1. Өөрийн биеийг тээж төрүүлсэн эмэгтэй болон эмэг эх: нагац эх (эхийн төрлийн эх) - Залуу эр ер дэлгэрэнгүй...
бусын хүчээр нагац эхээ чирээд хэдэн алхам өнгөрөв. Б.Нямаа. Арандалынхан., хадам эх (ханилсан эр эм хоёрын эрийн эх нь эмэгтэйд, эмийн эх нь эрэгтэйд хадам эх болно) - Хадам эх нь энэ Доржпаламыг Ма ноёны хүү мөн гэж баталж байв. С.Дашдэндэв. Улаан наран., хойд эх (төрсөн эхийн дараа, төрсөн эцэгтэй ханилсан эх) - Миний эх бол хойд эх ч гэсэн миний эх юм. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., хөтөлт эх (тээж төрүүлээгүй боловч хөхөө хөхүүлж өсгөсөн эх), төрүүлсэн эх (тээж төрүүлэн, өсгөн бойжуулсан эх) - Чи миний төрүүлсэн эх мөнөөсөө мөн шүү. Д.Содномдорж. Түм буман хүүхэд., эмэг эх (өөрийн эцэг эхийн эх) - Залуудайн эмэг эх Булжуухай мөн. Б.Ринчен. Заан Залуудай., эх барих ухаан (хүний жирэмслэх, төрөх, нярайлсны дараа эмнэлгийн тусламж үзүүлэх тухай ухаан), эх баригч (эх барих ухаан мэргэшсэн хүн) - Залуучуудын дунд эх баригч хүүхэн ганцын зэрэг байв. Ч.Чимид. Хавар намар., эх барьсан эх (төрөхөд нь хүйг нь боож авсан хүн), эхийн алдар одон (олон хүүхэд төрүүлсэн ээжид олгох шагнал), эхийг нь эцээхгүй, тугалыг нь тураахгүй [зүйр цэцэн үг] (хэнийг ч гомдоохгүй гэсэн санаа), эх сайтын охин ухаалаг, эцэг сайтын хүү цэцэн [зүйр цэцэн үг] (эцэг эх сайтай хүн хүмүүжилтэй, ухаантай байдаг гэсэн санаа), эхийн зүү барьж сур ирэхийн үйл бүтнэ, аавын уурга барьж сур адуу мал өснө [зүйр цэцэн үг] (ажил хөдөлмөр хийж сурах нь өөдөлж баяжихын эх гэсэн санаа);нагац эх | эхийн төрлийн эх |
хадам эх | ханилсан эр эм хоёрын эрийн эх нь эмэгтэйд, эмийн эх нь эрэгтэйд хадам эх болно |
хойд эх | төрсөн эхийн дараа, төрсөн эцэгтэй ханилсан эх |
хөтөлт эх | тээж төрүүлээгүй боловч хөхөө хөхүүлж өсгөсөн эх |
төрүүлсэн эх | тээж төрүүлэн, өсгөн бойжуулсан эх |
эмэг эх | өөрийн эцэг эхийн эх |
эх барих ухаан | хүний жирэмслэх, төрөх, нярайлсны дараа эмнэлгийн тусламж үзүүлэх тухай ухаан |
эх баригч | хүүхэд төрөхөд гардан авч, хүйг нь таслах хүн |
эх барьсан эх | төрөхөд нь хүйг нь боож авсан хүн |
эхийн алдар одон | олон хүүхэд төрүүлсэн ээжид олгох шагнал |
эхийг нь эцээхгүй тугалыг нь тураахгүй | хэнийг ч гомдоохгүй гэсэн санаа |
эх сайтын охин ухаалаг эцэг сайтын хүү цэцэн | эцэг эх сайтай хүн хүмүүжилтэй, ухаантай байдаг гэсэн санаа |
эхийн зүү барьж сур ирэхийн үйл бүтнэ аавын уурга барьж сур адуу мал өснө | ажил хөдөлмөр хийж сурах нь өөдөлж баяжихын эх гэсэн санаа |
эх мал | төл гаргадаг мал |
эх дэлхий | манай гараг |
эх нутаг | өөрийн төрж өссөн газар |
эх орон | тухайн үндэстэн ястны он удаан жил суурьшсан, түүх соёл, аж амьдралын өлгий нутаг |
эх оронч сэтгэлгээ | эх орноо гэсэх үзэл санаа |
байгаль эх | эх дэлхий |
этүгэн эх | а. Газар; б. Өссөн төрсөн нутаг |
таргийн эх | тараг бүрэх эсгэхээр авч тавьсан хөрөнгө |
эх хөрөнгө | а. Идээ ундааны зүйлийг үүсгэн исгэхэд зориулсан эх; б. Үйлдвэрлэл явуулах, арилжаа наймаа хийхэд үүсгэр болсон бэл мөнгө |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он