1. Хоол, цай болгох сав - дэлгэрэнгүй...Энэ зуур Хүрэл майхнаа аль хэдийн босгон, бяцхан тулганд гал асаан дээр нь төмөр тогоо тавих гэж ус ирэхийг хүлээнэ. Д.Намдаг. Цаг төрийн үймээн., тогоо болгох (шинэ тогооны балыг гаргахаар галд улайсгах, адууны хомоол зэргээр арчих), тогоо гантах (тогоонд ан цав гарах), тогоо хөөлөх (тогооны хөөг арилгах), тогоо хөлчих (тосонд боов боорцог зэргийг чанаж байх үед үүд болон тооноор салхи цохисноос болж тогоо хөрж чанаж байгаа юм түүхийрэх), тогоо хөөтөх (тогооны хөө ихдэх); а. Тогоо сав арчих хэрэгсэл; б. [шилжсэн] Зарц, гэрийн хамаг ажлыг хийдэг хүн), тогооны байшин (хоол унд хийх байшин), тогооны бариул (а. Тогоог жийрэглэн барих хэрэгсэл; в. [шилжсэн] Эхнэр нэртэй боловч үнэн хэрэгтээ айлын зарц мэт хамаг ажлыг хийдэг хүн - Хүү нь цэргээс ирээд хүүхэн Цэ-г авчраад хар тогооны бариул хийхдээ хайрлаж нэг үзсэнгүй. С.Дашдэндэв. Туулын тул; г. [шилжсэн] Юмны маш бохир, хир тоос ихтэй болсон байдал), тогооны гэр (хоол унд хийдэг илүү гэр), тогооны өрөм (тогооны амсар хэмжээтэй өрөм), тогооны угаалтуур (а. Тогоо угаадаг юм; б. Угаадас), тогооны халив (тогооны таг), тогооны хүж (том бойпор), тогооны хүн (а. Хоол цай хийдэг хүн; б. [хуучирсан] Зарц; в. [хуучирсан] Эрх мэдэлгүй, эрдээ зарагдах эхнэр) - Би аавын чинь цайг чанасаар өдий хүрэхдээ зөвхөн тогооны хүн л байв. Д.Гармаа. Цагаан булаг., тогооны хэрэгсэл (гал тогоонд хэрэглэх зүйл), тогооны шүүр (тогоо угаах хэрэгсэл), тогооны шүүгээ (гал тогооны хэрэгсэл агуулах сав), хайв тогоо (жалавч), халуун тогоо (а. Халсан тогоо; б. Халуунаа алддаггүй цахилгаан тогоо), гал тогоо [хоршоо] (гал түлж тогоо тавин хоол унд бэлтгэх газар), тогоо торх [хоршоо] (хоол унд хийх болон юм агуулах том сав) - Оройд хоолыг минь хийж, тогоо торхыг минь тавьж, товч бүсийг минь хадаж бай. Монгол ардын тууль., тогоо тулга [хоршоо] (тогоо болон тогоо тавьж гал түлэх ил зуух) - Зэр зэвсэг ба тогоо тулга амуу хүнсээ цөм орхиж буруулав. В.Инжаннаши. Хөх судар., тогоо шанага [хоршоо] (а. Гал тогооны хэрэглэл; б. Гал тогооны болон гэрийн ойр зуурын ажил), *тогоо барих (а. Хоол унд хийх; б. [шилжсэн] Хоол ундыг нь хийж зарцлагдах - Дүү минь нутгийн Хүрээн дээр шавилан сууж, багш ламын тогоо барьж төвөд ном үздэг байсан юм. Л.Бадарч. Хүжийн гал; в. [шилжсэн] Айлын эхнэр болох), *тогоо шанагаа бариулах (а. Гэрийн ажлаа хийлгэх; б. [шилжсэн] Эхнэр болгох) - Бас Арьяагийн эхнэрийг авах тул тогоо шанагаа бариулж хөлөө хучуулна. Монгол ардын үлгэр., *тогоо тослох (мал, амьтныг төхөөрч идэх) - Ганц чөдрийн номхон морь авч хэдэн жил уул хаданд хөл дүүжилж байгаад сүүлд нь тогоогоо тосолсон доо. Б.Бааст. Бэлтрэг Дорж., *нэг тогооноос хоол идэх (а. Нэг газарт хамт ажиллах - Өлзий орныхоо дэргэд матмал сандал ойртуулснаа –Та наашаа энэ сандал дээр суугаач, -Та бид хоёр ч нэг тогооноос олон хоног хоол идсэн дээ гэж инээмсэглэн хэлээд ... гал асаав. Л.