ДҮЛИЙ I  

1. Чих огт сонсохгүй, сонсгол нь муу: дүлий дүгэх (а. Буруу ташаа сонсох; б. Дүлий дүмбэ оргих), дэлгэрэнгүй...дүлий хүн (сонсгол муу хүн) - Харин эмэг эх чих дүлий учир чин сүсгээр наманчилж хэнэггүйхэн сууна. З.Баттулга. Уяхан замбуутив., нохойгүй айл дүлийтэй адил, номгүй хүн сохортой адил [зүйр цэцэн үг] (хүн эрдэм ном сурахгүй бол хэцүү гэсэн санаа), дүлийдээ найдаж унгараг [зүйр цэцэн үг] (зохисгүй юманд найдах хэрэггүй гэсэн санаа), нүдэн балай, чихэн дүлий [зүйр цэцэн үг] (тухайн зүйлд дургүй учраас үзээгүй, сонсоогүй мэт байх нь) - Долгорын зовж шаналж байгааг хараад Должин бах нь ханаж, дотроо хязгааргүй баярлавч Итгэлтээс айгаад энэ бүхнийг мэдэхгүй хүн болж, нүдэн балай, чихэн дүлий мэт явдаг байжээ. Ч. Лодойдамба. Тунгалаг тамир., *таг дүлий (огт юм сонсохгүй, сонсголгүй) - Өрөөсөн чих нь таг дүлий, дүлий ч гэсэн хүнтэй хэрэлдэх доромжлохдоо Хараадаа л лав хүнийг урдаа оруулдаггүй байсан. Р. Ганбат. Хужир нугадаа очих юмсан;

---

2. Дөжин: дүлий балай (ажиггүй балай), дүлий хүүхэд (ажин дөжин хүүхэд), дүлий толгой (ер үг дэлгэрэнгүй...авдаггүй этгээд), дүлий дөжин [хоршоо] (ажиг сэрэггүй, анхааргагүй, тоомжир муутай), дүлий дүмбэ [хоршоо] (огт сонсоогүй мэт хэнэггүй байдал) - Баяраар таг чимээгүй дүлий дүмбэ өнгөрөлтэй биш дээ. С. Пүрэв. Дан найрал дуу., дүлий царайлж дүмбэ оргих [зүйр цэцэн үг] (ямар ч юм болж байсан тоохгүй, үл мэдэгч царайлах гэсэн санаа);

---

3. Хөндий, зай завсаргүй цул: дүлий боов (хөөцгүй, салбангүй цул боов), дүлий бул (а. Голыг нь шувт нүхлээгүй ин, дэлгэрэнгүй...үтрэмийн бул; б. Тэрэгний хүрдэнд хэрэглэх тэнхлэг, хэгээсний нүх гаргаагүй бул), дүлий хаалга (цонхгүй битүү хаалга) - Ойр орчмын дүлий хар байшингуудад цуурай хадааж... С.Эрдэнэ. Хонгорзул;

---

4. Ямар ч чимээ аниргүй: дүлий дүлэр [хоршоо] (ажин түжин) дэлгэрэнгүй...- Тэнгэр баганадсан дүлий цагаан уулс хавчин хүрээлснээс өөр юмгүй. С.Эрдэнэ. Миний эх орон, миний тоонот.

---

• дүлий дүгэх - а. Буруу ташаа сонсох; б. Дүлий дүмбэ оргих
• дүлий хүн - сонсгол муу хүн
• нохойгүй айл дүлийтэй адил, номгүй хүн сохортой адил - хүн эрдэм ном сурахгүй бол хэцүү гэсэн санаа
• дүлийдээ найдаж унгараг - зохисгүй юманд найдах хэрэггүй гэсэн санаа
• нүдэн балай чихэн дүлий - тухайн зүйлд дургүй учраас үзээгүй, сонсоогүй мэт байх нь
• таг дүлий - огт юм сонсохгүй, сонсголгүй
• дүлий балай - ажиггүй балай
• дүлий хүүхэд - ажин дөжин хүүхэд
• дүлий толгой - ер үг авдаггүй этгээд
• дүлий дөжин - ажиг сэрэггүй, анхааргагүй, тоомжир муутай
... үргэлжлүүлэн харах ...
дүлий дүмбэ - огт сонсоогүй мэт хэнэггүй байдал
дүлий царайлж дүмбэ оргих - ямар ч юм болж байсан тоохгүй, үл мэдэгч царайлах гэсэн санаа
дүлий боов - хөөцгүй, салбангүй цул боов
дүлий бул - а. Голыг нь шувт нүхлээгүй ин, үтрэмийн бул; б. Тэргэний хүрдэнд хэрэглэх тэнхлэг, хэгээсний нүх гаргаагүй бул
дүлий хаалга - цонхгүй битүү хаалга
дүлий дүлэр - ажин түжин

---

Ижил үг

ДҮЛИЙ II:

ДҮЛИЙ III

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.