УХААРАХ I

1. Юмны учир ухааныг олох, ойлгох - Аюулт хуйвалдаан, нарийн арга нуугдаж байсныг Сайн ноён хан өөрөө ч ухаарч дэлгэрэнгүй... Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., буруугаа ухаарах (буруугаа мэдэх, ойлгох), сайтар ухаарах (маш сайн ойлгох), үүргээ ухаарах (үүргээ ухамсарлах), ухаарахад хэцүү (ойлгоход бэрх), юун түүнийг ухаарах манатай (түүнийг чинь ойлгохтой манатай, түүнийг чинь ухаарах тэнхэлгүй); ойлгох ухаарах [хоршоо] (хэрэг явдлын учир начрыг ухамсарлан сэхээрэх), гүүрэх ухаарах [хоршоо] (юмыг ойлгох, мэдрэх, учир ухааныг нь олох), ухаарвал учиргүй юм байдаггүй, ухчилбал бүтэхгүй юм байдаггүй [зүйр цэцэн үг] (хэрэг явдлыг бүтэхгүй гээд суух хэрэггүй, санаж сэдвэл заавал бүтнэ гэсэн санаа);


2. Юм хийж, бодож байгаад сэхээ авах - Цэрэн харайн босоод сая ухааран харвал дэгдээхийг цагаан толгойт махир хошуут бүргэд самардан аваад холдон дэлгэрэнгүй... С.Эрдэнэ. Хонгор зул.

буруугаа ухаарах буруугаа мэдэх, ойлгох
сайтар ухаарах маш сайн ойлгох
үүргээ ухаарах үүргээ ухамсарлах
ухаарахад хэцүү ойлгоход бэрх
юун түүнийг ухаарах манатай түүнийг чинь ойлгохтой манатай, түүнийг чинь ухаарах тэнхэлгүй
ойлгох ухаарах хэрэг явдлын учир начрыг ухамсарлан сэхээрэх
гүүрэх ухаарах юмыг ойлгох, мэдрэх, учир ухааныг нь олох
ухаарвал учиргүй юм байдаггүй ухчилбал бүтэхгүй юм байдаггүй хэрэг явдлыг бүтэхгүй гээд суух хэрэггүй, санаж сэдвэл заавал бүтнэ гэсэн санаа
Ижил үг:

УХААРАХ II