Үндсэн мэдээлэл:

Толгой үг Шаддубдаржаалин хийд
Хамаа бүхий үг Түшээт хан аймгийн Зоригт вангийн хошуу
Төрөл Шашин
Цаг үе XIX-XX зуун
Сүмийн онцлог Дээдийн түмэн өлзийг бататгахаар Чогчин, Ганжуур, Маанийн бүтээл, Ярь хайлан, Хангал, Цаг цагийн ерөөл зэрэг хурал номыг үйлдүүлжээ.
Байгуулагдсан он 1869 он
Хаана байсан Төв аймгийн Бүрэн сум
Сүмийг байгуулсан хүн Одсэрбазар

Шаддубдаржаалин хийд

Төв аймгийн Бүрэн сумын нутагт байсан хийд

    Түшээт хан аймгийн Зоригт вангийн хошуу (Төв аймгийн Бүрэн бум) Баян Төхөм нэмээх нэрт газарт оршино.

    Анх Манжийн Бүрэн Засагчийн наймдугаар \1869\онд мөн засаг Сэдэрбазар шашан хурлыг дэлгэрүүлэхээр арц дуган байгуулж дээдийн түмэн өлзийг Бататгахаар Чогчин, Ганжуур, Маанийн бүтээл, Ярь хайлан, Хангал, Цаг цагийн ерөөл зэрэг хурал номыг үйлдүүлжээ. Тус сүмд ХХ зууны эхний байдлаар 100 орчим хуврага тогтмол шавилан сууж байв. ХХ зууны эхэн үеэс тус хийдийн томоохон лам нарын эрх мэдэл өсч ирсэн тул засаг ноёд түшмэл нар нь өөрсдийн хүрээний хэрэгт оролцох эрхээ алдаж байв.

    Тухайлбал, 1912 онд Цэрэнбаавай тэргүүтэй хошууны эрх баригчид ардад оногдох алба гувчуур хүндэрсний улмаас арга буюу сүм хийдийн жасад ноогдуулсныг Богдын засгийн газар эрс буруутгаж буулгасан зарлигтаа “... ойрын жилүүдэд уг хошуу жасаас алба нийлүүлэх болсон нь ... гагцхүү туслагч Юмжавын санаа болой... Шаддубдаржаалин сүмийн жас нарыг хошууны элдэв албанаас хэлтрүүлж...туслагчийг тушаалаас нь байлгагтун гэжээ. Тус хийдийн талаар өөр тодорхой мэдээ, баримт нэлээд хомс бөлгөө. (С.Чулуун, Н.Маралмаа)

Ашигласан ном зохиол

Д.Майдар. Монголын хот суурины гурван зураг. УБ.,1970
Монгол улс. ҮТА.ФА-11.ХН-374.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Майдар Д. Монголын хот тосгоны гурван зураг. Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1970
Монгол улсын шастир. II боть. УБ., 1997
Монголын сүм хийдийн түүхэн товчоон. Адмон принтинг. УБ., 2009