ХЭНЗ  

1. Малын төл зохих хугацаанаас хожим, орой төрсөн төл: хэнз хурга (хожуу гарсан хурга) - дэлгэрэнгүй...Миний хэнз хурга магнай халзан зурвастай, мянган хонины дундаас би хармагц таньдаг. Д.Нацагдорж. Миний хэнз хурга., хэнз төлөөр хуц битгий тавь, хэрүүлч хүнээр ноён битгий тавь [зүйр цэцэн үг] (хэрүүлч хүн ноён болж чадахгүй гэсэн санаа);

---

2. Намаршиж цаг орой болсон хойно ургасан ногоо: хэнз ногоо (намар сэрүү орсон хойно ургасан нялх ногоо) -дэлгэрэнгүй... Хажуухнаас царцаахайн царгиа дуу сонстон, хур хөвдийн ёроолоос хэнз ногооны үнэр ханхийж байлаа. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг;

---

3. Аливаа зүйлийн ид хөг өнгөрсөн хойно: хэнз өрөм (намар сэрүүн цагт хураасан өрөм);

---

4. Буурай, бөлгөн: хэнз хүүхэд (нас ахисан хойно гарсан хүүхэд) дэлгэрэнгүй...- Чамайг хэн хэнз хүүхэд цувуул гэсэн юм бэ? гээд инээмсэглэв. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг.

---

• хэнз хурга - хожуу гарсан хурга
• хэнз төлөөр хуц битгий тавь хэрүүлч хүнээр ноён битгий тавь - хэрүүлч хүн ноён болж чадахгүй гэсэн санаа
• хэнз ногоо - намар сэрүү орсон хойно ургасан нялх ногоо
• хэнз өрөм - намар сэрүүн цагт хураасан өрөм
• хэнз хүүхэд - нас ахисан хойно гарсан хүүхэд