1. Барих гэдгийн эсрэг утга; барьсан, уясан, бэхэлсэн юмыг сул чөлөөтэй болгох, тайлах, харвах: буу дэлгэрэнгүй...
тавих (буудах, хий буудах), гүү тавих (а. Барьж сааж байсан гүүг намар саахаа болих; б. Уяатай байсан унагыг суллаж эхэд нь хөхүүлэх), ижилд нь тавих (ижил сүрэгт нь нийлүүлэх), морь тавих (а. Унаа морьдыг идээшлүүлэхээр сул тавих, ижилд нь нийлүүлэх; б. Өөрийн морийг бусдын адуун сүрэгт нийлүүлэх; в. Хурдны морь гарааны зурхайгаас эргэх) морь тавих газар (уралдааны хурдан морийг анх эхлэн давхиулах газар, уралдааны морийг гараанаас нь гаргах), нохой тавих (нохой сул болгох), сум тавих (сум харвах), уяаг нь тавих (уяаг нь тайлах), цулбуурыг нь тавих (уяа, цулбуурыг сул орхих), *зангаа тавихгүй (сурсан, дадсан дадал зуршлаа хялбар орхихгүй);буу тавих | буудах, хий буудах |
гүү тавих | а. Барьж сааж байсан гүүг намар саахаа болих; б. Уяатай байсан унагыг суллаж эхэд нь хөхүүлэх |
ижилд нь тавих | ижил сүрэгт нь нийлүүлэх |
морь тавих | а. Унаа морьдыг идээшлүүлэхээр сул тавих, ижилд нь нийлүүлэх; б. Өөрийн морийг бусдын адуун сүрэгт нийлүүлэх; в. Хурдны морь гарааны зурхайгаас эргэх |
морь тавих газар | уралдааны хурдан морийг анх эхлэн давхиулах газар, уралдааны морийг гараанаас нь гаргах |
нохой тавих | нохой сул болгох |
сум тавих | сум харвах |
уяаг нь тавих | уяаг нь тайлах |
цулбуурыг нь тавих | уяа, цулбуурыг сул орхих |
зангаа тавихгүй | сурсан, дадсан дадал зуршлаа хялбар орхихгүй |
сандлыг ширээний хажууд тавих | сандлыг ширээний хажууд байрлуулах |
ширээн дээр тавих | ширээн дээр байрлуулах |
ааруул тавих | шахсан аарцыг утсаар зүсэж жижиглэн дэлгэцэн дээр байрлуулж хатаах |
хөл тавих | а. Хөлөөрөө газар гишгэх; б. Анх гишгэх, түрүүлж орох; в. [шилжсэн] Бие дааж амьдрах |
хөл тавих зайгүй | а. Маш зайгүй, сул орон зай байхгүй; б. [шилжсэн] Эмх замбараагүй |
хойш тавих | а. Юмыг ар тийш нь байрлуулах; б. [шилжсэн] Ажил хэргийг дараа хийхээр хойшлуулах |
хүүхдээ хүрдэнд тавих | хүрдэнд хүүхдээ өргөх |
дээж тавих | а. Дээжийг нь авч үлдэх; б. Дээжийг нь өргөх |
занга тавих | а. Ан амьтны нүх, ичээний амсар, байнга явдаг гүйдлийн замд тухайн ан амьтныг зайлшгүй өртөж баригдахаар зангаа байрлуулах; б. [шилжсэн] Бусдын гарцаагүй осол эндэл гаргах нөхцөл байдлыг башир аргаар бий болгох |
гох дэгээ тавих | саад хийх |
тавьснаа идэж санаснаа ярих | ухвар мөчид байх, хөнгөн хийсвэр байх, юманд ухаан бодлогогүй хандах гэсэн санаа |
тавьж идэх мах биш таргалуулж унах унаа биш | ажил хэргийг дараа гэж хойш бүү тавь гэсэн санаа |
гуталд зан тавих | гутлын уланд шир зэргийг давхарлан оёх, хадах |
жин тавих | а. Юмаар жигнэх, халаах; б. [шилжсэн] Бусдыг битүүгээр егөх |
нөхөөс тавих | нөхөх |
төөнө тавих | хатаасан эмийн өвсөөр бэлтгэсэн зүйлийг шатааж дулааны элчээр нь биеийн тодорхой цэгт үйлчлэх уламжлалт эмнэлгийн арга |
архи тавих | архиар дайлах, архи гаргах |
найр тавих | хүндэтгэх |
гүүр тавих | гүүр барих |
гэрэл тавих | гэрэлтэй болгох |
зам тавих | зам барих, замтай болгох |
радио тавих | радиотой болгох |
утас тавих | утастай болгох |
шат тавих | шаттай болгох |
гал тавих | түймэр асаах, гал асаах |
үндсийг тавих | аливаа юмны шинээр эхлүүлэх |
үүсвэр тавих | үүсгэх |
эхлэл тавих | ямар нэг зүйлийг эхлүүлэх, суурь тавих |
гадаа тавих | дотор байсан зүйлийг гадаа гаргах |
наранд тавих | наранд ээх, хатаах |
салхинд тавих | салхинд хатаах |
хүн тавих | хүнийг хөдөө хээр ил оршуулах |
хүн тавих | хүн оршуулах |
хүн тавьдаг газар | оршуулгын газар |
ясаа тавих | үхэх |
амь тавих | а. Үхэх, нас барах; б. Ихэд дотночлох; в. Үхэлдэх |
шаардлага тавих | ажлыг гүйцэтгүүлэхээр шавдуулах |
нэрээ тавих | нэрээ бичих |
оо тавих | оо түрхэх |
тоо тавих | тоо бичих |
тэг тавих | цэглэх |
