1. Бүхэл юмнаас тусгаарлан салгаж авсан хувь: хэсэг хэсгээр хайчлах (салангид салангид болгон дэлгэрэнгүй...хайчлах), дөрвөн хэсэг (дөрвөн салангид юм) - Тэгээд өврийн номын баринтагтай дөрвөн хэсэг ном задлав. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., хоёр хэсэг хуваах (хоёр салангид болгох) - Биднийг нэр цохон дуудаж хоёр хэсэг болгон хувааж, манайх дайсны тал боллоо. Д.Мягмар. Уянгын туужууд., хэдэн хэсэг (олон салангид юм) - Хэдэн хэсэг тасарсан бөөн бөөн ноос байв. -Үгүй яахлаараа ийм болно вэ? гэж Цамба гайхан шогшров. Л.Түдэв. Нүүдэл;
2. Нэг төрлийн олон юмны бүлэг, анги:
хэсэг байшин (бөөн байшин),
хэсэг бүлэг (а. Бүлэг бүлгэмээр салангид
дэлгэрэнгүй...- Хамаг амьтны ажил үрж, хэсэг бүлгээрээ хүмүүс бүтээсэн ч юмгүй байв. Ж.Лодой. Бүрхэг шөнө; б. Бичиг зохиолын агуулгын том жижиг ангилал), хэсэг бусаг (а. Энд тэнд салангид юм - Бургас торлогийг захлан мярааж ажвал тэр задгай дунд ямар нэг хэсэг бусаг овгор товгор юм харагдана. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү; б. Бүдэг бадаг, тодорхой бус - Тэгтэл үнэ явдал хэсэг бусаг дурсагдан аавын арван гурван хүүхдийн нэг ядуухан амьдралтай, шоовдордуухан өссөн сөн. С.Эрдэнэ. Малын хөлийн тоос; в. Юмны энд тэнд жижиг хэсгээр салангид - Түүгээр бас хэсэг бусаг адуу мал идэшлэж тэр өдрийн наран дор бүхий ертөнц налгар тайван байгаа үзэгдэнэ. Д.Нямаа. Тэмээний нутаг), хэсэг мал (сүргээсээ тасарсан хэдэн мал) - Тэр хэсэг малыг эргүүлж туусаар Загдын гадаа авчраад мориноос буунгуут тэднийд гүйж орвол баруун хаяанд үстэй дээл дээгүүрээ нөмөрчихсөн нэг хүн унтаж байна. Л.Түдэв. Нүүдэл., хэсэг мах (салангид мах) - Өөрөө хэсэг мах авч буруу харан сууж идэхдээ хутга ч бараг хэрэглэсэнгүй. Ж.Дамдин. Миний монгол., хэсэг хүн (хэдэн бөөн хүн) - Цэргийн хуарангаас холгүй нэгэн хясааны ёроолд хэсэг хүн бужигналдана. С.Эрдэнэ. Хонгорзул., хэсэг хэсэг (а. Хэд хэдэн, тус тус - Харгана, дэрс мэтийн бутлаг ургамал хэсэг хэсгээр дугуйрч ургасан бөгөөд тэр газрыг алсаас харахад зэрэглээ татаж байвал тэнд ус байгаагийн шинж болно. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага; б. Бөөн бус, үе үе - Сэвсгэр цас хэсэг хэсгээр хаялна. Д.Нацагдорж. Цагаан сар ба хар нулимс), нэг хэсэг (а. Бүхлийн хугас, хэсэг хэсэг - Хүмүүс хоёр хуваагдан, нэг хэсэг нь байшин доторхыг цэвэрлэнэ. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал; б. Хэсэг зуур, нэг үе - Гэрийн дотор нэг хэсэг ямар ч анир чимээгүй байлаа. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир);
3. Харьцангуй салангид бүрэлдэхүүн
дэлгэрэнгүй...- Монголын баруун хэсгээ алдвал нэгэн биеийн мөчийг салгасантай адил болно, та бидний үйлс бүтэх болтугай гээд сархад өргөхөөр бүгд тогтооцгоов. С.Удвал Их хувь заяа., биеийн дээд хэсэг (биеийн дээд тал), нутгийн хойд хэсэг (нутгийн хойд тал), нойтон хэсэг (юмны усанд норсон тал) - Бадарч гарангуутаа гэр дээрх дэлгэцтэй ааруулаа эргүүлэн тойруулж нойтон хэсгийг нь наран сөрөг болгов. Д.Гарамжав. Нэгэн өглөө;
