
Адил утгатай үг | Шашныг бадруулагч хийд |
Хамаа бүхий үг | Баруун сэлбэ, II Богд Жибзундамба |
Төрөл | Шашин |
Цаг үе | XVIII-ХХI зуун |
Хэний хаанчлалын үед байгуулагдсан | Тэнгэр тэтгэсэн |
Сүмийн онцлог | 1778 онд хийдэд III Богдын шарилыг шилжүүлэн авчирчээ. |
Байгуулагдсан он | 1764 |
Үйл ажиллагаа нь зогссон | 1930-аад он |
Хаана байсан | Их Хүрээ, Өнөөгийн Улаанбаатар |
Сүмийг байгуулсан хүн | Манжийн хааны зарлигаар |
Шашныг бадруулагч хэмээх Дамбадаржаа хийдийг анх Манжийн хааны зарлигаар Тэнгэр тэтгэсний 29-р онд /1764/ Богд Хан уулын ар хөндийд баруун, зүүн Сэлбэ голын уулзварт байгуулжээ. Уг хийдийг II Богд Жибзундамба хутагтын дурсгалд зориулж байгуулсан хэмээдэг бөгөөд түүний шарилын суврагыг 1774 онд уг хийдийн хэрмийн баруун хойд өнцөгт босгож, тахих болсон ажгуу. Мөн 1778 онд энэ хийдэд III Богдын шарилыг шилжүүлэн авчирчээ. Иймээс Дамбадаржаа хийдэд үе үеийн Богд Жибзундамба хутагтуудын жанч халсны хойтын буянд зориулан ном унших тусгай өдөртэй болжээ. Тухайлбал, VI Богд болон VII Богдын дурсгалын өдөр жил бүрийн арван нэгдүгээр сарын хорин хоёрны өдөр гэж бичсэн баримт буй.
Хийдийн зохион байгуулалт нь Цогчин дуган, 12 аймгийн дуган, дөрвөн дацан бүгд 25 дугантай, 1500 лам ном хурдаг томоохон хийд байжээ.
Тус хийдийн үйл ажиллгаа 1930-аад оны дунд үеэс тасалдаж, 1990 оноос Цэцэн хан аймгийн гэр дуганыг лам нар өөрсдийн хүчээр засч шашны хурал хурж эхэлснээр дахин сэргэжээ. (С.Чулуун, Н.Маралмаа)
Д.Майдар.Монголын түүх, соёлын дурсгалт зүйлс. УБ.,1972.
Ж.Өлзий. Монголын дурсгалт уран барилгын түхээс.УБ.,1972.
Монгол улсын Түүхийн төв архив. Ф-А-4.
Д.Майдар. Монголын хот тосгоны гурван зураг. УБ.,1970.
Богд гэгээний ногоон ордон буюу Шаравпэлжээлин сүм
Монголын сүм хийдийн түүхээс.(эмхтгэсэн Б.Эрдэнэбилэг). Соёмбо принтинг. УБ., 2012
Өлзий Ж. Монголын дурсгалт уран барилгын түхээс. Улсын хэвлэлийн газар. УБ.,1972
Монголын сүм хийдийн түүхэн товчоон. Адмон принтинг. УБ., 2009
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он