Чойжилсүрэн. Яндангийн цуурай; б. Нэг гэрт хамт амьдрах - Хүн ер нь яахлаараа огт танихгүй хөндлөнгийн хүнд өөрийнхөө аав ээж ах дүүгээс илүү хайртай болж, нэг гэрт хамт амьдарч нэг тогооноос хоол идэж сууна гэдэг үнэндээ байж болмооргүй юм. Д.Мягмар. Нийлэх замын уулзварт), *тогооны алчуур шиг (бохир, заваан), *тогоо өнгийх (а. Айлын хоолноос нь горьдох; б. Бусдын юманд шунах), *тогоо нэрэх (а. Үхрийн айргийг боловсруулан архи гаргаж авах - Ахиад л тогоо нэрэх хэрэг гарлаа гэж бодож байв. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан; б. [шилжсэн] Уйлах - Уйлах дуунаар аав гаднаас орж ирээд –Юунд тогоо нэрээ вэ? гэж асуув. Л.Түдэв. Хорвоотой танилцсан түүх), *тогоо хагарах (а. Тогоонд цав гарах; б. [шилжсэн] Хамт аж төрж, амьдрах аргагүй болох), *тогоо хагарамтгай (үглэмтгий, яншаа) - Жанчив бас гал тогооны ажилд баахан тогоо хагарамтгай хүн байтал хүн чанар нэлээн дуугүй хүн юм. С.Бадраа. Багш., *тогоогоороо уях (хоол цайгаа удаан хийж зочныг хүлээлгэх) - Уг нь танд нарийн хоол хийж өгье гэсэн, таныг тогоо шанагаараа уячих болов уу гэж бодлоо гэв. Н.Надмид. Хүлээс алдарсан нь., тогоо бариулаа тортог болов гэж шоолох [зүйр цэцэн үг] (өөрийгөө мэдэхгүй бусдыг шоолох гэсэн санаа), тогоо нь зэвэрч тооно нь хувхайрах [зүйр цэцэн үг] (орон гэр нь эзэнгүйрэх гэсэн санаа), тогоондоо хийх будаагүй, тоолж адгуулах малгүй [зүйр цэцэн үг] (ядуу, хоосон гэсэн санаа);
2. Халаах, буцалгах маш том сав:
уурын тогоо (уур гаргах том сав),
цахилгаан станцын тогоо (цахилгаан станцын тусгай
дэлгэрэнгүй...зориулалт бүхий том сав);
3. Гаансны тамхи хийж татдаг хэсэг;
4. [шилжсэн] Далай тэнгисийн доторх гүнзгий нүх;
5. [шилжсэн] Галт уулын өрх -
дэлгэрэнгүй...Ёндон галт уулын тогоо руу орсныхоо маргааш түүнээс гарах гэж мөлхсөөр нуранги элс, хүрмэн хадны заагт арай хүрэлгүй тэнхээ нь барагдлаа. С.Эрдэнэ. Занга;
6. [шилжсэн] Далны ясны доод үзүүр дэх дунд чөмөгтэй залгалдах хонхор.
- тогоо болгох - шинэ тогооны балыг гаргахаар галд улайсгах, адууны хомоол зэргээр арчих
- тогоо гантах - тогоонд ан цав гарах
- тогоо хөөлөх - тогооны хөөг арилгах
- тогоо хөлчих - тосонд боов боорцог зэргийг чанаж байх үед үүд болон тооноор салхи цохисноос болж тогоо хөрж чанаж байгаа юм түүхийрэх
- тогоо хөөтөх - тогооны хөө ихдэх
- тогооны алчуур - а. Тогоо сав арчих хэрэгсэл; б. [шилжсэн] Зарц, гэрийн хамаг ажлыг хийдэг хүн
- тогооны байшин - хоол унд хийх байшин
- тогооны бариул - а. Тогоог жийрэглэн барих хэрэгсэл; б. [шилжсэн] Эхнэр нэртэй боловч үнэн хэрэгтээ айлын зарц мэт хамаг ажлыг хийдэг хүн; в. [шилжсэн] Юмны маш бохир, хир тоос ихтэй болсон байдал
- тогооны гэр - хоол унд хийдэг илүү гэр
- тогооны өрөм - тогооны амсар хэмжээтэй өрөм
... үргэлжлүүлэн харах ...
