ГАДАА I

1. Юмны дотор биш, гадна - Майхан дотроо хаяа руу нь шурган хэвттэл гадаа шуугиан гарлаа.дэлгэрэнгүй... гадаа гарах (гэр, байшин зэргийн дотор талаас гадагш гарах) - Харанхуйд гадаа гарах болбол ямагт ээжийг дагуулна. П. Баярсайхан. Аав өвөл ирнэ., гадаа гэртгүй (а. Хааяагүй, энд тэндгүй; б. Гэрийн дотно болон гадна) - Зул сарын 25-нд Ховдынхон гадаа гэртгүй зул асааж, хийморь шүтээнээ чимж, цагаалга бэлдэж, Хатанбаатарынхныг угтав. С. Удвал. Их хувь заяа., залхуугийн гадаа түлшгүй, залгидгийн гэрт хүнсгүй [зүйр цэцэн үг] (залхуу хойрго хүнийг шоглож хэлэх үг), хөлийн хумс нь хөдөө тийшээ, гарын хумс нь гадаа тийшээ (гар хөлийн хумс урт ургасан тохиолдолд шоглож хэлэх үг);


2. Хөдөө, хээр - Мал сүргээ хээр хөдөө хонуулах аваас чононоос аврахыг гуйж малчин хүн Долоон бурхан одонд л тахил өргөдөгсөн. дэлгэрэнгүй...., хөдөө гадаа [хоршоо] (суурин газраас зайдуу, хүний хөл багатай газар) - Би сүүлийн хэд хоног хөдөө гадаа яваад олж үзээгүй хоцорсон хэд хэдэн сонин сэтгүүлийг худалдан авлаа. Д. Мягмар. Анхны жилийн алхаа., хээр гадаа [хоршоо] (эзгүй газар, хөдөө) - Дулмаа минь үдшийн харанхуйгаар хээр гадаа уйлаад яахав. П.Хорлоо. Багш., *гадаа гандаж, хөдөө хөхрөх (өвөл зун, өдөр шөнө, хөдөө гадаагүй ажиллан бэрхийг туулах) - Хээр хонож, хэц дэрлэж, гадаа гандаж, хөдөө хөхөрч яваад хоосон хоцорсон малчдын мөнгийг олгуулахад энэ тавин ланг зарна аа гэжээ. Д.Маам. Газар шороо;
3. Энүүхэн, ойрхон: гадаа байгаа (ойрхон гэрийн гадаа байгаа) - Уг нь гадаа байгаа банзнаас ганцыг хуга цохиод зуухаа галладагсан дэлгэрэнгүй... Р. Ганбат. Хужир нугадаа очих юмсан., *гадаа ирэх (аливаа юм их ойртох) - Унасан эзэн хазгай суун гадаа ирэх нь бахтай билээ. М. Ширчинсүрэн. Дөрвөн мөрт;

4. Дэргэд, хажууд - Га гүний гадаа дөрвөн ханат жижиг бор гэр босож Магсаржавынх хэмээн нэрлэгдэх боллоо. С.Удвал. Их хувь заяа;
5. Гадна тал - Байшингийн гадаа талыг цагаанаар будна шүү. И.Дамбажав. Монгол үгийн далай.

гадаа гарах гэр, байшин зэргийн дотор талаас гадагш гарах
гадаа гэртгүй а. Хааяагүй, энд тэндгүй; б. Гэрийн дотно болон гадна
залхуугийн гадаа түлшгүй, залгидгийн гэрт хүнсгүй залхуу хойрго хүнийг шоглож хэлэх үг
хөлийн хумс нь хөдөө тийшээ, гарын хумс нь гадаа тийшээ гар хөлийн хумс урт ургасан тохиолдолд шоглож хэлэх үг
хөдөө гадаа суурин газраас зайдуу, хүний хөл багатай газар
хээр гадаа эзгүй газар, хөдөө
гадаа гандаж хөдөө хөхрөх өвөл зун, өдөр шөнө, хөдөө гадаагүй ажиллан бэрхийг туулах
гадаа байгаа ойрхон гэрийн гадаа байгаа
гадаа ирэх аливаа юм их ойртох
Ижил үг:

ГАДАА II