ХУДАРГА I  

1. Эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосордэлгэрэнгүй... - Хурган малгайд чихэвч муухай, хувхай эмээлд хударга муухай, хулсан ташуурд янгиа муухай. Ардын аман зохиолын дээж., хазаар хударга [хоршоо] (морины толгойд углах амгай, зуузай, жолоо, цулбуур бүхий хэрэгсэл ба эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосор) - Улаан цэмбэн бүтээлэгтэй эмээлтэй моринд, хүрэн улаан жолоо хазаар хударга сүртэй байдаг байсан билээ. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол;

---

2. Тэрэгний ачааны жижиг эдэлгээний шар үхрийн биенд тэнцүүлдэг зээгэн дээс: хударга суух (а. Аралд хөллөсөн мал хударгандаа түшиглэн дэлгэрэнгүй...гэдэргээ хүчлэн суух; б. [шилжсэн] Түрүүлэн явж байсан хүн, амьтан нуугдаж хоцроод ард нь орох; в. [шилжсэн] Хүссэн, найдсан зүйлийг нь цагт нь бүтээж өгч чадахгүй болох), *илжиг модон хударгандаа (сайн ч, муу ч дасал болсон гэсэн санаа);

---

3. [шилжсэн] Явсан хойгуур, ар бөгсөөр - Нөгөө ирвэс нь ар хударгыг нь хамгаалсаар үлдэв. Б.Ринчен. Заан дэлгэрэнгүй...Залуудай., хударган гудас намнах (морины явдал дунд биеэ эргүүлж, ар талд буй ангаа агнах).

---

• хазаар хударга - морины толгойд углах амгай, зуузай, жолоо, цулбуур бүхий хэрэгсэл ба эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосор
• хударга суух - а. Аралд хөллөсөн мал хударгандаа түшиглэн гэдэргээ хүчлэн суух; б. [шилжсэн] Түрүүлэн явж байсан хүн, амьтан нуугдаж хоцроод ард нь орох; в. [шилжсэн] Хүссэн, найдсан зүйлийг нь цагт нь бүтээж өгч чадахгүй болох
• илжиг модон хударгандаа - сайн ч, муу ч дасал болсон гэсэн санаа
• хударган гудас намнах - морины явдал дунд биеэ эргүүлж, ар талд буй ангаа агнах

---

Ижил үг

ХУДАРГА II

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.