МӨСӨН  

1. Хөлдөж хатуу төлөвт орсон ус - Ус хэдий шингэн ч мөс болон хөлдөнө. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., мөс агих (ус хадаалан хөлдөх), мөс барилдах (ус сая гүйцэд хөлдөх), мөс далагнах (ус овойж нуруутан хөлдөх), мөс нэмүүрэх (хавар болж мөс уярах), мөс өрөмтөх (ус нимгэн мөстөн хөлдөх), мөс түгдийх (мөс маш зузаан хөлдөж нуруутан овойх), мөс тээрэмдэх (хавар мөс урсан овооролдож бутрах), мөс унах (хаврын цагт мөс хагаран бутарч урсах), мөс ханзрах (гол, мөрний мөс захаасаа гэсэж урсах) - Мөрөн голын мөс ханзарч, шугуй мод нахиалж, усны шувуу ирэв. С.Эрдэнэ. Хонгорзул., мөс хайлах (хөлдүү ус гэсэх), мөс цавтах (мөс ан цав гарч хөлдөх), мөс цөмрөх (а. Мөс уяран хэврэгшиж ивэрч унах; б. Нимгэн мөс даралт даахгүй цоорох), мөсөн далан (зайр болон мөсний жижиг хэсгүүд бөөгнөрснөөс үүсэж тогтсон мөсөн гүвээ), мөсөн хадаа (намар, өвлийн улиралд урсгал болон тогтоол усан дээр хөдөлгөөнгүйгээр тогтсон мөсөн бүрхүүл), мөсөн уул (а. Мөст уул; б. Далайд хөвж явдаг асар том мөс), мөсөн оргил (цас мөсөнд мөнхийн хучаастай оргил), мөсөн бөмбөлөг (мөсөн дээр тоглодог спортын нэг төрөл), мөсөн хотхон (мөсөөр урласан бүтээлийн цогц), мөсөн галав (газрын хөрсний нэлээд хэсэг нь мөсөнд хучаатай байсан үе), умард мөсөн далай (дэлхийн бөмбөрцгийн умард туйлын үлэмж их мөс), мөсөн хужир (шахмал хужир), цас мөс [хоршоо] (хүйтний улиралд орох тунадас болон ус хөлдөж хатуу төлөвт орсон байдал), мөсөн дээр барьсан гэр, цасан доор булсан юм [зүйр цэцэн үг] (а. Хөлдөх; б. Баталгаа муутай зүйл гэсэн санаа);

---

2. [шилжсэн] Мөс шиг гөлгөр тунгалаг талст зүйл: мөсөн чихэр (элсэн чихэр, бурмыг усанд уусгаж, жигнэхэд талст хэлбэртэй барилдсан дэлгэрэнгүй...тунгалагдуу цагаан болон шаргал өнгөтэй мөстэй адил чихэр) - …бурхандаа зул бариад авдраа нээж, нэг мөсөн чихэр миний өвөрт хийгээд баруун хацрыг минь үнсээд…хэллээ. Б.Ринчен. Гүнж., *мөс шиг сэтгэл (өрөвдөж энэрэхийг мэдэхгүй хүйтэн, хатуу сэтгэл), мөнгө шиг цагаан, мөс шиг гөлгөр [зүйр цэцэн үг] (цагаан болоод тэгш гөлгөр, цэвэрхэн зүйл гэсэн санаа), мөнгөн амтай, мөсөн дотортой [зүйр цэцэн үг] (сайхан ярьдаг ч хүйтэн сэтгэлтэй хүн гэсэн санаа), мөс хадаалах нэг шөнө биш, нас өртөмших нэг шөнө биш [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйл жам ёсны дагуу алгуур болох гэсэн санаа).

---

• мөс агих - ус хадаалан хөлдөх
• мөс барилдах - ус сая гүйцэд хөлдөх
• мөс далагнах - ус овойж нуруутан хөлдөх
• мөс нэмүүрэх - хавар болж мөс уярах
• мөс өрөмтөх - ус нимгэн мөстөн хөлдөх
• мөс түгдийх - мөс маш зузаан хөлдөж нуруутан овойх
• мөс тээрэмдэх - хавар мөс урсан овооролдож бутрах
• мөс унах - хаврын цагт мөс хагаран бутарч урсах
• мөс ханзрах - гол, мөрний мөс захаасаа гэсэж урсах
• мөс хайлах - хөлдүү ус гэсэх
... үргэлжлүүлэн харах ...
мөс цавтах - мөс ан цав гарч хөлдөх
мөс цөмрөх - а. Мөс уяран хэврэгшиж ивэрч унах; б. Нимгэн мөс даралт даахгүй цоорох
мөсөн далан - зайр болон мөсний жижиг хэсгүүд бөөгнөрснөөс үүсэж тогтсон мөсөн гүвээ
мөсөн хадаа - намар, өвлийн улиралд урсгал болон тогтоол усан дээр хөдөлгөөнгүйгээр тогтсон мөсөн бүрхүүл
мөсөн уул - а. Мөст уул; б. Далайд хөвж явдаг асар том мөс
мөсөн оргил - цас мөсөнд мөнхийн хучаастай оргил
мөсөн бөмбөлөг - мөсөн дээр тоглодог спортын нэг төрөл
мөсөн хотхон - мөсөөр урласан бүтээлийн цогц
мөсөн галав - газрын хөрсний нэлээд хэсэг нь мөсөнд хучаатай байсан үе
умард мөсөн далай - дэлхийн бөмбөрцгийн умард туйлын үлэмж их мөс
мөсөн хужир - шахмал хужир
цас мөс - хүйтний улиралд орох тунадас болон ус хөлдөж хатуу төлөвт орсон байдал
мөсөн дээр барьсан гэр, цасан доор булсан юм - а. Хөлдөх; б. Баталгаа муутай зүйл гэсэн санаа
мөсөн чихэр - элсэн чихэр, бурмыг усанд уусгаж, жигнэхэд талст хэлбэртэй барилдсан тунгалагдуу цагаан болон шаргал өнгөтэй мөстэй адил чихэр
мөс шиг сэтгэл - өрөвдөж энэрэхийг мэдэхгүй хүйтэн, хатуу сэтгэл
мөнгө шиг цагаан, мөс шиг гөлгөр - цагаан болоод тэгш гөлгөр, цэвэрхэн зүйл гэсэн санаа
мөнгөн амтай мөсөн дотортой - сайхан ярьдаг ч хүйтэн сэтгэлтэй хүн гэсэн санаа
мөс хадаалах нэг шөнө биш, нас өртөмших нэг шөнө биш - аливаа зүйл жам ёсны дагуу алгуур болох гэсэн санаа

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.