Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Түшээт хан аймгийн жонон гүний гол хүрээ
Төрөл Шашин
Цаг үе XVIII-XX зуун
Сүмийн онцлог Тус хийд нь нийт 6 дацан, 4 дуган, 5 жастай 150-иад ламтай багавтар хийд
Байгуулагдсан он 1730 он
Хаана байсан Булган аймгийн Бүрэгхангай сум

Жонон гүнгийн Шадубдаржаалин хийд

Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын нутагт байсан хийд

    Түшээт хан аймгийн жонон гүний гол хүрээ нь одоогийн Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын нутаг Бумбат хэмээх газар байна. 1730 онд буюу Манжийн хаан Найралт Төвийн наймдугаар онд бэйл Цэмчигнамжилын хошуунаас тамга олж, тусгай хошуу болж гэр хүрээ байгуулан мөн онд Мамба, Зурхай хоёр дацан салж сургуулийг үүсгэв. Тэнгэрийн Тэтгэсний \1736-1795\ онд Засаг тайж Гончигцэрэн хэдэн сүм байгуулан хувийн хүчээр харьяат сүмд II Богдыг залж гурван зүйлийн тахил, наадам өргөж сүмд “Шадубдаржаалин” нэр шагнуулан, цагаан хашаа барих, цорж нэгийг оронг байгуулах лүндэнг буулгажээ.

    Тус хийд нь нийт 6 дацан, 4 дуган, 5 жастай 150-иад ламтай багавтар хийд байв. Төр Гэрэлтийн үед Цанид дацан, Бүрэн Засагчийн үед Жүд дацанг, Бадаргуултын үед Дүйнхор, Гүнрэг хоёр сургууль номын газар байгуулжээ. Олноо өргөгдсөний хоёрдугаар \1912\ онд Очирдарь Богд эзэн хааныг Эрдэнийн сууринд залсан учир хишиг тархаах зарлигийг дагаж харьяат хийдэд “Шаддубдаржаалин” нэр, хурлын хамбад үе улиран тунгалаг цол, цорж нэгийн орон тогтоож, бага ламд хувилгаан ямба, дэмч ламд шар цоохор олбог олгогтун хэмээснийг хичээнгүйлэн дагаж шийтгүүлжээ. (С.Чулуун, Н.Маралмаа)

Ашигласан ном зохиол

Монгол Улсын Үндэсний Түүхийн Архив.
Монгол улсын шастир. II боть. УБ.,1997.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Майдар Д. Монголын хот тосгоны гурван зураг. Улсын хэвлэлийн газар УБ., 1970
Монгол улсын шастир.УБ., 1997.хэвлэлд бэлтгэсэн А.Очир. З.Лонжид. Ц.Төрбат
Монголын сүм хийдийн түүхээс.(эмхтгэсэн Б.Эрдэнэбилэг). Соёмбо принтинг. УБ., 2012
Монголын сүм хийдийн түүхэн товчоон. Адмон принтинг. УБ., 2009