Адил утгатай үг | Дөрвөдийн Сайн заяатын зүүн гарын чуулганы дундад баруун хошуу, Төгс хүлэг далай ханы аймгийн Баатар засгийн хошуу, Чандмань уулын аймгийн Баянмандал уулын хошуу |
Төрөл | Хошуу |
Цаг үе | 1754-1931 он |
Хэний хаанчлалын үед | Тэнгэрийн тэтгэсэн |
Анхны засаг ноён | Засаг, тэргүүн зэргийн тайж Дамиран |
Удам | Хойдын язгууртан Банжурын хүү |
Харьяалал | Дөрвөдийн Сайн заяатын зүүнгарын чуулган |
Байгуулагдсан он цаг | 1755 |
Татан буугдсан он цаг | 1925 |
Манжийн үеийн нэршил (1691-1911) | Дөрвөдийн зүүн гарын Сайн заяатын чуулганы дундад хойд хошуу |
Богд хаант Монгол улсын үеийн нэршил (1911-1923) | Төгс хүлэг далай хан аймгийн Баатар засгийн хошуу |
1923 оноос хойш (1923-1931) | Чандмань уулын аймгийн Баянмандал уулын хошуу |
Анх байгуулагдах үеийн сумны тоо | 2 сум |
1918 оны хүн амын тоо | Байхгүй |
Одоогийн | Увс аймгийн Зүүнговь сумын нэг хэсэг |
Хошууны дотор байсан сүм хийд | Дэжээлин хүрээ (1814) |
Сүүлчийн засаг ноён | Бадам |
Дөрвөдийн Цэрэнгийн хүргэн хойдын их мянган овогт Дамиран 1753 онд 3 Цэрэн нарын Чин улсад дагаар орох үест нутаг хол байсан тул хамт ирсэнгүй. 1755 онд Чин улсын их цэрэг Зүүнгарыг дайлаар орох үес Дамиран харьяат 60 өрхийг авч дагаар ороод Цэрэнгийн хамт нэгэн газар нутаглуулахыг гуйжээ. Үүнд түүнийг засаг, тэргүүн зэргийн тайж болгоод харьяат ардаар нэг хошуу зохиож Цэрэн нарын хамт нэг дор суулгав. 1776 онд үгүй болсонд үеэл Пүрэвдаржаад засаг, тэргүүн зэргийн хэргэмийг залгамжлуулав. Тус хошууны нутаг нь баядын хошуудын зүүн урд хэсэгт оршиж байв. Монгол улс Манж Чин улсаас салан төрийн тусгаар тогтнолоо сэргээн тунхаглахад тус хошуу нь Монгол улсдаа дагаар орж, Жавзандамба хутагт Богд хаанаас тус хошууны засаг Дандарт үе улиран Баатар засаг цол, улсад туслагч гүнгийн хэргэм хүртээжээ. Үүнээс хойш тус хошууг Дөрвөдийн Төгс хүлэг далай хан аймгийн Баатар засгийн хошуу хэмээн нэрийдэж явав. 1925 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууг шинээр байгуулагдсан Чандмань уулын аймгийн Баянмандал уулын хошуунд нэгтгэжээ. 1931 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр тус хошууны хуучин нутаг нь одоогийн Увс аймгийн Зүүнговь сумын нутагт багтан оржээ. (Б.Нацагдорж)
Засаг ноёдын үе залгамжлал
Дамиран |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1755-1776 |
Пүрэвдаржаа |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1776-1801 |
Саган |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1801-1823 |
Самбуудорж |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1823-1843 |
Мандалжав |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1843-1854 |
Юмчин |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1854-1885 |
Авирмэд |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1885-1904 |
Намрал |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1905 |
Өлзийдамиран |
Засаг, тэргүүн зэргийн тайж |
1906-1907 |
Бадам |
Засаг, улсад туслагч гүн |
1909-1923 |
Jang Mu jokiyaba. Namyun, Banzaraγča mongγolčilaba. Mongγol-un qosiγu nutuγ-un temdeglel (dooradu). Ündüsüten-ü keblel-ün qoriy-a. 1990
Сономдагва Ц. Монгол улсын засаг, захиргааны зохион байгуулалтын өөрчлөлт, шинэчлэл. Улаанбаатар, 1998.
Монгол улсын шастир II. Улаанбаатар, 1997.
На.Сүхбаатар. Баруун хязгаарын нийгэм-улс төрийн хөгжлийн түүхэн тойм (ХХ зууны эхэн үеэс 1930-аад он). Улаанбаатар, 2000.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он