Нэвтрэх
Ашиглах заавар
УХААН
1. Хүний дээд хэмжээгээр хийсвэрлэн сэтгэх чадвар: ухаан ихтэй (тархины хийсвэрлэн сэтгэх чадвар дэлгэрэнгүй...
2. Арга, хүний тархины сэтгэх явц - Хөнгөн зантай залуу банди Заяыг дуртай зүг рүүгээ хөтөлж чадах ухаан Эрдэнэд байсан. дэлгэрэнгүй... ухаан гаргах (а. Тархины хийсвэрлэн бодох чадвараа дайчлах; б. Нарийн арга олох, мэргэн санаа гаргах; в. Заль мэх гаргах), ухаан заах (а. Арга сүвэгчлэх; б. Оюун бодлоор давуу болохоо үзүүлэх; в. Яаж хийх аргыг нь зааж өгөх), ухаан зарах (арга зам эрэлхийлэх) - Зайсан нүдээ онийлгон ухаан зарж –Тэгвэл мөнгөн цөгцнөөс хүнд үү гэж үг алдуулахыг хичээв. Н.Наваан-Юндэн. Соёл-Эрдэнэ., ухаан сийлэх (хүнд байдлаас гарах, ямар нэг үүрэг даалгаврыг биелүүлэх, чухал хэрэг явдлыг гүйцэлдүүлэхийн тулд нарийн арга ухаан бодож олох) - Нууц үгсээр төмөр утсаар нэвтрэлцэхэд бусад этгээдэд мэдэгдэж нууц алдахгүй байх учиртай тул цөмөөрөө их л ухаан сийлж билээ. Л.Түдэв. Хувьсгал танаа өчье., ухаан сум (юмыг үлгэрлэх, жиших зэргээр зөв зүйг бодолхийлж олох бодлого), ухаан сэлбэх (арга зам зааж өгөх), ухаан хэрэглэх (заль мэх гаргах), ухааныг нь олох (үг яриа, хэрэг үзэгдлийн цаадах учир шалтгаан, санаа зорилго, төрөлх агуулгыг нь бүрэн ойлгох), ухааныг нь үзэх (арга гаргаж шийдвэрлэх), бүдүүн ухаан (ердийн бодол, энгийн туршлагаас олж авсан мэдлэг), нарийн ухаан (маш нарийн нягт бодож төлөвлөсөн арга), хар ухаан (төрөлхийн оюун, амьдралаас олж авсан мэдлэг), ухаан билиг [хоршоо] (хүний сэтгэлгээний чадвар) - Орох цагийн ухрыг огторгуйн салхи эвдэнэ, онох ухаан билгийг уурын мунхаг эвдэнэ. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., ухаан бодол [хоршоо] (хүний тархинд байх санаа бодол), ухаан санаа [хоршоо] (хүний эрүүл саруул сэтгэлгээ, уураг тархины ажиллах чадвар) - Утас татах бүр ухаан санаа минь балартана. Д.Нацагдорж. Их авхай., ухаан сэхээ [хоршоо] (авхаалж самбаа, санаа бодол), ухаан тамир [хоршоо] (ухаан бодол, тамир тэнхээ) - Аль чинээгээр цадтал ууж идсэнд ухаан тамир ширгэжээ. Замлин Сэнчиний намтар оршив., ухаан төхөө [хоршоо] (ухаа төхөө) - Хэрвээ баахан ихээхэн болоод ухаан төхөө орвоос дэмий л голмуй. В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., ухаан мэдрэл [хоршоо] (хүний бодит ертөнцийг мэдрэх чадвар), ухаан мэдлэг [хоршоо] (хүний боловсрол болон хийсвэрлэн бодох чадвар), мэдэц ухаан [хоршоо] (хэрэг явдлын учир зүйг ухан ойлгох чадвар), ухаан мэдээ [хоршоо] (бүх уураг тархи болон бусад эд эрхтний эрүүл үйл ажиллагаа), арга ухаан [хоршоо] (юмыг хийх эв дүй, сэтгэх чадвар), ой ухаан [хоршоо] (юмс үзэгдлийг таньж мэдэх, ухаарч ойлгох, тогтоож цээжлэх чадвар), онол ухаан [хоршоо] (байгаль ертөнц хийгээд нийгэм сэтгэхүйн тухай системийн дүгнэлт), оюун ухаан [хоршоо] (юмс үзэгдлийг танин мэдэх, нэгтгэн дүгнэх оюуны үйл ажиллагаа, ойлгож ухаарах чадвар), ухаан сэхээгүй [хоршоо] (а. Өөрийн мэдэлгүй; б. Ухвар мэдлэггүй, юм үзэж сураагүй), *ухаанд нь ухна үхэх (урагшгүй тэнэг, юм бодож сэтгэхдээ тааруу, ухаан санаанд нь юм орохоо байсан, авхаалжгүй) - Би мөн гэсэшгүй, гэсгээшгүй тэнэг байжээ. Ухаанд минь ухна үхсэн байжээ. Ээ чааваас гэж Донхор бодно. Л.