ИЛД I

1. Хоёр талдаа иртэй, шулуун, хуйд дүрж зүүх, сэлмээс арай бага, ган төмрөөс хийсэн хүйтэн зэвсэг - Бэлгүтэйн зүүн дэлгэрэнгүй... Монголын нууц товчоо., дам илд (том илд) - Иш урт ир агуу их илдийг дам илд хэмээмүй. Гучин зургаат тайлбар толь., хатан илд (хат сайт илд) - Харьтан дайсантай цавчилдах, хатан илд тань хурц болтугай! Б.Ринчен. Гүнж., илд бамбай [хоршоо] (халз тулалдаан үед цавчих хамгаалах зэвсэг, хэрэглэл), илд жад [хоршоо] (халз тулааны үед цавчих, хатгах хүйтэн зэвсэг) - Илд жадыг сурсан нь хувилгаан мэт хурц, харвах намнахыг боловсорсон нь салхи адил түргэн. В.Инжаннаши. Хөх судар., илд зэвсэг [хоршоо] (илд мэс тэргүүтэн хүйтэн зэвсэг), илд сүх [хоршоо] (халз тулаанд хэрэглэх, богино болон урт иштэй, цавчих хүйтэн зэвсэг) - Илд сүх барьсан ард ханцуй шуун, хормой сойж, шаламгайлан зогсох нь маш аймшигтай сүртэй. В.Инжаннаши. Хөх судар., илд сэлэм [хоршоо] (нэг ба хоёр талдаа иртэй, байлдаан тулаанд хэрэглэх нэг төрлийн цавчин тасчих хүйтэн зэвсэг) - Илд сэлэм хэрэглэх эрдмийг зааж өгөөд, сурган өгүүлрүүн… В.Инжаннаши. Хөх судар., илд хурц боловч ус тасалж чадахгүй [зүйр цэцэн үг] (хүчтэй зүйлд ч дийлэхгүй юм бий гэсэн санаа);


2. [шилжсэн] Арга заль - Урин тачаангуйн хурц илдийг боловсруулахын эрдмийг судалсан хүүхэн Иүй Бай-хуа гэдэг Цэрэнлхам цагаан харыг дэлгэрэнгүй... Д.Нацагдорж. Зохиолууд.

дам илд том илд
хатан илд хат сайт илд
илд бамбай халз тулалдаан үед цавчих хамгаалах зэвсэг, хэрэглэл
илд жад халз тулааны үед цавчих, хатгах хүйтэн зэвсэг
илд зэвсэг илд мэс тэргүүтэн хүйтэн зэвсэг
илд сүх халз тулаанд хэрэглэх, богино болон урт иштэй, цавчих хүйтэн зэвсэг
илд сэлэм нэг ба хоёр талдаа иртэй, байлдаан тулаанд хэрэглэх нэг төрлийн цавчин тасчих хүйтэн зэвсэг
илд хурц боловч ус тасалж чадахгүй хүчтэй зүйлд ч дийлэхгүй юм бий гэсэн санаа
Ижил үг:

ИЛД II

ИЛД III:

ИЛД IV: