Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ХАЛАХ I

1. Халуун болох - Ус бүлээсэн халж уур гарч ирмэгц жалавчны усыг шавхаж ахин хүйтэн ус хийв.дэлгэрэнгүй... наранд халах (а. Юм нарны элчээр халуун болох; б. Халууцах);

2. Хэтэрхий халуунд нэрвэгдэх: галд халах (галд халууцах), *сүүнд халсан хүн тараг үлээх (ихэд хашрах, хашир суух дэлгэрэнгүй...

3. Согтох;

4. [шилжсэн] Ярьж буй зүйлдээ улайрах: *ам халах (а. Архинд яльгүй согтож ирэх, халамцах - Яндаг өвгөн сая л нэг ам халж байхад дэлгэрэнгүй... С.Эрдэнэ. Гарам дээр; б. Хүний сэтгэл хөөрч үг хэл нь олшрох, яриандаа улайрах - За тэгвэл улаан намынхан гэдэг бас ямар юм газрын хаанаас гараад ирсэн байж таарах вэ гэсэнд хөлгүй яриандаа ам халсан бадарчин их юм мэддэг хүний төрх үзүүлэн бодолхийлэв. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал);

5. [шилжсэн] Хүн, амьтны хийж буй хөдөлгөөн тогтворжсоноор бие дасаж таатай болон урамших, зоригжих: бие нь халж явдал нь нэмэгдэх дэлгэрэнгүй...

6. [шилжсэн] Ичих, зовох: *нүүр халах (а. Нүүр улайх; б. Ичиж зовох - Бусад айлын хүүхдүүд мөн ч сайхан юм урлаж, бид хүүхдээ дэлгэрэнгүй.... М.Цэдэндорж. Хүний нүүр халуун).

наранд халах	а. Юм нарны элчээр халуун болох; б. Халууцах
галд халах	галд халууцах
сүүнд халсан хүн тараг үлээх	ихэд хашрах, хашир суух гэсэн санаа
ам халах	а. Архинд яльгүй согтож ирэх, халамцах - Яндаг өвгөн сая л нэг ам халж байхад хоёр нөхөр нь улаан зээрд болж согтох нь даанч хариугүй. С.Эрдэнэ. Гарам дээр; б. Хүний сэтгэл хөөрч үг хэл нь олшрох, яриандаа улайрах - За тэгвэл улаан намынхан гэдэг бас ямар юм газрын хаанаас гараад ирсэн байж таарах вэ гэсэнд хөлгүй яриандаа ам халсан бадарчин их юм мэддэг хүний төрх үзүүлэн бодолхийлэв. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал
бие нь халж явдал нь нэмэгдэх	морь малын явдал жигдрэн бие нь халж урамшин тэмүүлэх
нүүр халах	а. Нүүр улайх; б. Ичиж зовох - Бусад айлын хүүхдүүд мөн ч сайхан юм урлаж, бид хүүхдээ тийм юманд сургах нь яав даа. Мөн ч нүүр халлаа шүү. М.Цэдэндорж. Хүний нүүр халуун