ХУМИХ

1. Тархай бутархай байсан юмыг хурааж цуглуулах - Ямар ч болов тэдний тарааж хаялсан юмыг хумьж авч янзлан дэлгэрэнгүй... Ж.Дамдин. Үймээний жил., хумин базах (цуглуулан атгаж авах) - Биеэ чамладаггүйг нь яах вэ гэж шивгэнээд Базар захиаг хумин базаж хогийн саванд хаясан ажээ. Д.Цэдэв. Айргийн амт., ажлаа хумих (хийж байсан ажлаа хурааж цэгцлэх), мал сүргээ хумих (тарж бутарсан малаа хурааж цуглуулах) - Их сүргийн зүүн захыг хумин, гал зэрд зүсмийн морьтой эр шогшуулна. Д.Цэдэв. Айргийн амт., цулбуураа хумих (цулбуураа богиносгож барих) - Нэг гартаа жолоо цулбуураа хумин атгаж, нөгөө гараараа ташаагаа тулан гүн бодолд дарагдан явна. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., юм хумаа хумьж тавих (ойр зуурын хэрэгцээт зүйлээ эмхэлж тавих), хураах хумих [хоршоо] (цуглуулах, эмхлэх);


2. Боож баглах, хумхих: гарыг нь хумих (гарыг нь баглаж барих) - Хоёр гарыг нь нэг гараар хумьж ард нь бариад авав.дэлгэрэнгүй... далавчаа хумих (шувуу дэлгэсэн далавчаа хураах) - Үе үе загас шүүрэхээр далавчаа хумин ус руу шумбана. Ж.Бямба. Их аяныхан., дэлбээгээ хумих (цэцэг дэлбээгээ хаах, хураах) - Үлгэрлэвэл сарны гэрэлд цэцэг дэлгэрэх боловч үзэсгэлэнт лянхуа навчаа хумих мэт. Субашид., хүүдийний ам хумих (хүүдийний ам боох);
3. Дэлгэж тавьсан юмыг цуглуулах, эмхлэх: аргалаа хумих (дэлгэж хатаасан аргалаа хурааж, цуглуулж авах), дэлгэцтэй ааруулаа дэлгэрэнгүй... (дэлгэцтэй ааруулаа хурааж авах);

4. [шилжсэн] Хэрэггүй дэмий зүйл хийх, хэлэхийг болих: амаа хумих ~ амаа хумхих (дэмий олон юм үл өгүүлэх, амаа татах), хөлөө дэлгэрэнгүй... (а. Хөлөө татаж авах; б. [шилжсэн] Гадуур дэмий тэнүүчлэн явахаа болих).

хумин базах цуглуулан атгаж авах
ажлаа хумих хийж байсан ажлаа хурааж цэгцлэх
мал сүргээ хумих тарж бутарсан малаа хурааж цуглуулах
цулбуураа хумих цулбуураа богиносгож барих
юм хумаа хумьж тавих ойр зуурын хэрэгцээт зүйлээ эмхэлж тавих
хураах хумих цуглуулах, эмхлэх
гарыг нь хумих гарыг нь баглаж барих
далавчаа хумих шувуу дэлгэсэн далавчаа хураах
дэлбээгээ хумих цэцэг дэлбээгээ хаах, хураах
хүүдийний ам хумих хүүдийний ам боох
аргалаа хумих дэлгэж хатаасан аргалаа хурааж, цуглуулж авах
дэлгэцтэй ааруулаа хумьж авах дэлгэцтэй ааруулаа хурааж авах
амаа хумих амаа хумхих дэмий олон юм үл өгүүлэх, амаа татах
хөлөө хумих а. Хөлөө татаж авах; б. [шилжсэн] Гадуур дэмий тэнүүчлэн явахаа болих