Адил утгатай үг | Болох жонон |
Хамаа бүхий үг | Мандуул хаан, Баруун гурван түмэн, жонон |
Төрөл | түүхэн хүн |
Цаг үе | Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс |
Хэний хаанчлалын үед | Мандуул хаан |
Салбар, чиглэл | түүх |
Хүйс | эр |
Төрсөн он, сар, өдөр | 1452 |
Нас барсан он, сар, өдөр | 1476 |
Овог, аймаг | Хиад Боржигин |
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, ах дүү, хүү охин гэх мэт) | Өвөг эцэг нь Агбаржин жонон, эцэг нь Харгуцаг тайж. Эх нь Ойрадын Эсэн тайшийн охин Сэцэг хатан. Хүү нь Батмөнх Даян хаан. Эхнэр нь Шихир. |
XV зууны
дунд үед Монголын Баруун түмнийг захирч байсан жонон.
Харгуцаг тайжийг алагдах үед түүний хатан Сэцэг бэйж 7 сартай жирэмсэн байжээ. Түүнээс төрсөн хүүд Баянмөнх гэдэг нэр өгсөн бөгөөд түүнийг нагац өвөг Ойрадын Эсэн тайш хороохыг оролдсонд эх нь түүнийг Зүүн Монгол руу зугтаалгажээ. Баянмөнх Урианхайн Хутагт шигүши (Бас Уруудын Оручи шигүши гэдэг) гэдэг ноёны гэрт өсч, нас биед хүрсний дараа түүний охин Шихиртэй гэрлэжээ. Баянмөнх 1470 онд Ордосын Бор тохойд нутаглан суугаад Мин улсыг цэргийн хүчээр сүрдүүлж байв. Мандуулыг хаан болоход Баянмөнх жонон цолтойгоор Баруун түмнийг захирах болжээ. Гэвч Мандуул хаан хутган үймүүлэгчдийн үгэнд орж Баянмөнхийг довтолжээ. Баянмөнх ялагдаж, зугтах замдаа Юншээбү аймгийнханд алагджээ. (Ц.Цэрэндорж)
Byamba-yin Asaragči neretϋ (-yin) teϋke (Эхбичигийн судлагаа) Тэргүүн дэвтэр. Галиглаж, үгийн хэлхээг үйлдэн хэвлэлд бэлтгэсэн Цэвэлийн Шагдарсүрэн, И Сөн Гю (Lee Seong-gyu), УБ., 2002
Саган сэцэн, Эрдэнийн товч , УБ., 1961
Шара туджи. Монгольская летопись XVII в., М., 1957
Монгол улсын түүх, гутгаар боть, УБ., 2003
Даваасүрэн Б., Батмөнх Даян хаан, УБ., 2000
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он