4. Цаг хугацааны зохих хором, зарим үе:
хэсэг зуур (түр зуур) -
Хоёр хөгшин хэсэг зуур түүнийг гөлрөн ширтэв. дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., хэсэг үе (нэг үе), хэсэгтээ (заримдаа, хэсэг үед), хэсэг байх (хэд хонох), хэсэг бодолд орох (түр зуур бодлогошрох) - Тэр, тамхи баагиулан хэсэг бодолхийлж сууснаа, гаансаа чулуун дээр тогшиж түрийлээд босов. Б.Сосорбарам. Очсын хүрээлэн., хэсэг холхих (түр зуурхан нааш цааш явах) - Гэртээ орж зэхэж бэлдсэн хоол унд идэж уучхаад юу хийхээ мэдэхгүй хэсэг холхив. С.Лочин. Газрын дуун., хэсэг хэвтэх (түр зуур хэвтэх) - Тэрхүү зүүдийг дахин үргэлжлүүлэн зүүдлэхээр нүдээ анин хөдлөлгүй хэсэг хэвтсэн боловч нойр хүрсэнгүй. Б.Догмид. Цэнхэрлэн харагдана., хэсэг явах (бага зэрэг, хэсэг зуур явах) - Хэсэг яваад тэр хоёр замаас гарч таримал модон дундуур далд оров. Т.Рэнцэн. Шинэ даваа;
5. Бичиг зохиолын агуулгын бүлгээс бага, бадгаас их ангилал:
гурван хэсэгтэй бүлэг (гурван хэсгээс бүрдэх бүлэг);
6. Цэргийн зохион байгуулалтын нэг салаа:
хэсгийн дарга (а. Цэргийн салаан дарга; б. Үйлдвэрийн цехийн дарга
дэлгэрэнгүй...- Миний хажууд хэсгийн дарга орлогчтойгоо хамт нүд нь том болчихсон зогсож байв. С.Лочин. Газрын дуун);
7. Үйлдвэрлэлийн зохион байгуулалтын зарим жижиг нэгж -
дэлгэрэнгүй...Үйлдвэрийн хуваарь ёсоор бид гуравдугаар давхаргад бэлтгэл үндсэн малталтын хэсгүүд ажиллаж байвч, хугацаандаа бэлэн болж чадсангүй. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө.
- дөрвөн хэсэг - дөрвөн салангид юм
- хоёр хэсэг хуваах - хоёр салангид болгох
- хэдэн хэсэг - олон салангид юм
- хэсэг байшин - бөөн байшин
- хэсэг бүлэг - а. Бүлэг бүлгэмээр салангид - Хамаг амьтны ажил үрж, хэсэг бүлгээрээ хүмүүс бүтээсэн ч юмгүй байв. Ж.Лодой. Бүрхэг шөнө; б. Бичиг зохиолын агуулгын том жижиг ангилал
- хэсэг бусаг - а. Энд тэнд салангид юм - Бургас торлогийг захлан мярааж ажвал тэр задгай дунд ямар нэг хэсэг бусаг овгор товгор юм харагдана. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү; б. Бүдэг бадаг, тодорхой бус - Тэгтэл үнэ явдал хэсэг бусаг дурсагдан аавын арван гурван хүүхдийн нэг ядуухан амьдралтай, шоовдордуухан өссөн сөн. С.Эрдэнэ. Малын хөлийн тоос; в. Юмны энд тэнд жижиг хэсгээр салангид - Түүгээр бас хэсэг бусаг адуу мал идэшлэж тэр өдрийн наран дор бүхий ертөнц налгар тайван байгаа үзэгдэнэ. д.Нямаа. Тэмээний нутаг
- хэсэг мал - сүргээсээ тасарсан хэдэн мал
- хэсэг мах - салангид мах
- хэсэг хүн - хэдэн бөөн хүн
- хэсэг хэсэг - а. Хэд хэдэн, тус тус - Харгана, дэрс мэтийн бутлаг ургамал хэсэг хэсгээр дугуйрч ургасан бөгөөд тэр газрыг алсаас харахад зэрэглээ татаж байвал тэнд ус байгаагийн шинж болно. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага; б. Бөөн бус, үе үе - Сэвсгэр цас хэсэг хэсгээр хаялна. Д.Нацагдорж. Цагаан сар ба хар нулимс
... үргэлжлүүлэн харах ...
