнж., салгах нийлүүлэх [хоршоо] (хамтдаа байсан зүйлсийг тусгаарлах болон салангид байсан зүйлсийг нэгтгэх);

---

2. Байхгүй, үгүй болгох, хагацаах: унаа малаас нь салгах (унаа малгүй болгох, явгаруулах) - дэлгэрэнгүй...Гэхдээ говьд зарим өвөл хавар хэдэн хоногоор цасан шуурга, нүдгүй улаан шороо тавьж газар тэнгэр нийлэн хүн мал төөрүүлж гэр, унаа малаас салгах удаа бас бий. С.Удвал. Та бид уулзана., бодлоос салгах (бодлыг нь үймүүлж сарниулах) - Намайг цочоож, бодсон бодлоос минь салгав. С.Удвал. Та бид уулзана., амьдралаас нь салгах (амьдралгүй болгох), хоолноос нь салгах (амьдрал ахуйг нь тэтгэн тэжээж байсан зүйлээс нь хагацаах, ажил төрөлгүй болгох);

---

3. Ялгах, ангилах: мал салгах (мал тасалж өгөх), Таны хэлүүлснээр тэр хоёрт гэр орон төхөөрч, хэдэн мал салгаж өгсөн. дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">С.Эрдэнэ Хонгорзул., ялгах салгах [хоршоо] (а. Хольцолдож нийлсэн зүйлсийг ангилж тусгаарлах; б. [шилжсэн] Аливаа зүйл, хэрэг явдлын учир начрыг ихэд тунгаан үзэх) - Түүнээс биш манайх ч тийм муу ажилтай айл биш шүү гэж дарга Пүрэв учрыг ялган салгаж өглөө. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн;

---

4. Гэр бүлийн хүмүүсийг хагацуулах - Болормааг Ерөөлтөөс салгах гэж ятгав. Л.Түдэв. Уулын үер., дэлгэрэнгүй...ах дүүгээс нь салгах (ах дүүгээс нь хагацуулах) - Төрсөн үрийг минь харь газар аваачаад арван ах, дөрвөн дүүгээс нь үүрд салгах эрх чамд байна уу. Б.Нямаа. Арандалынхан., эхнэрээс нь салгах (эхнэрээс нь тусад нь амьдруулах), ятган салгах (бусдыг ятгасаар дотнын хүнээс нь холдуулах), салгах сарниулах [хоршоо] (а. Хүмүүсийг хооронд нь хагаралдуулах; б. Нийлж нэгдсэн зүйлийг тусгаарлах), салгавч санаа нь нэг, зайдуулавч зан нь нэг [зүйр цэцэн үг] (хувиршгүй сэтгэлтэй, үнэнч гэсэн санаа);

---

5. Цахилгаан гүйдлийг таслах - Даланбаяр хэлээд данхтай цайгаа авч ширээн дээрээ тавьж цахилгаан тулгаа салгав. С.Лочин нар. Сэтгэлийн өнгө., гэрлээ салгах (гэрлээ унтраах);

---

6. Бусдын зүйлийг ямар нэг аргаар өөрийн болгох - Дэгээхүүгийн арваад сайхан морийг хямдхан үнээр салгасан билээ. Н.Банзрагч. Зам., *нүд салгах (харцаа шилжүүлэх, харц буруулах) - Өвгөн ийш тийш харснаа зайдуухан байгаа том гэрийг зааж, чи тэр гэрээс нүд салгаж болохгүй шүү гэв. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана.

---

• арьс хөрснөөс нь салгах - тухайн зүйлийг бүрхэж байсан арьс хөрсийг нь хуулах
• модыг мөчрөөс нь салгах - модны мөчрийг цавчин цэвэрлэх, модыг мөчиргүй болгох
• өрх салгах - өрх тусгаарлах
• наалт салгах - наалдсан хэсгийг нь хуулан ховхлох
• лацыг нь салгах - лацыг нь авах, хөндөх
• утас салгах - нийлсэн утаснуудыг тусгаарлах
• салгаж авах - ямар нэгэн зүйлийг тусгаарлан авах
• таслан салгах - бөөндөө байсан зүйлийг хэсэглэн хувааж тусгаарлах
• салгах нийлүүлэх - хамтдаа байсан зүйлсийг тусгаарлах болон салангид байсан зүйлсийг нэгтгэх
• унаа малаас нь салгах - унаа малгүй болгох, явгаруулах
... үргэлжлүүлэн харах ...
бодлоос салгах - бодлыг нь үймүүлж сарниулах
амьдралаас нь салгах - амьдралгүй болгох
хоолноос нь салгах - амьдрал ахуйг нь тэтгэн тэжээж байсан зүйлээс нь хагацаах, ажил төрөлгүй болгох
мал салгах - мал тасалж өгөх
ялгах салгах - а. Хольцолдож нийлсэн зүйлсийг ангилж тусгаарлах; б. [шилжсэн] Аливаа зүйл, хэрэг явдлын учир начрыг ихэд тунгаан үзэх
ах дүүгээс нь салгах - ах дүүгээс нь хагацуулах
эхнэрээс нь салгах - эхнэрээс нь тусад нь амьдруулах
ятган салгах - бусдыг ятгасаар дотнын хүнээс нь холдуулах
салгах сарниулах - а. Хүмүүсийг хооронд нь хагаралдуулах; б. Нийлж нэгдсэн зүйлийг тусгаарлах
салгавч санаа нь нэг, зайдуулавч зан нь нэг - хувиршгүй сэтгэлтэй, үнэнч гэсэн санаа
гэрлээ салгах - гэрлээ унтраах
нүд салгах - харцаа шилжүүлэх, харц буруулах

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.