I
(амьтан)
1. Бар - Цөл газрын барс хэнийг ч энэрч хайрлах сэтгэлгүй гэдэг. Б.Ян. Чингис дэлгэрэнгүй...хаан., барс арслан [хоршоо] (хүчирхэг араатан амьтад) - Барьцан дээр нь онолдуулан барс арслан барилдуулж... Халх ардын тууль., барс ирвэс [хоршоо] (бар ирвэс) - Хоёр этгээдийн барс ирвэс мэт цэргийн ард урагш орж… В.Инжаннаши. Хөх судар., барс дэгтий [хуучирсан] (ногоон тугийн цэргийн өмсөх барсын арьсыг дүрслэн хийсэн шалбар тулам гутал), барс харвах годил [хуучирсан] (барсыг дэгдүүлэн харвах годил), барс хормогч [хуучирсан] (барсын арьсыг дүрслэн хийсэн хормогч), барсыг уулнаас нь салгах [зүйр цэцэн үг] (бусдыг ашигтай байрнаас нь зайлуулах, өмөг түшгээс нь холдуулах), барсын уурыг бамбарт, багшийн уурыг шавьд [зүйр цэцэн үг] (хүчирхэгт дарагдсан хорслоо буурайд гаргах), барсын арьс нөмөрч илжиг тариа идэх [зүйр цэцэн үг] (бусдын сүрээр хүн айлгах), барсын сүүл болсноос батганын толгой болсон нь дээр [зүйр цэцэн үг] (эр чадал, эрх мэдэл, эд хөрөнгө ихтэй хүнд захирагдаж зарагдаж явснаас ядуу бядуу ч гэсэн биеэ дааж өөрийнхөөрөө явсан нь хавьгүй дээр гэсэн санаа), барсын хумст тулгарын үсэг [хуучирсан] (луу хумст тулгарын үсгийн санааг аван, үсгийн дөрвөн өнцөгт шор нэмж бичсэн тулгарын үсэг), барсын оны олом [одон орон] (Тэнгэрийн оёдлын олом), барсын саалины гилбэр [хуучирсан] (сумны хоёр этгээд хошуундаа сэрвээтэй, хүзүү охор, сааль тавихад хэрэглэх сум), барсын сүүл [хуучирсан] (хивсэн урт тунтуй) - Эдгээрийн ард мөн л бойпор, барсын сүүл хоёрыг мөрөвчилсөн лам нар явах ажээ. Д.Намдаг. Түүвэр зохиол., барс олс [ургамал] (уулын жалга, горхины хөвөө, сийрэг ой модон дотор ургадаг олон наст өвс), барсын таваг [ургамал] (газар дор ургадаг, бөөрөнхий төмслөг, иш нь цардуул ихтэй, архи нэрэх, эм найруулахад ордог олон наст өвслөг ургамал);
2. Сарны зурхайн арван хоёр эрхтний гурав дахь нь:
барс жил (билгийн тооллын арван хоёр жилийн гурав дахь нь буюу барс эзэлсэн жил),
дэлгэрэнгүй...барс зүг (монгол газрын зургийн найман өнцөгтийн нэг) - Барс жил Онон мөрний эхэнд хуралджээ. Монголын нууц товчоо., барс өдөр (бард тохиох өдөр), барс сар (хаврын тэргүүн сар), барс цаг (гэгээ шарлах үе буюу 3.40-5.40 хүртэлх цаг) - Барс цагт босохгүй бол өдрийн явдал хоцорно. Ж.Дашдорж. Монгол цэцэн үгийн далай.
- барс арслан - хүчирхэг араатан амьтад
- барс ирвэс - бар ирвэс
- барс дэгтий - ногоон тугийн цэргийн өмсөх барсын арьсыг дүрслэн хийсэн шалбар тулам гутал
- барс харвах годил - барсыг дэгдүүлэн харвах годил
- барс хормогч - барсын арьсыг дүрслэн хийсэн хормогч
- барсыг уулнаас нь салгах - бусдыг ашигтай байрнаас нь зайлуулах, өмөг түшгээс нь холдуулах
- барсын уурыг бамбарт багшийн уурыг шавьд - хүчирхэгт дарагдсан хорслоо буурайд гаргах
- барсын арьс нөмөрч илжиг тариа идэх - бусдын сүрээр хүн айлгах
- барсын сүүл болсноос батганын толгой болсон нь дээр - эр чадал, эрх мэдэл, эд хөрөнгө ихтэй хүнд захирагдаж зарагдаж явснаас ядуу бядуу ч гэсэн биеэ дааж өөрийнхөөрөө явсан нь хавьгүй дээр гэсэн санаа
- барсын хумст тулгарын үсэг - луу хумст тулгарын үсгийн санааг аван, үсгийн дөрвөн өнцөгт шор нэмж бичсэн тулгарын үсэг
... үргэлжлүүлэн харах ...- барсын оны олом - Тэнгэрийн оёдлын олом
- барсын саалины гилбэр - сумны хоёр этгээд хошуундаа сэрвээтэй, хүзүү охор, сааль тавихад хэрэглэх сум
- барсын сүүл - хивсэн урт тунтуй
- барс олс - уулын жалга, горхины хөвөө, сийрэг ой модон дотор ургадаг олон наст өвс
- барс жил - билгийн тооллын арван хоёр жилийн гурав дахь нь буюу барс эзэлсэн жил
- барс өдөр - бард тохиох өдөр
- барс сар - хаврын тэргүүн сар
- барс цаг - гэгээ шарлах үе буюу 3.40-5.40 хүртэлх цаг
- барсын таваг - газар дор ургадаг, бөөрөнхий төмслөг, иш нь цардуул ихтэй, архи нэрэх, эм найруулахад ордог олон наст өвслөг ургамал
- барс зүг - монгол газрын зургийн найман өнцөгтийн нэг
Ижил үг