БООХ

1. Тарсан, задарсан юмыг эмхлэх, хуйлах, баглах: толгой боох (толгойгоо алчуур, ороолтоор ороох), дэлгэрэнгүй...


2. Уях, хүлэх, зангидах, тогтоох: зангидаж боох (зангидан уях), хөвөрхий боох (амархан тайлагдахаар уях) - Боох дэлгэрэнгүй... Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир;

3. Битүүлэн хамгаалах, таглан ороох: шарх боох (шарх битүүлэн ороох) - Би ч өөрийнхөө шарх боосуу. Б.Ринчен. Заан залуудай;
4. Халхлах, таглах: нүд боох (нүд таглах) - Магсаржав хоолой засаад чимээ алдан хатны нүд боосон хойно суудал солин, дахин нэг үг дэлгэрэнгүй... С.Удвал. Их хувь заяа;
5. Нарийсах, бачуурах: хоолой боох (хоолой бачуурах), амьсгал боох (амьсгалж чадахгүй болох);
6. Боомилох: боож алах (боомилон үхүүлэх), *боож үхэх бор шидэмсгүй (юу ч үгүй, туйлын ядуу), *боож үхэх бор дэлгэрэнгүй... (сандарч бачимдан яахаа мэдэхээ байх гэсэн санаа) - Хүн хүнийг ойлгохгүй байх шиг хэцүү юм хүний амьдралд юу байх вэ! Үүнээс болж хүн “боож үхэх бор шидэмс эрэх нь холгүй” болж. Д.Урианхай. Халуун зуны сүүдэр;

7. Хориг саад хийх, хяхах хавчих: хавчин боох (хяхан хавчих) - Манай улсын эсрэг хавчин боох бодлого явуулж, зав л гарвал бидэнд дэлгэрэнгүй... Б.Полевой. Эцсийн бүлэгт., [анагаах] үрийн суваг боох (үр тогтоохыг болиулах); 8. Үнэрхэх, харамлах: хөсгөөр боох (ачлага хөсөг өгөхгүй үнэрхэх), боох хясах [хоршоо] (хяхах, хавчих), хаах боох [хоршоо] (а. Юмыг чөлөөтэй нэвтрүүлэхгүйн тулд хаалт боолт хийх; б. Хавчих, гадуурхах); 9. Хаах, саатуулах - Урсаж байгаа голыг уулын чулуугаар боох шиг... Ч.Лхамсүрэн. Хүрэн морь; 10. [яриа] Боодог хийх: тарвага боох (тарваганы боодог хийх), ямаа боох (ямааны боодог хийх) - За ингээд хүүхнүүд хониныхоо гэдэс цэвэрлэх ажилдаа, харцуул мах чанах, ямаа боох ажилдаа орлоо. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн.

амьсгал боох

амьсгалж чадахгүй болох

толгой боох

толгойгоо алчуур ороолтоор ороох

цаасаар боох цаасаар баглах, цаасанд хуйлах
үрийн суваг боох

үр тогтоохыг болиулах

баглаж боох баглах
тунтуйлж боох түнтийлгэж нягтруулан баглах
боох цуглах баглаж бөөгнөрүүлэх
эрэх боох хүлж баглах, уяаг нь мушгин чангаруулах
зангидаж боох зангидан уях
хөвөрхий боох амархан тайлагдахаар уях
шарх боох шарх битүүлэн ороох
нүд боох нүд таглах
хоолой боох хоолой бачуурах
боож алах боомилон үхүүлэх
боож үхэх бор шидэмсгүй

юу ч үгүй, туйлын ядуу

боож үхэх бор шидэмс эрэх

сандарч бачимдан яахаа мэдэхээ байх гэсэн санаа

хавчин боох хяхан хавчих
хөсгөөр боох ачлага хөсөг өгөхгүй үнэрхэх
боох хясах хяхах, хавчих
хаах боох

а. Юмыг чөлөөтэй нэвтрүүлэхгүйн тулд хаалт боолт хийх; б. Хавчих, гадуурхах

тарвага боох тарваганы боодог хийх
ямаа боох ямааны боодог хийх