Түдэв Уулын үер., *ухаан нь уландаа орох (а. Юмны учрыг авсаар олохгүй мунгинах; б. Зөнөх), *ухаан богино (юмыг ултай бодох чадваргүй), *ухаан зарах (ухаан сийлэх), *ухаан суух (а. Юмны учир начрыг ухааран ойлгодог болох; б. Буурь суурьтай болох), ухаан барагдахад үг барагдах [зүйр цэцэн үг] (а. Ном байнга уншиж мэдлэгээ тэлж байх; б. Үг яриагаар нь хүний мэдлэгийн царыг мэдэж болдог гэх мэт санаа), ухаан нь ууцандаа, санаа нь сүүжиндээ [зүйр цэцэн үг] (унхиагүй, доожоогүй, ухаан муутай гэсэн санаа), ухаан сайт удмыг тэтгэ, ухаан муут удмыг зарцал [зүйр цэцэн үг] (ухаантай хүнийг дэмжиж, тэтгэж яв гэсэн санаа); 2. Мэдрэл: ухаан алдах (а. Муужран унах; б. Тэсвэрлэж ядах, байж ядах; в. Ихэд айх), ухаан алдталаа айх (маш их айх, ухаанаа алдахаас наахнуур болтлоо айх), ухаан балартах (элий балай болох), ухаан гарах (ухаа гарах), ухаан жолоо [хоршоо] (оюун бодлын хэр хэмжээ), ухаан жолоогүй (а. Оюун бодлын хэр хэмжээ алдрах; б. Санд мэнд - Өглөө ирсэн сувилагч утсаар ухаан орсон тухай баярт мэдээ дуулгасанд Дуламцоо наашаа ухаан жолоогүй гүйлээ. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал; в. Маш их, туйлын их - Лам нар ухаан жолоогүй айж, Гомбожавын хөлийг тэврэн мөргөсөнд арай алалгүй орхив. С.Дашдэндэв. Улаан наран), ухаан муудах (а. Зөнөглөх, уймраа болох; б. Мэдрэл муудах), ухаан зулаггүй [хоршоо] (санд мэнд, яаруу сандруу) - Дан цамц өмдтэйгөө ухаан зулаггүй алга болов гэнэ. ААЗ., ухаан орох (ухаа орох) - Солгой Даржаа үүнээс даруй ухаан орж, Думхүүгийн морин тэргийг гуйн суув. Д.Нацагдорж. Үүрийн жавар, уурын чимээ;
3. Судлал, сургаал, шинжлэл, онол - Хойно өөрийн шавь Ража Шири Жагарна гэдгээс дууны ухааны шастирыг заалгав. анагаах ухаан (зүйл бүрийн өвчин, тэдгээрийг эмчлэх мөн урьдчилан сэргийлэх тухай сургаалын цогц); гүн ухаан (байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн хөгжлийн ерөнхий хуулиудыг судлах сургаал), сурган хүмүүжүүлэх ухаан (хүнийг багаас нь хэрхэн сургаж, хүмүүжүүлэх тухай онол), хувилахуй ухаан (материйн дотоод бүтэц, дотоод байгууллыг судлах мөн бодисын хувирах, өөрчлөгдөх, задрах, чанарын хувьслаас шинэ бодис үүсэн бий болох зүй тогтоолыг судлах сургаал бөгөөд байгалийн шинжлэх ухааны үндсэн зүйлүүдийн нэг, хими), шинжлэх ухаан (байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн хөгжлийн зүй тогтоолыг судлах сургаалуудын тогтолцоо, мөн тийм сургаалуудыг тус тусад нь нэрлэх нэр);
4. Учир, шалтгаан - Ямар ухаантай юм бэ мэдэхгүй. С.Удвал. Их хувь заяа., ухааныг нь дэлгэрэнгүй...
