Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ТЭГШ I

1. Олон зүйлийн хоорондоо эн чацуу, илүү дутуугүй, адил - Тэгш шинжлэх хэрэгтэй нарийн нягт утгыг тэвдэлгүй мэдэн дэлгэрэнгүй... Субашид., тэгш сайн (маш сайн, төгс сайн), тэгш сайхан (бүх юм нь сайн сайхан, өв тэгш, төгс төгөлдөр) - Тайзу тэр байдлыг үзмэгц, тэмдэгтэйеэ магад арга өргөхийг мэдээд тэсгэлгүй мишээн инээж тэгш сайхан баясан захирна. В.Инжаннаши. Хөх судар., тэгш сэтгэлт (тэвчээртэй, хайхрамжгүй), тэгш үзэх (а. Шударга үзэх, адил хандах; б. Зэргээр харах, цуг байх), тэгш хуваах (адил тэнцүү хуваах) - Бид тэднээс олзолсон юмаа тэгш хуваана гэж жингэнэсэн дуугаар хэлж Хадаа зангийг өмөөрсөн төлөвтэй хөндлөнгөөс дуугарав. С.Удвал. Их хувь заяа., тэгш хяргах (адил хэмжээтэй хяргах), тэгш хэм (хэм тэгш, хосмолжин, тэг дундаасаа хоёр тийш адил хэмжээтэй, биес хувиргалтаар үл өөрчлөгдөх геометрийн дүрсийн чанар), тэгш хэмт (тэгш хэм бүхий), тэгш чанар (а. Адил шиг, төсөө; б. Алагчлалгүй, танил тохой таталгүй, шударга), тэгш чацуу болох (чацуу болох), тэгш ширвэсэн тэмээ (тэмээний 13-14 настайд бүх үүдэн шүднийх нь өвс ургамал таслах гадаргуу эгнээндээ зэрэгцэж ирэх), өв тэгш (сайн сайхны цогц);

2. Өөгүй, хазгай биш: тэгш газар (жигд, энхэл донхолгүй газар), тэгш тал (шулуун үргэлжилсэн тал), тэгш дэлгэрэнгүй...ширээ (хазгай биш байрлуулсан ширээ), тэгш орох [хуучирсан] (бясалгалд автах), тэгш оролдох [хуучирсан] (туйлын амгалан байдал);

3. Шулуун шууд, муруй биш - Хишигтийн инээмсэглэхэд тэгш цагаан шүд нь яралзан харагдана. Ц.Дамдинсүрэн. дэлгэрэнгүй... тэгш мод (шулуун мод), тэгш хөл (шулуун хөл), тэгш шугам (шулуун шугам), тэгш алхах (зам гажилгүй, муруй биш алхах), тэгш өндөрлөг (хавтгай оройтой, заримдаа мөргөцгөөр хязгаарлагдсан тавцант хуурай газрын уудам хэсэг);

4. Эгц, ташуу биш: тэгш өнцөг (хоёр шулуун буюу хоёр хавтгай эгц огтлолцож үүсгэсэн ерэн градус бүхий өнцөг), тэгш дэлгэрэнгүй...харах (далдирахгүй харах), тэгш дөрвөлжин (дөрвөн тал нь тэнцүү, дөрвөн өнцөг нь тэгш дөрвөлжин);

5. Хэлтгий хазгай биш: хувцсаа тэгш өмсөх (хувцсаа зөв зохистой өмсөх);

6. Хосолсон, сондгой биш: тэгш тоо (тэнцүү хуваагддаг тоо), тэгш мэдэхгүй хүн ноён сууж, тэн мэдэхгүй хүн хувь дэлгэрэнгүй...тараах [зүйр цэцэн үг] (шударга бус гэсэн санаа);

7. Хэрэг үзэгдлийн ээлжлэх дэс дараа жигд, тэнцвэртэй: судасны судалт тэгш (судасны цохилт жигд), хур бороо тэгш дэлгэрэнгүй...орох (хур бороо, нар адил тэнцүү байх);

8. [шилжсэн] Байр суурь, эрх дарх адил: тэгш байдал (нийгмийн бүх гишүүдийн бүх талын хөгжлийг хангаж чаддаг нийгмийн шударга дэлгэрэнгүй...

