1. Хүний албан тушаал, мэргэжлийн зэрэг, цэргийн албаны зэрэг дэвийг ялгахын тул албан ёсоор олгосон хэргэм зэрэг, дэлгэрэнгүй...өргөмжлөл, дэс: генерал цол (цэргийн даргын эрхэм дээд дэс), жанжин цол (жанжин хэргэм) - Жанжин цол шагнав. С.Дашдэндэв. Улаан наран., цол хэргэм [хоршоо] (хэргэм зэрэг) - Миний энэ их цол хэргэм хэнд хэрэгтэй юм. С.Удвал. Их хувь заяа., алдар цол [хоршоо] (а. Нэр хүнд; б. Гавьяа шагнал) - Цогт баатар та нартаа, цол алдрыг өргөнө. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., цол гуншин [хоршоо] (а. Хүний байгуулсан гавьяагаа үнэлүүлж авсан алдар цуу, шагнал; б. Монгол бөхийн үндсэн цолон дээр чимэг болгон олгосон үгс) - Зүтгэсэн зүтгэлийнхээ хариу шан, цол гуншин, ашиг хишигт огт хүрэхгүй байв. “Утга зохиол урлаг” сонин;
2. Гавьяа байгуулагсдад төр засгаас мялаах алдар:
бөхийн цол (улсын баяр наадамд барилдаж тодорхой болзол бүхий амжилт гаргасан
дэлгэрэнгүй...бөхийг алдаршуулан магтах цол), морины цол (а. Улс, аймаг, сумын наадамд олон удаа түрүүлж айрагдан торгон жолоогоо өргүүлсэн моринд соёрхон олгох алдар; б. Наадамд түрүүлж айрагдсан морийг алдаршуулсан магтаал), ардын жүжигчин цол хүртэх (жүжигчний хөдөлмөр, ур чадварыг үнэлж төр засгаас хайрласан хамгийн дээд алдар хүнд), дэлхийн аварга цол (дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд түрүүлсэн гавьяаг үнэлж олгох алдар хүнд), хөдөлмөрийн баатар цол (хүний хийж бүтээсэн, байгуулсан гавьяаг үнэлж төр засгаас хайрласан алдар хүнд) - Хөдөлмөрийн баатар цол хүртэж билээ. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн., спортын мастер цол авах (спортод амжилт гаргасны учир хүртэх алдар), шатрын мастер цол (шатрын спортод амжилт гаргасны учир хүртсэн алдар), цол чимэг [хоршоо] (бөхийн цол дээр улам өрнөн бадрахын бэлгэдэл болгон хэрэглэдэг үгс);
3. [шилжсэн] Хоч нэр:
нэр цол [хоршоо] (а. Алдар, хэргэм зэрэг; б. [шилжсэн] Хоч),
нэр цол өгөх (хоч нэр өгөх),
дэлгэрэнгүй...нэр цолоо дуудуулах (хоч, муу нэрээ дуудуулах) - Олны дотор нэр цолоо дуудуулж суув. С.Эрдэнэ. Холбоо гурван тууж., цол хоч [хоршоо] (нэр хоч) - Хэчнээн цол хочтойг нь хэлж барах аргагүй. А.Дашням. Оюун билгийн ордны ойллого.
- генерал цол - цэргийн даргын эрхэм дээд дэс
- жанжин цол - жанжин хэргэм
- цол хэргэм - хэргэм зэрэг
- алдар цол - хүний алдар гуншин, гавьяа шагнал
- цол гуншин - а. Хүний байгуулсан гавьяагаа үнэлүүлж авсан алдар цуу, шагнал; б. Монгол бөхийн үндсэн цолон дээр чимэг болгон олгосон үгс
- бөхийн цол - улсын баяр наадамд барилдаж тодорхой болзол бүхий амжилт гаргасан бөхийг алдаршуулан магтах цол
- морины цол - а. Улс, аймаг, сумын наадамд олон удаа түрүүлж айрагдан торгон жолоогоо өргүүлсэн моринд соёрхон олгох алдар; б. Наадамд түрүүлж айрагдсан морийг алдаршуулсан магтаал
- ардын жүжигчин цол хүртэх - жүжигчний хөдөлмөр, ур чадварыг үнэлж төр засгаас хайрласан хамгийн дээд алдар хүнд
- дэлхийн аварга цол - дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд түрүүлсэн гавьяаг үнэлж олгох алдар хүнд
- хөдөлмөрийн баатар цол - хүний хийж бүтээсэн, байгуулсан гавьяаг үнэлж төр засгаас хайрласан алдар хүнд
... үргэлжлүүлэн харах ...
Ижил үг