энгэсэг тавих | а. Эхнэр хүний хацар дээр улаан будгаар мэнгэ хийх; б. Энгэсэг түрхэх |
асуулт тавих | асуулт асуух |
дуу тавих | а. Бархирах; б. Уйлах |
ерөөл тавих | ерөөл хэлэх |
илтгэл тавих | илтгэх |
өгүүлэл тавих | ямар нэг юманд дургүйцэн олон юм ярих |
тайлан тавих | тайлагнах, ажил хэргийг дуусахад хийсэн бүтээсэн дүгнэж цэгнэх |
хараал тавих | хараах, хүн амьтныг муу болог хэмээн муугаар хэлэх |
цуурхал тавих | цуу яриа дэлгэрүүлэх, худал яриа дэлгэрүүлэх |
шаардлага тавих | шаардан хэлэх |
орь дуу тавих | энэлж шаналан чангаар уйлах |
буга тавих | нэг төрлийн тоглоом тоглох |
даам тавих | даам тоглох |
хөзөр тавих | хөзөр тоглох |
шатар тавих | шатар тоглох |
мад тавих | а. Хэлэлцэхэд хэлэх үггүй болгох; б. Шатар тоглоход эсрэг талын ноёныг нүүдэлгүй болгох |
мөрий тавих | ямар нэг зүйлээр дэнчин тавьж алдаж хожигдсон нэг нь дэнчингээ алдах, мөрийцөх |
бөх тавих | бөхийг барилдуулахаар гаргах |
азарга тавих | эр адууг хээлтүүлэгч болгохоор хөнгөлөлгүй орхих |
буур тавих | а. Уяатай байсан буурыг суллах; б. Ингэ хээлтүүлэхээр буур сонгох |
бух тавих | эр үхрийг хээлтүүлэгч болгохоор засаж хөнгөлөлгүй үлдээх |
хуц тавих | эр хонийг эцэг мал болгохоор хөнгөлөлгүй үлдээх |
даамал тавих | даамал болгох |
дарга тавих | дарга болгох |
өндөр албан тушаалд тавих | ямар нэг өндөр албан тушаалд томилох |
ган тавих | урт удаан үргэлжилсэн хуурай халуун үед бороо хур орж ган тайлах |
өдөр тавих | өдөр урт болох, өдрийн гэрэлтэй хугацаа нь их болох |
цаг тавих | урин дулаан цаг ирэх |
анхаарал тавих | санаа сэтгэлээ хандуулах |
нүд тавих | машид анхааран харах, ширтэх |
санаа тавих | анхаарал халамжтай байх |
чих тавих | а. Машид анхааран чагнах - Гэтэл одоо дагуулж яваа хүн гурав дахь хаалга руу өлмийгөөрөө гишгэлэн хүрээд, чих тавин чагнан зогсов. Д.Намдаг. Цаг төрийн үймээн; б. Сураг мэдээ сонсохыг хичээх - Дорж тайж ойрдоо хол ойрын чимээ чагнан чих тавьдаг болжээ. Л.Чойжилсүрэн. Морин төвөргөөн |
салхи тавих | салхилах |
шороо тавих | шороогоор шуурах |
шуурга тавих | шуургалах, хүчтэй салхи салхилж шуурга болох |
май тавих | утаа ихээр гаргах |
жүжиг тавих | а. Жүжгийн зохиолыг тайзан дээр амилуулах; б. [шилжсэн] Олны анхаарал татсан зохиомол үйлдэл хийх |
кино тавих | кино үзүүлэх |
концерт тавих | концерт тоглуулах |
ажлын хувцас тавих | ажлын хувцас олгох |
цалин тавих | цалин өгөх |
чөлөө тавих | чөлөө олгох |
зурагт тавих | зурагт асаах, ажиллуулах |
пянз тавих | пянз тоглуулах |
радио тавих | радио асаан сонсох |
найр тавих | эелдэг, зөөлөн зан гаргах, зөвшөөрөх |
саах тавих | саахалт айлууд хоорондоо саах нийлүүлэх, саахалт хоёр хотынхон хоорондоо саах зөрүүлэх |
сүрэг тавих | малаа айлд байлгаж бусдаар маллуулах |
араар нь тавих | а. Нүднээс далдуур чадах, дөнгөх; б. Эхнэр буюу нөхрөөсөө далдуур өөр хүнтэй явалдах |
тагнуул тавих | тагнуулчийг илгээх, явуулах |
тэмдэг тавих | таних тэмдэг хийх, таних тэмдэг бий болгох |
хойш тавих | хойшлуулах, хойргоших |
хориг тавих ~ хорио тавих ~ хориг тавих | а. Хориг бий болгох; б. Хорио тогтоох; в. Хориггүй болгох |
хугацаа тавих | а. Хугацаа тогтоох; б. Хугацаа сунгах |
цээр тавих | а. Цээр бий болгох; б. Цээргүй болгох |
өр тавих | өртэй болох |
мэдээ тавих | мэдрэл алдах |
мэдээ тавих | сонин сэтгүүлд мэдээ нийтлэх |
морио тавиад мөнгө авах | морио барьцаалаад мөнгө авах |
дур тавих | дур хүсэл ханах |
тавьж туух | а. Юу ч үгүй үлдэх; б. Мөрийгөө алдах; в. [шилжсэн] Ямар нэг өвчнөөр ойр дотнынхоо хэн нэгнийг алдах |
төлгө тавих | төлгө буулгаж хүний хувь төөрөг, хэрэг явдлыг урьдчилан таах |
сахал тавих | сахлаа ургуулах |
гэзэг тавих | эрэгтэй хүн, хүүхдийн үсийг авахгүйгээр засаж ургуулах |
дүн тавих | сурсан мэдсэн зүйлийнх нь хэр хэмжээнд таарсан үнэлгээ өгөх |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он