1. [хуучирсан] Эсрэг тэсрэг ангит нийгэмд болох нийгэм-улс төрийн харьцааны үндсэн эргэлт дэлгэрэнгүй...- Хувьсгал гээч болж байгаа гэнээ, хаанаа ширээнээс нь буулгаж, харц ард бүгдээр төрийн хэрэг шийдэж байх болж байгаа гэсэн. С.Удвал. Их хувь заяа., хувьсгал гарах (нийгэм улс төрийн байдал үндсээрээ өөрчлөгдөх) - Оросод хувьсгал гарсны дараа Герман, Унгар, Хятад, Турк, Монголд хувьсгал гарлаа. С.Дашдэндэв. Улаан наран., хувьсгал мандах (хувьсгал ялж, хөгжин батжих) - Тэрийг хөөрхий таньдаг нөхөд нь, Алтан булаг явуулж, хувьсгал мандсаны дараа дахиж, Улаанбаатарт ирсэн гэнэ билээ. С.Удвал. Та бид уулзана., хувьсгал хийх (а. Төрийн эргэлт гаргах - Манай монголын ард түмэн эзэрхэг түрэмгий феодалыг эсэргүүцсэн хувьсгал хийв. С.Дашдэндэв. Үүрийн цолмон., Бид аз жаргалынхаа төлөө энэ их хувьсгал хийж байгаа юм. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү; б. Ямар нэг юмыг үндсээр нь өөрчлөх), хувьсгалын эсэргүү [хуучирсан] (төрийн үйл ажиллагааг эсэргүүцэж засгийн эрхийг түлхэн унагаахаар оролдлого хийгч этгээд) - Энэ хүн хувьсгалын эсэргүү явсан хүн. Л.Түдэв. Нүүдэл., ардын хувьсгал (хувьсгалын гол хүчин нь ард түмэн бүхий төрийн эргэлт) - Эдүгээ манай монгол дэлхийн хувьсгалын салаа мөчир болсон ардын хувьсгал үүссэн энэ гуравдугаар сард... Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү., үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал (үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөнөөс урган гардаг, гадаадын ноёрхлыг устгаж, тусгаар тогтнолоо байлдан олох, үндэстэн-колонийн дарлалыг устгах, өөрөө засан тохинох эрхийг хангах, үндэсний төр улсыг байгуулахад чиглэсэн хувьсгал), хувьсгалын дуунууд (Монгол ардын хувьсгалын эхний жилүүдэд зохиогдсон орчин үеийн уран зохиолын дээж бүтээл. Шивээ хиагт, Улаан туг, Магнаг үсэгтэй туг гэх мэт) - Том түүдэг гал асаан шөнийн турш ... зэрэг хувьсгалын дуунууд дуулцгаасан ажээ. М.Чойжил. Андын нутаг алсдахгүй., хувьсгалын өмнөх үе (хувьсгал ялахын өмнөх үе), хувьсгалаас хойш (хувьсгал ялсны дараа үе) - Хувьсгалаас хойш хориодхон жил өнгөрч байсан тул баян хүн бардам омогтой, хол ойрын холбоо сүлбээгээрээ түрээ барьдаг зан арилаагүй байсан цаг. С.Эрдэнэ. Өгүүллэгүүд., хувьсгалын үйл хэрэг (хувьсгалын үйл явц, хэрэг явдал) - Д.Сүхбаатартай уулзаад, дараа нь ардын хувьсгалын үйл хэрэгт идэвхтэй оролцож явсан мэдээг сонсов. Н.Батбаяр. Өндөрт хатгасан туг;
2. Байгаль, нийгэм, танин мэдэхүйн аль нэгэн үзэгдлийн хөгжилд гарч буй гүнзгий өөрчлөлт:
соёлын хувьсгал (улс орны соёлын салбарт
дэлгэрэнгүй...гарсан үндсэн өөрчлөлт), техникийн хувьсгал (техникийн салбарт гарсан гүнзгий өөрчлөлт).
- хувьсгал гарах - нийгэм улс төрийн байдал үндсээрээ өөрчлөгдөх
- хувьсгал мандах - хувьсгал ялж, хөгжин батжих
- хувьсгал хийх - а. Төрийн эргэлт гаргах - Манай монголын ард түмэн эзэрхэг түрэмгий феодалыг эсэргүүцсэн хувьсгал хийв. С.Дашдэндэв. Үүрийн цолмон., Бид аз жаргалынхаа төлөө энэ их хувьсгал хийж байгаа юм. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү; б. Ямар нэг юмыг үндсээр нь өөрчлөх
- хувьсгалын эсэргүү - төрийн үйл ажиллагааг эсэргүүцэж засгийн эрхийг түлхэн унагаахаар оролдлого хийгч этгээд
- ардын хувьсгал - хувьсгалын гол хүчин нь ард түмэн бүхий төрийн эргэлт
- үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал - үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөнөөс урган гардаг, гадаадын ноёрхлыг устгаж, тусгаар тогтнолоо байлдан олох, үндэстэн-колонийн дарлалыг устгах, өөрөө засан тохинох эрхийг хангах, үндэсний төр улсыг байгуулахад чиглэсэн хувьсгал
- хувьсгалын дуунууд - Монгол ардын хувьсгалын эхний жилүүдэд зохиогдсон орчин үеийн уран зохиолын дээж бүтээл. Шивээ хиагт, Улаан туг, Магнаг үсэгтэй туг гэх мэт
- хувьсгалын өмнөх үе - хувьсгал ялахын өмнөх үе
- хувьсгалаас хойш - хувьсгал ялсны дараа үе
- хувьсгалын үйл хэрэг - хувьсгалын үйл явц, хэрэг явдал
... үргэлжлүүлэн харах ...
