НУДАРГА

1. Монгол дээлийн ханцуйны үзүүрт хийх туурайн хэлбэртэй хөвөө - Уулын жавар унана хэмээн унаган туурай нударга дэлгэрэнгүй... Д.Пүрэвдорж. Хөх даалимбан тэрлэг., нударга буулгах (а. Нударгаа доош нь унжуулах - Тэгснээс дээлийн нударгыг буулган хоёр ханцуйгаа нийлүүлэн хоёр нударганы омгийг гадагш хандуулан баривал яг л ембүү мөнгө мэт харагдана. Х.Нямбуу. Хамгийн эрхэм ёсон; б. [шилжсэн] Зодох), нударгаа сэгсчих (дээлийн үзүүрт байх туурайн хэлбэрт зүйлээ олон дахин сэгсрэх) - Нударгаа сэгсчин ялаа шумуул үргээнэ. О.Цэндсүрэн. Халуун салхи., нударга сөхөх (нударгаа эргүүлэх), нударга тавих (нударга унжуулах), нударга шамлах (нударгаа сөхөн зодохыг завдах), булган нударга (булганы арьсаар хийсэн нударга) - Булган нударгаа буулгаад, буруу зөвгүй дэвээд… байж гэнэ. Халх ардын тууль., хар хурган нударга (хар хурганы арьсаар хийсэн нударга), нударган үндэс [ургамал] (өндөрдүү, модон дотор ургадаг олон наст өвс; үндэс нь эмд орно), шувуун нударга [ургамал] (ууланд ургах, үндсээр нь гурил хийж идэх нэг зүйл навчирхаг ногоо);


2. Зангидсан гар: нударга зангидах (гарын таван хурууг чанга атгах) - Нударга зангидан босож ирэв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., нударга далайх (гараа зангидан цохихыг завдах), нударга гүйлгэх (нударга зангидан ёврох, цохих), нударга амсуулах (зодох), нударга зөрүүлэх (зодолдох), нударгаар үзэлцэх (мод чулуу зэрэг ямар нэгэн зэвсэг хэрэглэлгүй гараар зодолдох), нударган зодоон (гараар хүч үзэн тэмцэлдэх нь), нударган эрдэм (зэвсэг хэрэглэлгүйгээр гараар тулалдах урлаг), нулимс унагахаар нударга зангид [зүйр цэцэн үг] (зовлон тохиолдоход сэтгэлийн хат, тэвчээртэй байх хэрэгтэй гэсэн санаа), ухаантай хүн үгээрээ сургах, ууртай хүн нударгаараа сургах [зүйр цэцэн үг] (хүн бүрийн сургах арга адилгүй гэсэн санаа);
3. [шилжсэн] Дадлага, чадвар: нударга суух (дадал, чадвартай болох);
4. Өөрийн чадал чинээ, эрх мэдлээрээ түрээ барих байдал: нударга заах (а. Дадлага, чадвараараа тэргүүлэх; б. Хүчээр үзэх) - дэлгэрэнгүй...
5. Хүч чадалтай, төлөв төвшин - Тэднийх чинь нударгатай айл байна. Яриа., нударгатай сайхан эр дэлгэрэнгүй... (төлөв төвшин сайхан эр байна).

нударга буулгах а. Нударгаа доош нь унжуулах Тэгснээс дээлийн нударгыг буулган хоёр ханцуйгаа нийлүүлэн хоёр нударганы омгийг гадагш хандуулан баривал яг л ембүү мөнгө мэт харагдана. Х.Нямбуу. Хамгийн эрхэм ёсон б. [шилжсэн] Зодох
нударгаа сэгсчих дээлийн үзүүрт байх туурайн хэлбэрт зүйлээ олон дахин сэгсрэх
нударга сөхөх нударгаа эргүүлэх
нударга тавих нударга унжуулах
нударга шамлах нударгаа сөхөн зодохыг завдах
булган нударга булганы арьсаар хийсэн нударга
хар хурган нударга хар хурганы арьсаар хийсэн нударга
нударган үндэс өндөрдүү, модон дотор ургадаг олон наст өвс үндэс нь эмд орно
шувуун нударга ууланд ургах, үндсээр нь гурил хийж идэх нэг зүйл навчирхаг ногоо
нударга зангидах гарын таван хурууг чанга атгах
нударга далайх гараа зангидан цохихыг завдах
нударга гүйлгэх нударга зангидан ёврох, цохих
нударга амсуулах зодох
нударга зөрүүлэх зодолдох
нударгаар үзэлцэх мод чулуу зэрэг ямар нэгэн зэвсэг хэрэглэлгүй гараар зодолдох
нударган зодоон гараар хүч үзэн тэмцэлдэх нь
нударган эрдэм зэвсэг хэрэглэлгүйгээр гараар тулалдах урлаг
нулимс унагахаар нударга зангид зовлон тохиолдоход сэтгэлийн хат, тэвчээртэй байх хэрэгтэй гэсэн санаа
ухаантай хүн үгээрээ сургах, ууртай хүн нударгаараа сургах хүн бүрийн сургах арга адилгүй гэсэн санаа
нударга суух дадал, чадвартай болох
нударга заах а. Дадлага, чадвараараа тэргүүлэх; б. Хүчээр үзэх
нударган баян а. Ядуусыг дарлан мөлжигч баян этгээд Орилоо Цамбыг мөлжигч нударган гэсэн гэдэг шүү. Л.Түдэв. Уулын үер б. Үе дамжсан хөрөнгөтөн
нударгатай сайхан эр байна төлөв төвшин сайхан эр байна