| ухаан ихтэй | тархины хийсвэрлэн сэтгэх чадвар сайтай, бодлого сайтай, юмны эв дүй, учир зүйг олохдоо сайн |
| ухаан гаргах | а. Тархины хийсвэрлэн бодох чадвараа дайчлах; б. Нарийн арга олох, мэргэн санаа гаргах; в. Заль мэх гаргах |
| ухаан заах | а. Арга сүвэгчлэх; б. Оюун бодлоор давуу болохоо үзүүлэх; в. Яаж хийх аргыг нь зааж өгөх |
| ухаан зарах | арга зам эрэлхийлэх |
| ухаан сийлэх | хүнд байдлаас гарах, ямар нэг үүрэг даалгаврыг биелүүлэх, чухал хэрэг явдлыг гүйцэлдүүлэхийн тулд нарийн арга ухаан бодож олох |
| ухаан сум | юмыг үлгэрлэх, жиших зэргээр зөв зүйг бодолхийлж олох бодлого |
| ухаан сэлбэх | арга зам зааж өгөх |
| ухаан хэрэглэх | заль мэх гаргах |
| ухааныг нь олох | үг яриа, хэрэг үзэгдлийн цаадах учир шалтгаан, санаа зорилго, төрөлх агуулгыг нь бүрэн ойлгох |
| ухааныг нь үзэх | арга гаргаж шийдвэрлэх |
| бүдүүн ухаан | ердийн бодол, энгийн туршлагаас олж авсан мэдлэг |
| нарийн ухаан | маш нарийн нягт бодож төлөвлөсөн арга |
| хар ухаан | төрөлхийн оюун, амьдралаас олж авсан мэдлэг |
| ухаан билиг | хүний сэтгэлгээний чадвар |
| ухаан бодол | хүний тархинд байх санаа бодол |
| ухаан санаа | хүний эрүүл саруул сэтгэлгээ, уураг тархины ажиллах чадвар |
| ухаан сэхээ | авхаалж самбаа, санаа бодол |
| ухаан тамир | ухаан бодол, тамир тэнхээ |
| ухаан төхөө | ухаа төхөө |
| ухаан мэдрэл | хүний бодит ертөнцийг мэдрэх чадвар |
| ухаан мэдлэг | хүний боловсрол болон хийсвэрлэн бодох чадвар |
| мэдэц ухаан | хэрэг явдлын учир зүйг ухан ойлгох чадвар |
| ухаан мэдээ | бүх уураг тархи болон бусад эд эрхтний эрүүл үйл ажиллагаа |
| арга ухаан | юмыг хийх эв дүй, сэтгэх чадвар |
| ой ухаан | юмс үзэгдлийг таньж мэдэх, ухаарч ойлгох, тогтоож цээжлэх чадвар |
| онол ухаан | байгаль ертөнц хийгээд нийгэм сэтгэхүйн тухай системийн дүгнэлт |
| оюун ухаан | юмс үзэгдлийг танин мэдэх, нэгтгэн дүгнэх оюуны үйл ажиллагаа, ойлгож ухаарах чадвар |
| ухаан сэхээгүй | а. Өөрийн мэдэлгүй; б. Ухвар мэдлэггүй, юм үзэж сураагүй |
| ухаанд нь ухна үхэх | урагшгүй тэнэг, юм бодож сэтгэхдээ тааруу, ухаан санаанд нь юм орохоо байсан, авхаалжгүй |
| ухаан нь уландаа орох | а. Юмны учрыг авсаар олохгүй мунгинах; б. Зөнөх |
| ухаан богино | юмыг ултай бодох чадваргүй |
| ухаан зарах | ухаан сийлэх |
| ухаан суух | а. Юмны учир начрыг ухааран ойлгодог болох; б. Буурь суурьтай болох |
| ухаан барагдахад үг барагдах | а. Ном байнга уншиж мэдлэгээ тэлж байх; б. Үг яриагаар нь хүний мэдлэгийн царыг мэдэж болдог гэх мэт санаа |
| ухаан нь ууцандаа санаа нь сүүжиндээ | унхиагүй, доожоогүй, ухаан муутай гэсэн санаа |
| ухаан сайт удмыг тэтгэ ухаан муут удмыг зарцал | ухаантай хүнийг дэмжиж, тэтгэж яв гэсэн санаа |
| ухаан алдах | а. Муужран унах; б. Тэсвэрлэж ядах, байж ядах; в. Ихэд айх |
| ухаан алдталаа айх | маш их айх, ухаанаа алдахаас наахнуур болтлоо айх |
| ухаан балартах | элий балай болох |
| ухаан гарах | ухаа гарах |
| ухаан жолоо | оюун бодлын хэр хэмжээ |
| ухаан жолоогүй | а. Оюун бодлын хэр хэмжээ алдрах; б. Санд мэнд; в. Маш их, туйлын их |
| ухаан муудах | а. Зөнөглөх, уймраа болох; б. Мэдрэл муудах |
| ухаан зулаггүй | санд мэнд, яаруу сандруу |
| ухаан орох | ухаа орох |
| анагаах ухаан | зүйл бүрийн өвчин, тэдгээрийг эмчлэх мөн урьдчилан сэргийлэх тухай сургаалын цогц |
| гүн ухаан | байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн хөгжлийн ерөнхий хуулиудыг судлах сургаал |
| сурган хүмүүжүүлэх ухаан | хүнийг багаас нь хэрхэн сургаж, хүмүүжүүлэх тухай онол |
| хувилахуй ухаан | материйн дотоод бүтэц, дотоод байгууллыг судлах мөн бодисын хувирах, өөрчлөгдөх, задрах, чанарын хувьслаас шинэ бодис үүсэн бий болох зүй тогтоолыг судлах сургаал бөгөөд байгалийн шинжлэх ухааны үндсэн зүйлүүдийн нэг, хими |
| шинжлэх ухаан | байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн хөгжлийн зүй тогтоолыг судлах сургаалуудын тогтолцоо, мөн тийм сургаалуудыг тус тусад нь нэрлэх нэр |
| ухааныг нь олох | учрыг нь олох |
- Өргөн хэрэглээний үг
- Явцуу хэрэглээний үг
- Аман зохиол
- Нэр томьёо
Мэдээлэл
Бусад
Сошиал сайт
Толийн тухай
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он