Монгол хэлний их тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

ГОЛ III

1. Юмны дотоод төвд байгаа зүйл: голгүй хөлдөх (тас хөлдөх), бууны гол (сум явах дэлгэрэнгүй...

2. Юмны дотоод төвд байгаа чухал, үндсэн зүйл: гол анхаарал (үндсэн анхаарал), гол арга (үндсэн арга) - Тэр дэлгэрэнгүй.... Д. Намдаг. Цаг төрийн үймээн., гол асар (төв асар) - Очир заан учраагаа тун амархан хаячхаад, гол асар тийш дэлж явна. Ш. Сүрэнжав. Гангатын Гарьд магнай., гол баатар (зохиолын голлох баатар, үндсэн дүр) - Энэ гурвын нэг бол киноны гол баатар Чимэд, хорин настай бядлаг залуу, шинэвтэр цагаан нэхий дээлтэй, үнэгэн лоовууз шилэн дээрээ хаяжээ. Л. Ванган. Түмний нэг., гол багана (а. Байшин барилгын тулах хүчний дийлэнхийг дааж буй багана; б. Үйлдэх бүтээх үйл явдалд голлон эрхэлж буй хүн - Н. Банзрагч гуайн энэ сайхан сэтгэл, энэ гэгээн хүсэл мөрөөдлийн гол багана нь Дэрэнд төрж, дэлхийг дагуулсан их дууч Намжилын Норовбанзад гуай байсан юм. Д. Төрбат. Чандманийн түлхүүр), гол газар (төв газар) - Энэ хийд аль хоёр зууны тэртээгээс монголчууд ирж, шашны боловсрол олдог, холоос зорьж ирсэн мөргөлчид ч саатдаг гол газар байв. Л. Чойжилсүрэн. Дилав Хутагт., гол гогцоо (үйл явдлын учир зангилаа) - Амьдрал ахуйн гол гогцоо болсон мал сүргээ өсгөнө. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., гол дунд (төв дунд) - Түг түмэн тотины гол дунд нь тойруулан сийлсэн түгээмэл гэрэлт нар сар хоёр. Халх ардын тууль., гол ёс (хүн нийтийн дагаж мөрдвөл зохих зүйл), гол зам (а. Хүн амьтны явах зорчих төв буюу дардан их зам - Эсрэг талын гудамжны өндөр байшингуудын сүүдэр гол зам тэгнэн унаж, хүмүүсийн хөл хөдөлгөөн түрүүнийхээсээ арай татарсан байв. С. Пүрэв. Сүүдэр догшрох цаг; б. Улс нийгмийн мөрдөн дагаж явах гол зарчим), гол нутаг (үндсэн нутаг) - Онгийн цагаан нуур гэдэг бол Өөлдийн гол нутаг. Хув Нагваралын тууж., гол мах (сээр нурууны дагуу голын хоёр хажуу дагуугийн зурвас мах), гол нуруу (а. Байшин барилгын их нуруу, ноён нуруу; б. Юмны ихэнх төлөвийг эзэлсэн хувь - Өвгөн минь энэ чинь таны амь зуулгын гол нуруу биш шүү дээ. Л. Түдэв. Нүүдэл суудал), гол өрсөлдөгч (үндсэн өрсөлдөгч) - Наадамчид арслан Сэнгэ, мөнөөх Далай заан хоёрыг гол өрсөлдөгчөө гэж үзэж байгаа бололтой. Д. Норов. Өвгөн шувуу., гол сүнс (үйл явдлын чухамхүү ноцтой газар) - Энэ номын гол сүнс нь энэ бүлэг. Б. Бааст. Юмдүүжин., гол аялга (бичгийн хэлний зонхилох суурь аялга), гол сэдэв (маш чухал сэдэв) - Эх орноосоо хол байх тусам эх орны тухай яруу шүлэг зүрх сэтгэлээс нь урсан гардаг болохыг түүний уран бүтээлийн гол сэдэв нотлох ажээ. Л. Түдэв. Чандманийн түлхүүр., гол төв (төв чиг) - Өчүүхэн атгагт сэтгэл ихэдсэн тул гол төвийг алджээ. В.Инжаннаши. Хөх судар., гол утга (үндсэн утга) - Тэр үгийн гол утга нь эцсийн бүлэгт үйлдвэрийн төлөвлөгөөг биелүүлнэ гэсэн жирийн ойлголтын товч томъёолол юм. С. Эрдэнэ. Хайрын нарсан төгөл., гол хэрэг (чухал хэрэг) - Эрхэм улсыг зорьж ирсэн бидний гол хэрэг бараг бүтсэнгүй нь нэн харамсалтай боловч орос орон монгол улсад өмөг түшиг болох юм гэдэг итгэлээ төлөөний хүмүүс бид одоо гээгээгүй байна. Ж. Пүрэв. Аянга., гол цохилт (шийдвэрлэх цохилт), гол шалтгаан (үндсэн шалтгаан) - Энэ айлын яриа хөөрөө, баяр баясгалан, сандрал бачимдал аль бүхний гол шалтгаан нь Борхүү болжээ. С. Эрдэнэ. Өдрийн од., гол сүүл (хяргуйн сүүлийн дундах хоёр урт өд), голыг нь барих (а. Голлон явах; б. Дундыг баримтлах; в. [шилжсэн] Үнэн зөвийг баримтлах) - Цэцгээ өөрөө гол буруутан болж байгаа гэнэ. С.Удвал. Та бид уулзана., гол иргэн [хуучирсан] (үндсэн иргэн, язгуурын уугуул хүмүүс), гол мянган [хуучирсан] (Чингис хааны хувийн мянган, төв мянган), дээлийн гол [доромж] (а. Маш туранхай - Олон хоног халуун өвчинд шаналж байхад баян Дангаагийн хоньчин чавганц өргөн асарч байсны ачаар үхлийг давж, яс арьс хоёроо хээр хаяулалгүй дээлийн гол болж үлджээ. Ч. Лхамсүрэн. Буурал өвгөн; б. Хөдөлгөөн муутай, дорой гэсэн санаа - Би гэдэг хүн заримдаа барьсан тавьснаа ч мэддэггүй, элий балай, дээлийн гол болжээ. Т. Султаан. Сүмбэр уулс), гол эзэн, гуулин бурхан [зүйр цэцэн үг] (эзэн суух этгээд гэж хошигнон хэлэх үг);