9. [шилжсэн] Санаа сэтгэл амар тайван - Хүүхэд нь төлөв, эхнэр авсан тул гэр мал нь өсөж, ардын засгийн ач тусад бишрэн өнө удтал амар тайван тэгш дэлгэрэнгүй...сайхнаар жаргажээ. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., сэтгэл санаа тэгш (сэтгэл санаа амар амгалан, тайван);

10. [шилжсэн] Саармаг: хэм тэгшийн бүс (төвийг сахисан бүс);

11. Хэмжээ, түвшин: тэгшид хүртлээ (түвшинд хүртлээ, хэмжээнд хүртлээ);

12. [шилжсэн] Төгс төгөлдөр: *арван хуруу тэгш (юм бүхэнд тэгш сайн, төгс төгөлдөр).

тэгш сайн	маш сайн, төгс сайн
тэгш сайхан	бүх юм нь сайн сайхан, өв тэгш, төгс төгөлдөр
тэгш сэтгэлт	тэвчээртэй, хайхрамжгүй
тэгш үзэх	а. Шударга үзэх, адил хандах; б. Зэргээр харах, цуг байх
тэгш хуваах	адил тэнцүү хуваах
тэгш хяргах	адил хэмжээтэй хяргах
тэгш хэм	хэм тэгш, хосмолжин, тэг дундаасаа хоёр тийш адил хэмжээтэй биес хувиргалтаар үл өөрчлөгдөх геометрийн дүрсийн чанар
тэгш хэмт	тэгш хэм бүхий
тэгш чанар	а. Адил шиг, төсөө; б. Алагчлалгүй, танил тохой таталгүй, шударга
тэгш чацуу болох	чацуу болох
тэгш ширвэсэн тэмээ	тэмээний 13-14 настайд бүх үүдэн шүднийх нь өвс ургамал таслах гадаргуу эгнээндээ зэрэгцэж ирэх
өв тэгш	сайн сайхны цогц
тэгш газар	жигд, энхэл донхолгүй газар
тэгш тал	шулуун үргэлжилсэн тал
тэгш ширээ	хазгай биш байрлуулсан ширээ
тэгш орох	бясалгалд автах
тэгш оролдох	туйлын амгалан байдал
тэгш мод	шулуун мод
тэгш хөл	шулуун хөл
тэгш шугам	шулуун шугам
тэгш алхах	зам гажилгүй, муруй биш алхах
тэгш өндөрлөг	хавтгай оройтой, заримдаа мөргөцгөөр хязгаарлагдсан тавцант хуурай газрын уудам хэсэг
тэгш өнцөг	хоёр шулуун буюу хоёр хавтгай эгц огтлолцож үүсгэсэн ерэн градус бүхий өнцөг
тэгш харах	далдирахгүй харах
тэгш дөрвөлжин	дөрвөн тал нь тэнцүү, дөрвөн өнцөг нь тэгш дөрвөлжин
хувцсаа тэгш өмсөх	хувцсаа зөв зохистой өмсөх
тэгш тоо	тэнцүү хуваагддаг тоо
тэгш мэдэхгүй хүн ноён сууж тэн мэдэхгүй хүн хувь тараах	шударга бус гэсэн санаа
судасны судалт тэгш	судасны цохилт жигд
хур бороо тэгш орох	хур бороо, нар адил тэнцүү байх
тэгш байдал	нийгмийн бүх гишүүдийн бүх талын хөгжлийг хангаж чаддаг нийгмийн шударга байгууллын үндсэн эрхэмлэл
тэгш бус байдал	адил бус байдал
тэгш эрх	адил эрх, тэнцүү эрх
тэгш эрх байвал төвшин нөхөрлөл байна	нөхөрлөл тэгш эрх дээр суурилдаг гэсэн санаа
сэтгэл санаа тэгш	сэтгэл санаа амар амгалан, тайван
хэм тэгшийн бүс	төвийг сахисан бүс
тэгшид хүртлээ	түвшинд хүртлээ, хэмжээнд хүртлээ
арван хуруу тэгш	юм бүхэнд тэгш сайн, төгс төгөлдөр