1. Төрөөд удаагүй, сая төрсөн: нялх биетэй эх (саяхан амаржсан эх) - дэлгэрэнгүй...Нялх биетэй эхнэр нь, нялзрай бяцхан үр нь. Б.Явуухулан. Хар ус нуурын шагшуурга., нялх хүүхэд (сая төрсөн буюу төрөөд удаагүй хүүхэд), нялх тугал (эхээс төрөөд удаагүй тугал) - Түүнийг нялх тугал байхаас нь энхрийлэн хайрлаж ижил дасал болон өсгөсөн байлаа. Ж.Дамдин. Үймээний жил., нялх шүд (хүүхдийн ясжиж бэхжээгүй шүд, сүүн шүд), нялхын халуун (нярайлсан эхэд тусах нэгэн зүйл өвчин), нялх бага [хоршоо] (нас залуу, бага балчир), нялх балчир [хоршоо] (бага жаахан, нярай хүүхэд), нялх нойтон [хоршоо] (а. Хүн, амьтны үр төл гараад удаагүй байгаа нь; б. Бага балчир хүүхэд), нялх нялзрай [хоршоо] (бага жаахан), нялх нярай [хоршоо] (төрөөд удаагүй хүүхэд), нялх биетэй, нойтон үстэйгээсээ (хар нялхаасаа), нялх тугал барсаас айхгүй [зүйр цэцэн үг] (бага балчир хүн, амьтан аюулыг мэдэхгүй гэсэн санаа), өчүүхэн нялхад эхийн сүү өсөх цагт эцгийн элбэрэл [зүйр цэцэн үг] (бага балчир хүүхдэд эхийн сүү шиг хэрэгтэй зүйл байхгүй, харин өсөх насанд эцгийн сургаал шиг хэрэгтэй зүйл байхгүй гэсэн санаа);
2. Өвс ургамлын ургаж байгаа, дөнгөж цухуйсан нь:
нялх нахиа (ургамлын сая урган цухуйж буй нахиа),
дэлгэрэнгүй... нялх ногоо (цухуйгаад удаагүй ногоо) - Нялх ногоо соёолоод байх нь, нарлаг нутгийн минь хавраа хө. М.Цэдэндорж. Есөн хүсэл., нялх ногоонд хур хэрэгтэй, нялх хүүхдэд сургаал хэрэгтэй [зүйр цэцэн үг] (хүүхдийг багаас нь зөв хүмүүжүүлэх гэсэн санаа);
3. [шилжсэн] Эрт, бага залуу:
нялх балчир үе (хүмүүжиж томоожоогүй бага насны үе),
хар нялх (бага балчир),
дэлгэрэнгүй...хар нялхаасаа тоглож өссөн нутаг (бага наснаасаа тоглож өссөн эх нутаг) - Тэр хоёр хар нялхаасаа цуг өссөн улс аж. Ч.Чимид. Хавар намар., нялх зун (зун болоод удаагүй байгаа нь) - Нялх зуны тэр сайхан орой тэнгэр хойд талаараа бүрхэж, бороо орох төлөвтэй боллоо. Ж.Дамдин. Үймээний жил;
4. [шилжсэн] Хүний ухаан санаа, зан ааш томоожоогүй, хүүхэд мэт -
дэлгэрэнгүй...Ноёны хүү хорин гурван настай. Тэглээ ч нялхынхаа янзаар хэл хазаж орилон дэвхцэж тонгорцоглодог тэнэг тэвгүй юмсанжээ. З.Баттулга. Уяхан Замбуутив., нялх зан (хүүхдийн зантай адил гэнэн хөөрүү, бодлогогүй зан байдал), нялх бодолтой хүн (хүүхэд адил гэнэн, томоогүй санаатай хүн).
