Халхын баруун гарын бэсүдийн Хонхой сэцэн жононгийн ахмад хүү Цэрэн цөөхүрийн хүү Дорж сэцэн жононгийн хүү Соном-Ишжав 1688 онд зүүнгарын цэргийн довтолгооны хөлөөс зайлан Чин улсад дагаар оржээ. 1691 оны Долнуурын чуулганаар Соном-Ишжавыг засаг, тэргүүн зэргийн тайж өргөмжлөн харьяат ардыг тусгай нэгэн хошуу болгон захируулав. Түүний төрсөн дүү Гэнин илдэн хошууч нь Галданы цэргийн хөлөөс зайлан Хөхнуурын газар шилжин сууж байгаад харьяат зуу гаруй өрхийг дагуулах хүрч ирсэн түүний ахад нийлүүлэн суулгажээ. 1697 онд дүү Гэнин илдэн хошуучийн хамт цэрэг захиран Булингар, Бархөл, Гас амсарт сэргийлэн сууж зүтгэн явсан тул улсад туслагч гүнгийн хэргэм хүртжээ. 1717 онд нас барсанд хүү Галсанцэвээнд засаг, улсад туслагч гүнгийн хэргэмийг залгамжлан мөн цэргийн хэрэгт зүтгэж явав. Тус хошууны нутаг нь зүүнш Өлгий, өмнөш Ногоон хөөвөр, баруунш Өвөр гүн, хойш Улаан нуур, зүүн хойш Суман хад, баруун хойш Хээр, зүүн өмнөш Баянцагаан, баруун өмнөш Сайн худаг хүрчээ. 1911 онд Монгол улс тусгаар тогтнолоо сэргээн тунхаглахад тус хошууны засаг ноён Жалцандалайнамжилнаваандоржид үе улиран Жонон засаг цол хүртээсэн тул үүнээс хойш тус хошууг Засагт хан аймгийн Жонон засгийн хошуу хэмээн нэрийдэх болов. 1923 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууг Хантайшир уулын аймгийн Байбаян-Өндөр уулын хошуу хэмээн нэрлэж Баянцагаан, Дашмандал, Жинст гэх 3 сумтай болгожээ. Жижиг бага хошуудыг татан буулгах үеэр тус хошууг Хантайшир уулын аймгийн Жавхлант уулын хошуутай нийлүүлжээ. 1931 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр тус хошууны хуучин нутаг нь одоогийн Баянхонгор аймгийн Баян-Өндөр сумын нутагт багтан оржээ. (Б.Нацагдорж)

Засаг ноёдын үе залгамжлал