МАГНАЙ  

1. Зулайнаас дооших, хөмсөгнөөс дээших нүүрний хэсэг, духны хүндэтгэл нэр - дэлгэрэнгүй...Миний хэнз хурга, магнай халзан зурвастай. Д.Нацагдорж. Бүрэн түүвэр., магнай нь үрчийх (духны арьсаа атируулах) - Атираа суусан магнай нь улам үрчийн, ямар нэгэн юманд сэтгэл зовсон байдал ил байлаа. П.Хорлоо. Багш., магнайдаа хүргэх (эрхэмлэвэл зохих зүйлийг дээдлэн духандаа хүргэх), өргөн магнайтай (дух том талбиун), дух магнай [хоршоо] (хөмсөгний дээрээс аваад үс хүртэлх хэсэг), *магнай авах (духан дээр нь няслах), *магнай нь тэнийх (баярлах), *магнай тэнүүн (сэтгэл хангалуун, баяртай байх) - Өчүүхэн намайг их хэрэгт итгэсэнд магнай тэнүүн болж, ганцхан сайхны ерөөл тавьж явна гэж дахин хэлээрэй. C.Удвал. Их хувь заяа., *магнай хагартал баярлах (ихэд баярлах), магнайн хөлсөө улдаа түрхэж, улны хөлсөө магнайдаа түрхэх [зүйр цэцэн үг] (хөлс хүчээ шавхан ажиллах гэсэн санаа), эр хүн хэдий баярлавч магнай үл хагарах, эмээлт морь хэдий таргалавч арьс үл язрах [зүйр цэцэн үг] (юманд хязгаар байдаг гэсэн санаа), мал гэхэд яс нь хавтайж, мах гэхэд магнай нь тэнийх [зүйр цэцэн үг] (ажил хийхээс бэргэж бэлэн юманд дурлах г‎эсэн санаа);

---

2. Тэргүүн, манлай: бөхийн магнай (цолныхоо эрэмбээр хамгийн түрүүнд гарах бөх), баярын магнай (түрүү магнай), дэлгэрэнгүй...түрүү магнай (уралдаанд түрүүлсэн морь) - Зуун цагаан тэмээний магнай түрүүнд нь явуул. С.Дашдооров. Өнчин цагаан ботго., баярын магнай, бат идэр хүлэг (хурдан морины цол), *магнайдаа тоосгүй (уралдаан тэмцээнд түрүүлэх, нэгд орох).

---

• магнай нь үрчийх - духны арьсаа атируулах
• магнайдаа хүргэх - эрхэмлэвэл зохих зүйлийг дээдлэн духандаа хүргэх
• өргөн магнайтай - дух том талбиун
• дух магнай - хөмсөгний дээрээс аваад үс хүртэлх хэсэг
• магнай авах - духан дээр нь няслах
• магнай нь тэнийх - баярлах
• магнай тэнүүн - сэтгэл хангалуун, баяртай байх
• магнай хагартал баярлах - ихэд баярлах
• магнайн хөлсөө улдаа түрхэж, улны хөлсөө магнайдаа түрхэх - хөлс хүчээ шавхан ажиллах гэсэн санаа
• эр хүн хэдий баярлавч магнай үл хагарах, эмээлт морь хэдий таргалавч арьс үл язрах - юманд хязгаар байдаг гэсэн санаа
... үргэлжлүүлэн харах ...
мал гэхэд яс нь хавтайж, мах гэхэд магнай нь тэнийх - ажил хийхээс бэргэж бэлэн юманд дурлах гэсэн санаа
бөхийн магнай - цолынхоо эрэмбээр хамгийн түрүүнд гарах бөх
баярын магнай - түрүү магнай
түрүү магнай - уралдаанд түрүүлсэн морь
баярын магнай, бат идэр хүлэг - хурдан морины цол
магнайдаа тоосгүй - уралдаан тэмцээнд түрүүлэх, нэгд орох

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.