3. Бөмбөрцгийн эргэдэг хийн зам.

голгүй хөлдөх	тас хөлдөх
бууны гол	сум явах хөндий төмөр
лааны гол	лаа асах шижим
модны гол	модны цул
өвсний гол	шилбэ
тэрэгний гол	хоёр дугуйг холбох урт мод буюу төмөр
зулын гол	зул асах шижим
гол анхаарал	үндсэн анхаарал
гол арга	үндсэн арга
гол асар	төв асар
гол баатар	зохиолын голлох баатар, үндсэн дүр
гол багана	а. Байшин барилгын тулах хүчний дийлэнхийг дааж буй багана; б. Үйлдэх бүтээх үйл явдалд голлон эрхэлж буй хүн
гол газар	төв газар
гол гогцоо	үйл явдлын учир зангилаа
гол дунд	төв дунд
гол ёс	хүн нийтийн дагаж мөрдвөл зохих зүйл
гол зам	а. Хүн амьтны явах зорчих төв буюу дардан их зам; б. Улс нийгмийн мөрдөн дагаж явах гол зарчим
гол нутаг	үндсэн нутаг
гол мах	сээр нурууны дагуу голын хоёр хажуу дагуугийн зурвас мах
гол нуруу	а. Байшин барилгын их нуруу, ноён нуруу; б. Юмны ихэнх төлөвийг эзэлсэн хувь
гол өрсөлдөгч	үндсэн өрсөлдөгч
гол сүнс	үйл явдлын чухамхүү ноцтой газар
гол аялга	бичгийн хэлний зонхилох суурь аялга
гол сэдэв	маш чухал сэдэв
гол төв	төв чиг
гол утга	үндсэн утга
гол хэрэг	чухал хэрэг
гол цохилт	шийдвэрлэх цохилт
гол шалтгаан	үндсэн шалтгаан
гол сүүл	хяргуйн сүүлийн дундах хоёр урт өд
голыг нь барих	а. Голлон явах; б. Дундыг баримтлах; в. [шилжсэн] Үнэн зөвийг баримтлах
гол иргэн	үндсэн иргэн, язгуурын уугуул хүмүүс
гол мянган	Чингис хааны хувийн мянган, төв мянган
дээлийн гол	а. Маш туранхай; б. Хөдөлгөөн муутай, дорой гэсэн санаа
гол эзэн гуулин бурхан	эзэн суух этгээд гэж хошигнон хэлэх үг