1. Шинэ, тугтам: тулгар төр (шинэ тугтам байгуулагдсан байгаа төр), дэлгэрэнгүй...шинэ тулгар [хоршоо] (шинэ тугтам) - Хүнд бэрх үе байсан ч шинэ тулгар үүсэн тогтнож байгаа манай Засгийн газраас хийморьтойгоор хөдөлж байсан үе билээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., тулгар тугтам [хоршоо] (сая бий болсон, шинэ) - Ардын төрийн бага сургууль тулгар тугтам нээн байгуулсан юм. Б.Ринчен. Монгол бичгийн хэлний зүй., тулгар дараа ирсэн [хуучирсан] (өвлөгдөн ирсэн, залгамжлуулан ирсэн), тулгар дараа ирсэн тайж [хуучирсан] (үе залгамжилсан тайж, удам сурвалжтай тайж);
2. Анхны:
тулгар баримт (анхны баримт),
тулгар бичиг (анхны бичиг) -
дэлгэрэнгүй...Ардын билиг зэргийг оролдуулж, тулгар бичиг үлэмжид, аман хичээлээр ихэд сурган гийгүүлэв. Б.Ринчен. Сандо амбан;
3. Жирэмсэн, бие давхар -
Эхнэр маань тулгар юм. Заавал таныг гээд болдоггүй шүү. Б.Бааст. Алтайн хөх дэлгэрэнгүй...дөнөн., тулгар биетэй (төрөх дөхсөн), тулгар эх (а. Төрөх дөхсөн эх; б. Анх удаа төрж буй эх).
Ижил үг