Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ЗАСАХ I

1. Эвдэрч гэмтсэн зүйлийг сэлбэж янзлан хэвийн байдалд нь эргүүлж оруулах: машин засах (машины эвдрэл дэлгэрэнгүй...

2. Бичсэн, зохиосон зүйлийн алдаа мадгийг шүүн тунгаах, нягтлан ариутгах - Хятад төвөдийн нэрт судруудын монгол хөрвүүлгийг засан нягталж хуулан дэлгэрэнгүй...хувилна. З.Баттулга. Уяхан замбуутив;

3. Аливаа буруу зүйлийг зөв болгох: засан хүмүүжүүлэх (ялт буруу үйл, гэмт хэрэг хийсэн этгээдийг нийгмээс тусгаарлахгүйгээр, шүүхийн дэлгэрэнгүй...

4. Юмыг бүтээн байгуулах, шинээр бий болгох: зам засах (а. Зам гүүр шинээр барих; б. Замын эвдрэл гэмтлийг сэлбэн сайжруулах);

5. Аятай таатай болгох, төвхнүүлэх: гэр засах (а. Гэрийн бүрээс, модыг сэлбэх, шинэтгэх; б. Гэрийн хэв хэлбэрийг засаж барих), дэлгэрэнгүй...биеэ засаад гэрээ засах, гэрээ засаад төрөө засах [зүйр цэцэн үг] (хүн өөрийнхөө зан авир, эрдэм боловсрол, хөрөнгө чинээг сайжруулан цогцлоож чадвал тэр нь гэр бүл, улс төрдөө оруулж буй хувь нэмэр юм гэсэн санаа), байшин засах (а. Байшингийн гадна дотно талыг сэлбэж шинэчлэх; б. Байшингийн доторхыг тохижуулах төвхнүүлэх), биеэ засах (а. Биеийн өвчин эмгэгийг сувилж эмчлүүлэх; б. Биеэ цэвэр үзэмжтэй зөв авч явах), бөх засах (барилдах бөхийг дагаж харгалзан барилдуулах), буурь засах (буурьтай болгох, буух газраа тэгшлэн янзлах), бууц засах (а. Гэр барих газрыг тохируулан янзлах; б. Малын хот, хэвтрийг цэвэрлэх), ор засах (а. Эвдэрсэн орыг засаж сэлбэх; б. Ороо унтахад бэлэн болгож зэхэх), найр засах (а. Найр наадмыг ахлах; б. Тал засах), санаагаа засах (буруу муу санаагаа орхих), сэтгэл засах (сэтгэлийн элдэв хямралыг нь аятай, таатай болгох), тал засах (бусдыг биедээ татахын тул долигонох), төр засах (төр барих, төр засгийг төвхнүүлэх) - Та нар бол монгол улсынхаа шинэ тулгар төрийг засах, хойчийн их үйлсэд хүчин зүтгэх их хэргийн үүднээс явж байна. Ж.Дамдин. Миний Монгол., үүр засах (шувуу мэтийн амьтад байр сууц барих), үс засах (а. Гэзэг үс сүлжин янзлах; б. Гэзэг үсийг уран гоё хэв загвартай болгох; в. Үс тайрч богиносгох), хоолой засах (а. Хоолойн дуугарц, өнгө, хөг аялгууг сайжруулах; б. Хм гэж хий ханиалгах, чимээ өгөх; в. [шилжсэн] Бага хэмжээгээр архи уух), ширээ засах (а. Ширээний эвдэрч гэмтсэнийг нь сэлбэх; б. Идэх хоол зуушийг ширээнд өрж зэхэж бэлтгэх), эмээл засах (а. Хуучин муу эмээлийг сэргээн сэлбэх; б. Шинэ эмээл төхөөрөх).

машин засах	машины эвдрэл гэмтлийг янзалж, хэвийн ажиллагаатай болгох
тэрэг засах	тэрэг засварлах
засан хүмүүжүүлэх	ялт буруу үйл, гэмт хэрэг хийсэн этгээдийг нийгмээс тусгаарлахгүйгээр, шүүхийн шийдвэрт заасан тодорхой хугацааны дотор албадан хөдөлмөрлүүлэх
буруугаа засах	буруугаа зөвтгөх
дутагдлаа засах	дутагдлаа тэгш зөв болгох
явдлаа засах	гажуу буруу үйл ажлыг засах
зам засах	а. Зам гүүр шинээр барих; б. Замын эвдрэл гэмтлийг сэлбэн сайжруулах
гэр засах	а. Гэрийн бүрээс, модыг сэлбэх, шинэтгэх; б. Гэрийн хэв хэлбэрийг засаж барих
биеэ засаад гэрээ засах гэрээ засаад төрөө засах	хүн өөрийнхөө зан авир, эрдэм боловсрол, хөрөнгө чинээг сайжруулан цогцлоож чадвал тэр нь гэр бүл, улс төрдөө оруулж буй хувь нэмэр юм гэсэн санаа
байшин засах	а. Байшингийн гадна дотно талыг сэлбэж шинэчлэх; б. Байшингийн доторхыг тохижуулах төвхнүүлэх
биеэ засах	а. Биеийн өвчин эмгэгийг сувилж эмчлүүлэх; б. Биеэ цэвэр үзэмжтэй зөв авч явах
бөх засах	барилдах бөхийг дагаж харгалзан барилдуулах
буурь засах	буурьтай болгох, буух газраа тэгшлэн янзлах
бууц засах	а. Гэр барих газрыг тохируулан янзлах; б. Малын хот, хэвтрийг цэвэрлэх
ор засах	а. Эвдэрсэн орыг засаж сэлбэх; б. Ороо унтахад бэлэн болгож зэхэх
найр засах	а. Найр наадмыг ахлах; б. Тал засах
санаагаа засах	буруу муу санаагаа орхих
сэтгэл засах	сэтгэлийн элдэв хямралыг нь аятай, таатай болгох
тал засах	бусдыг биедээ татахын тул долигонох
төр засах	төр барих, төр засгийг төвхнүүлэх
үүр засах	шувуу мэтийн амьтад байр сууц барих
үс засах	а. Гэзэг үс сүлжин янзлах; б. Гэзэг үсийг уран гоё хэв загвартай болгох; в. Үс тайрч богиносгох
хоолой засах	а. Хоолойн дуугарц, өнгө, хөг аялгууг сайжруулах; б. Хм гэж хий ханиалгах, чимээ өгөх; в. [шилжсэн] Бага хэмжээгээр архи уух
ширээ засах	а. Ширээний эвдэрч гэмтсэнийг нь сэлбэх; б. Идэх хоол зуушийг ширээнд өрж зэхэж бэлтгэх
эмээл засах	а. Хуучин муу эмээлийг сэргээн сэлбэх; б. Шинэ эмээл төхөөрөх